دو روز پیش ادارۀ ملی احصائیه و معلومات فهرست بلندبالایی از اقوام افغانستان را نشر کرد. براساس تقسیم‌بندی ادارۀ ملی احصائیه و معلومات، پس از این کسانی‌که شناس‌نامۀ الکترونیکی می‌گیرند می‌توانند نظر به فهرست اقوامی که از سو این اداره نشر شده، اسم قوم‌شان را در شناس‌نامه درج کنند.
اما این فهرست ادارۀ ملی احصائیه و معلومات با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شده است. شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌گویند که در این فهرست، قوم‌های تاجیک، هزاره و اوزبیک به چندین شاخه تقسیم شده در حالی‌که قوم پشتون شاخه‌بندی نشده و تنها به نام «پشتون» آمده است.
یعقوب یسنا، شاعر و نویسنده به سلام‌وطندار می‌گوید که هزاره است و مربوط قبیلۀ نیک‌پی، اما در تقسیمات جدید ادارۀ احصائیه و معلومات، قبیلۀ نیک‌پی یک قوم مستقل ذکر شده است.
آقای یسنا می‌گوید که قبیلۀ او هرگز ادعا نکرده‌اند که «نیک‌پی» یک قوم است؛ آن‌ها همیشه خودشان را هزاره گفته‌اند و در شناس‌نامه‌های کاغذی، قومیت‌شان «هزاره» درج شده است.
به گفتۀ یسنا، در این فهرست حتی اسم شماری از مناطق هزاره‌نشین به نام قوم ذکر شده است.
آقای یسنا می‌گوید، در فهرست جدید اقوام، هیچ ذکری از کوچی نشده است در حالی‌که کوچی در سایر امتیازهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، امتیاز قومی می‌گیرد، در قوانین کشور کوچی همیشه به نام قوم مستقل ذکر شده و در پارلمان براساس جمعیت‌‌شان برای آن‌ها چوکی داده می‌شود، اما در فهرست ادارۀ احصائیه و معلومات هیچ نامی از این قوم برده نشده است.
عباس فراسو، کارشناس مسایل افغانستان در دانشگاه دیکین استرالیا در صفحۀ فیسبوکش نوشته است، توطئه علیه شهروندان در حکومت اشرف غنی تبدیل به یک استراتیژی و طرز فکر شده است.
او نوشته است: «در افغانستان توطئه حکومت بر علیه شهروندانش، یک چیزی جدید نیست. اما این نوعی که در حکومت اشرف غنی به نمایش گذاشته شده است، از نوع شرورانه‌ترین و رذیلانه‌ترین آن‌ها است. در دفتر کارشان می‌نشینند و بر علیه مردم توطئه می‌بافند که چگونه متفرق‌شان کنند و چگونه طومار محرومیت و فرودستی برای‌شان بنویسند. اما کسی که دو ورق تاریخ خوانده باشد، این برنامه برایش آشنا است .»
به باور شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی، قوم‌های بزرگ را به قوم‌های کوچک تقسیم کردن، روند ملت‌شدن را کُند و ناممکن می‌کند.
رشاد خان، یکی از کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌گوید که تنوع زیباست، به خصوص تنوع قومی در یک کشور متمدن و پیشرفته می‌تواند سبب پیشرفت سریع‌تر آن کشور شود، اما در کشورهای در حال توسعه، داستان تنوع قومی و اثرات آن بر توسعه متفاوت است.
او می‌گوید: «در اکثر کشورهای عقب‌مانده که معمولا همسایه‌های مداخله‌گر نیز دارند، تنوع قومی و شکاف‌های هویتی می‌تواند سبب بروز جنگ‌های داخلی شدید شود. چون هویت‌های قومی در منازعات داخلی پررنگ‌تر می‌شود و در نتیجه اقوام کمتر خود را زیر چتر هویت ملی می‌بینند. لذا به این نظرم که از منظر مطالعات توسعه، درج ۵۴ قوم جدید در تذکره‌های برقی، ملت شدن ما را حداقل برای دو یا سه قرن دیگر هم به عقب می‌راند.»
کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌گویند که هیچ نشست صلحی در دوحه، مسکو یا استانبول موفق نخواهد شد که جنگ را در افغانستان ختم کند، زیرا؛ ریشۀ این جنگ‌ها در ذهن‌های بیمار شماری از شهروندان و سیاست‌گران است. به باور این کاربران، شماری از سیاست‌گران در هر شرایطی تلاش می‌کنند تفرقه بیندازند و در برابر این تفرقه‌های نشست‌هایی مانند نشست دوحه نمی‌تواند پاسخ‌گو باشد.
در این حال شهروندان کشور می‌گویند که برای‌شان مهم نیست قومیت و هویت‌شان در شناس‌نامه درج می‌شود یا نه، آن‌ها فقط امنیت و کار می‌خواهند.
شبیراحمد، یکی از دکانداران در شهر کابل می‌گوید که تاجیک است و هیچ‌گاهی درج قوم تاجیک در شناس‌نامه برایش آب و نان نداده است و فرقی برایش نمی‌کند که درج باشد یا نه. او می‌گوید، در صورتی‌که امنیت و کار داشته باشد، قومیت برایش مهم نیست.
ادارۀ ملی احصائیه و معلومات در حالی اقوام کشور را به ۷۱ قوم تقسیم‌بندی کرده است که در قانون اساسی تنها ۱۴ قوم به گونۀ رسمی ثبت شده است و سایر قبیله‌ها و قریه‌های کوچک، زیر مجموعۀ قوم‌های چهارده‌گانه محسوب می‌شوند.
