وزارت تحصیلات عالی کشور یک هفته پیش در همکاری با ادارۀ ملی امتحانات، نتیجۀ آزمون کانکور را که در آن حدود ۱۷۳ هزار تن اشتراک کرده بودند، اعلام کرد. حکومت وحدت ملی در سال ۱۳۹۷، طرحی را در پیوند به آزمون کانکور تأیید کرد که بسیاریها به آن «سهمیهبندی کانکور» نام نهادند. پس از تأییدی این طرح و عملیشدن آن، سهمیهبندی کانکور با موجی از اعتراضات شهروندان کشور روبهرو شد. بسیاریها این طرح را پیشزمینۀ فساد در آزمون کانکور عنوان کردند و شماری دیگر، این اقدام را حقتلفی خواندند. با وجود اعتراضهای دوامدار شهروندان، مجریان این طرح پاسخ روشنی برای مردم نداشتند و عدم ارایه پاسخ روشن سبب گشت که مردم این طرح را، طرح حذف و حقتلفی نام بگذارند.
سلاموطندار در تازهترین گزارشش جوانب پیدا و پنهان نتیجۀ آزمون کانکور داوطلبان ولایاتهای کابل، بلخ، ننگرهار، کندهار و هرات را بررسی کرده است. این بررسی نشان میدهد که داوطلبانی از ولایت هرات با اخذ ۳۲۲ نمره، ۳۰۳ نمره، ۳۰۲ نمره، ۳۰۱ نمره، ۳۰۰ نمره تا ۲۹۰ نمره واجد شرایط به دانشگاههای خصوصی شناخته شدهاند، اما شماری از داوطلبان که بیشتر کوچیها اند، با اخذ ۱۵۳ نمره به انجنیری بلخ، ۱۷۴ نمره به طب هرات و ۱۶۸ نمره به انجنیری دانشگاه کابل راه پیدا کردهاند.
سلیمان، دانشآموز لیسۀ سلطان غیاثالدین غوری هرات به سلاموطندار میگوید که در آزمون کانکور امسال، ۳۲۲.۰۷۷ نمره اخذ کرده است، اما زیر نام سهمیهبندی کانکور، با او حقتلفی شده است. سلیمان که با ۳۲۲ نمره در آزمون کانکور واجد شرایط در دانشگاههای خصوصی شناخته شده است، میگوید که شماری دیگر با نمرات به مراتب کمتر از او، به دانشکدههای مهم و کلیدی دانشگاههای دولتی راه یافتهاند. سلیمان در حالی با ۳۲۲ نمره به دانشکده طب راه نیافته که شماری دیگر، با ۳۰۰ نمره به همین دانشکده راه پیدا کردهاند.
بررسی سلاموطندار نشان میدهد که در طرح سهمیهبندی کانکور، دهها کرسی دانشکدۀ طب و دانشگاه علوم طبی کابل برای کوچیها اختصاص داده شده است. در این طرح، دهها دانشآموز با کمترین نمرات به دانشکده طب راه یافتهاند. در ادامه این بررسی دریافتیم که دانشآموزان کوچیها، با نمرات ۱۶۸، ۱۸۵ و ۱۹۸ به دانشکدۀ انجنیری پولیتخنیک و حقوق دانشگاه کابل راه پیدا کردهاند.
در کنار هرات و کابل، سهمیهبندی کانکور در بلخ نیز شماری از داوطلبان کانکور را با نمرات بلند، واجد شرایط دانشگاههای خصوصی اعلام کرده و شماری از دانشآموزان کوچیها با نمرات بسیار کم، به دانشکدههای مهم این دانشگاه راه پیدا کردهاند. در این ولایت شماری از داوطلبان با نمرات ۲۹۰، ۲۸۵ و ۲۸۳ واجد شرایط در دانشگاههای خصوصی شناختهشدهاند، اما کوچیها با نمرات، ۱۵۳ به انجنیری، ۱۶۱ به اقتصاد و با ۲۰۸ نمره به دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی این دانشگاه راه یافتهاند.
در دانشکدههای کلیدی دانشگاه ننگرهار نیز شماری با کمترین نمرات کامیاب شدهاند و شماری دیگر با بلندترین نمرات واجد شرایط دانشگاههای خصوصی اعلام شدهاند. به گونۀ مثال، در پی عملی شدن طرح سهمیهبندی، داوطلبی با ۱۵۷ نمره در دانشکدۀ انجنیری، دواطلب دیگر با ۱۸۹ نمره در دانشکدۀ اقتصاد و دیگری با ۲۰۴ نمره به حقوق و علوم سیاسی دانشگاه ننگرهار راه پیدا کردهاند، اما شماری دیگر با ۲۹۸ نمره، ۲۸۰ نمره واجد شرایط در دانشگاههای خصوصی شناخته شدهاند.
در کندهار نیز طرح سهمیهبندی، دهها کرسی دانشکدههای کلیدی مانند، طب، انجنیری، حقوق و علوم سیاسی و اقتصاد را برای کوچیها مشخص کرده است. یافتههای سلاموطندار نشان میدهد که داوطلبانی با کمترین نمرات به دانشکدههای مهم این دانشگاه راه یافتهاند و شماری دیگر، با نمرات بلند، واجد شرایط دانشگاههای خصوصی شناخته شدهاند.
بررسی سلاموطندار نشان میدهد که شماری از کوچیها با نمرۀ ۱۵۸ به انجنیری، ۱۹۴ به حقوق و علوم سیاسی و ۲۰۸ نمره به اقتصاد و با ۲۶۹ نمره به طب کندهار راه پیدا کردهاند، اما شمار دیگر با ۲۷۹ نمره، ۲۷۰ نمره و ۲۶۶ نمره واجد شرایط دانشگاههای خصوصی اعلام شدهاند.
سلیم کاکر، آگاه آموزشوپرورش در گفتوگویی با سلاموطندار میگوید که پروسۀ کانکور در افغانستان همهساله با چالشهای متعددی روبهرو میشود و این چالشها سبب روانپریشی دانشآموزان شده است. به باور او، سهمیهبندی در آزمون کانکور، استعدادهای جوان را سرکوب میکند. خواستیم در این باره دیدگاه مسئولان اداره ملی امتحانات کانکور را نیز داشته باشیم، اما با تماسهای پیهم موفق نشدیم.
