مسئولان در اداره‌ی ملی حفاظت از محیط زیست، به سلام‌وطندار می‌گویند که بیش از ۶۴۰ هزار خانه‌ی رهایشی غیرپلان‌شده در کابل وجود دارد که از زغال‌سنگ و مواد اضافی دیگر در خانه‌های شان استفاده می‌کنند که عامل اصلی آلودگی هوا است. محمدبصیر امین، سرپرست ریاست تفتیش و کنترل اداره‌ی ملی حفاظت از محیط زیست، می‌گوید که ۶۴۴ هزار خانه‌ی رهایشی در کابل وجود دارد که بیشتر شان از زغال‌سنگ استفاده می‌کنند و این مشکل‌ساز است. او می‌افزاید: «تا کنون ۹۰ درصد بلندمنزل‌ها در کابل با تصفیه‌کننده‌ی دود مجهز شده اند و مشکل وسایط نقلیه‌ی دودزا، نبود فابریکه‌های معیاری تصفیه‌ی زغال‌سنگ و خانه‌هایی که در کنار تپه‌ها و مکان‌های غیرپلان‌شده اند، می‌باشد. اداره‌ی ملی حفاظت از محیط زیست و شهرداری کابل نمی‌توانند بر آن‌ها کنترل دقیق داشته باشند.»
همین گونه، پزشکان می‌گویند که دود و گرد و غبار، اصلی‌ترین عامل‌های آلودگی هوا و نخستین عامل افزایش بیماری‌های تنفسی اند. سیدفرید، پزشک و متخصص بخش داخله در شفاخانه‌ی وزیر محمداکبر خان، می‌گوید که ۶۰ تا ۷۰ درصد بیمارانی که در این روزها نزد آنان مراجعه می‌کنند، بیماران مبتلا به بیماری‌های تنفسی ناشی از آلودگی هوا اند. او می‌افزاید: «از میان هر ۱۰ بیماری که روزانه نزد ما مراجعه می‌کنند، حدود هفت تن شان به بیماری‌های تنفسی ناشی از آلودگی هوا مبتلا اند. استفاده از سوخت بی‌کیفیت و آلودگی هوا می‌تواند سیستم تنفسی را تخریش کند که دوام‌دارشدن آن سبب گسترش بیماری‌هایی مانند نفس‌تنگی، سرفه و تولید بلغم می‌شود و این بیماری‌ها عاملی برای ایجاد بیماری‌های حساسیتی، التهابی، انتانی و بیماری خبیثه در طرق تنفسی مانند سرطان‌ها اند.»
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
در همین حال، باسط رحمانی، آگاه مسائل محیط‌زیستی، نبود برق ارزان و دوام‌دار، گران‌بودن بهای نفت و گاز، اقتصاد ضعیف، ساختار جغرافیایی کابل، جمعیت روزافزون و درست کنترل‌نشدن سطح شهر از سوی مسئولان را، اصلی‌ترین عامل‌های آلودگی هوا در کابل عنوان می‌کند. او می‌افزاید: «شهر کابل از لحاظ توپوگرافی شاخصه‌ای با حالت بستر یا کاسه‌مانند دارد. در هنگامی که آلودگی‌ها در آن جمع می‌شود، متأسفانه هوا در این جا کم می‌شود و تخلیه‌ی آلودگی در حد کمی است.»
با این حال، مسئولان در شهرداری کابل، می‌گویند که نظارت بر این شمار از خانه‌ها، شامل برنامه‌ی کاری آنان نمی‌شود. نعمت‌الله بارکزی، سخن‌گوی شهرداری کابل، می‌گوید: «شهرداری کابل وظیفه دارد تا از تمام بلندمنزل‌هایی که مرکزگرمی دارند، حمام‌ها و کارخانه‌های تولیدی نظارت داشته باشد و آن‌ها باید از تصفیه‌کننده‌ی دود استفاده کنند؛ اما برای نظارت خانه‌هایی که از زغال‌سنگ و مواد اضافی دیگر استفاده می‌کنند، مسئولیت ندارد.»
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
گفتنی است که کابل در ۲۰۲۱، در میان آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار گرفته است. هرچند وزارت صحت عامه، از میزان بیماران مبتلا به بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا در سال روان و شمار افرادی که در اثر بیماری‌های تنفسی جان باخته اند، آماری نداده است؛ اما در سال ۱۳۹۹ نزدیک به ۵۰۰۰ تن در این کشور در اثر بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا جان باخته بودند.
