شماری از باغ‌داران در پروان و کاپیسا، مدعی اند که ترویج گونه‌های کم‌ثمر و غیرمعیاری نهال از سوی فروشندگان کنار جاده، هم سبب هدررفتن سرمایه‌ی آن‌ها شده و هم زمان بسیاری را از آنان گرفته است.
علاءالدین یوسفی و گل‌پادشاه جلیلی، دو کشاورز از کاپیسا و پروان، در گفت‌وگو با سلام‌وطندار می‌گویند که فروش نهال‌های بی‌کیفیت و کم‌ثمر به نام گونه‌های اصلاح‌شده در کنار جاده‌ها، زیان‌های جبران‌ناپذیری به باغ‌داران وارد کرده است.
آن‌ها، از مسئولان خواستار پیش‌گیری از این روند استند و می‌افزایند که این امر نه تنها سبب هدررفت سرمایه‌ی کشاورزان می‌شود؛ بل زمان بسیاری را نیز از آنان می‌گیرد.
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
علاءالدین یوسفی، می‌گوید: «مردانی که تجربه ندارند، می‌روند آن نهال را می‌خرند به نام نهال مثمر؛ یکی این که پول شان مصرف می‌شود و دیگر این که دو سال_سه سال و حتا چهار سال و پنج سال زمین شان بند می‌شود. به دقت کنترل شود که فرق بین قوریه‌دار و مردمان غیرمسلکی شده باشد.»
گل‌پادشاه جلیلی، نیز می‌گوید: «خواهش من از مسئولان زراعت همین است که جلوگیری بکنند؛ در لب‌های سرک یک تنها در پروان نیست در کاپیسا است؛ محمودراقی و صیاد، آن جا هم است.»
در سوی دیگر، برخی فروشندگان نهال در کنار جاده‌ها ادعا می‌کنند که محصولات شان ضمانتی و باکیفیت است. احمدملک، یکی از این فروشندگان که هزاران نهال و بته‌های گل‌های زینتی را کنار جاده‌ی عمومی شهر چاریکار به فروش می‌رساند، می‌گوید: «سیب، زردآلو و شفتالو از فرزه، شکردره، گل‌دره و کوهستان می‌آوریم و به تمام معنا به فروش می‌رسانیم. به نرخ خوب است؛ جنگل است، خوب هم دارد و خراب هم دارد. چهار یا پنج هزار آورده باشم، ۸۰ سال، ۱۰۰ سال می‌شود. عمده‌فروش هستم؛ از پدر همین کسب به ما مانده؛ ما همین کار را می‌کنیم. وقتی می‌شود که مردم‌های سالنگ، غوربند میوه‌اش هم که در سرش باشد، می‌برد می‌نشاند.»
احمدزبیر قاضی‌زاده، استاد دانش‌کده‌ی زراعت و کارشناس باغ‌داری، کشاورزان را تشویق می‌کند که به جای خرید نهال از بازارهای کنار جاده، از قوریه‌های تأییدشده خرید کنند. او، در باره‌ی ویژگی‌های یک نهال معیاری چنین توضیح می‌دهد: «باغ‌داران باید سعی بکنند که نهال باکیفیت و تصدیق‌شده را از قوریه‌داران به دست بیاورند؛ نهالی که روی بازار به فروش می‌رسد، قابل اعتماد نمی‌تواند باشد؛ شرایط محیطی را باید مد نظر داشته باشند، یک نهال معیاری باید در قدم اول نهال پیوندی باشد. نهالی که از تخم به وجود آمده باشد، حاصلش تضمین‌شده نمی‌باشد؛ قد مناسب داشته باشد بر این که امکان شاخه‌بری در آن وجود داشته باشد، شاخه‌های جانبی آن زاویه‌ی مناسب داشته باشد، بسیار نزدیک به تنه‌ی اصلی شاخه‌ها نباشد؛ یعنی تعداد ریشه‌هایش نباید خیلی کم باشد؛ ریشه‌های آسیب‌دیده نباشد.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
نیازمحمد تایب، آمر امور زراعتی ریاست زراعت، آبیاری و مالداری پروان، نیز موجودیت نهال‌های تأییدنشده و نامطابق با شرایط محیطی را رد نمی‌کند، اما می‌گوید که این ریاست برای بهبود این وضعیت اقدام‌های لازم را انجام می‌دهد. «تمام قوریه‌دارانی که در پروان فعالیت دارند، تحت نظر وزارت محترم زراعت هر کدام جواز قانونی را دارند؛ برای دهاقین توصیه می‌کنم که الی توصل طرزالعمل خرید نهال از بازار آزاد را تحت نظر کارمندان زراعت و متخصصین زراعت ولایت پروان در مرکز و ولسوالی‌ها انجام دهند. در صورتی که افراد و اشخاص متقلب شناسایی شوند، با ایشان مطابق به قانون برخورد صورت خواهد گرفت.»
پروان و کاپیسا، مناطقی اند که بخش بزرگی از باشندگان آن از طریق باغ‌داری امرار معاش می‌کنند. با این حال، شیوه‌ی تهیه و استفاده از نهال در این مناطق میان باغ‌داران متفاوت است. از سویی، آگاهی اندک از نحوه‌ی انتخاب نهال باکیفیت و از سوی دیگر، شمار محدود قوریه‌های تکثیری و مشکلات اقتصادی، سبب شده است که برخی باغ‌داران به خرید گونه‌های کم‌ثمر رو بیاورند.
گفتنی است که اگر نهادهای مسئول در راستای پیش‌گیری از فروش نهال‌های غیرمعیاری، افزایش آگاهی کشاورزان و توسعه‌ی قوریه‌های تکثیری، اقدام جدی‌تری را روی دست بگیرند، نه تنها میزان تولید محصولات کشاورزی باکیفیت افزایش خواهد یافت، بل از دل‌سردی باغ‌داران نیز پیش‌گیری می‌شود.
