توغیلگن یورت گه قیتیش قووانچ و تینچلیک بیلن توله بولسهده، بیراق وطندهگی یېتیشماوچیلیکلر، آدمینی ینگی تشویش و ناانیق کېلهجک بیلن دوچ قیلهدی؛ عینن شوندهی وضعیت گه ایراندن قیتگن کوپلب مهاجرلر دوچ کیلگنلر. اوشبو مهاجرلردن بیرقطاری، ییللر دوامیده ایرانده یشهگچ، تخارده اۉز توغیلگن یورتلریگه قیتگنلر، باشپنهسیزلیک و دستلبکی احتیاجلردن فایدهلنه آلمسلیک بیلن دوچ بولگنلر.
یقینده ایراندن قیتگن محمدالله نیازی، وطندهگی حیاتنی بیر افضللیک بیلسهده، بیراق اۉزینینگ حاضرگی حالتی یخشی اېمسلیگی و حیات کیچیریب کېلهیاتگن اوی تامی قولش عرفهسیده اېکنینی اېتهدی.
اونگه کوره: «بیزنی حرمت بیلن اوییمیز گه یېتکزیشدی؛ بیراق حاضر بیزنینگ وضعیتیمیز جوده یامان. هېچ قندهی ایش یوق. تیریکچیلیک احتیاجلریمیزنی تأمینلش اوچون ایش شرایطی یرهتیلیشینی اېستهیمیز.»
محمداللهنینگ اېنگ کتته خواطرلریدن بیری بالهلرینینگ تعلیمی دیر. او بغضی آلینگن آواز بیلن بوندهی دیېدی: «بالهلریم مکتب گه باریشنی، اوقیشنی و حیاتلری یخشیلنیشنی خواهلهی من. قیزلریم ایرانده مکتب گه باریشر اېدی؛ حاضر اېسه درسلری یریم قالدی.»
ایراننده کوپلب افغانستانلیک مهاجرلر اساسن بیر لقمه نان تاپیش و احتیاجلرینی تأمینلش اوچون بارگن کیشیلر اېدی؛ بیراق افغانستان گه قیتیش و ایش یوقلیگی اولرنی ېنه قیین وضعیت گه سالماقده. عبدالله یقینده عایلهسی بیلن ایراندن قیتگنی حقیده ایتیشیچه، سۉنگی پیتلرده دایمی باش آغریقلیکدن عذاب چېکیب و ایشلش اوچون کوچی قالمهگن و آلتی کیشیلیک عایلهسی وضعیتینی آغیر لشتیرگن.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفهمیزگه باش اورینگ!
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «بیر لقمه نان تاپیش اوچون افغانستاندن ایران گه باردیم. سیگیر فارمیده ایشلردیم؛ بیراق جبری شکلده چیقردیلر، مملکت گه قیتگچ حیات اوچون هېچ امیدیم یوق.»
باشقه تاماندن، دوالش خرهجتینی تأمینلهی آلمسلیک، عبداللهنینگ باش آغریغی قالمسلیککه سبب بولگن معما: «تخار کلینیکلریگه باردیم؛ بیراق مهاجرلر کارتینی قبول قیلیشمهیدی. پول سورهشهدی. دشتقلعهده هم باردیم هېچ کیم سورهمهیدی. فقط هرات چېگرهسیده بیر آز یاردم بیردیلر.»
عبدالله، مسئول نهادلردن شکایت قیلیب ایتیشیچه، تخارده کېلگنیدن بیری حکومت تامانیدن اولر گه هېچ یاردم کورسهتیلمهگن: «کارت بیریشدی، تلفون قیلهمیز، هېچ کیم جواب بیرمهیدی. یاردم بیریلهدی دییشگندی؛ بیراق هېچ کیم یاردم بیرمهیدی. حکومتدن آوازیمیزنی ایشتیشنی اېستهیمیز.»
مملکت گه قیتگنلر آرهسیده ېنه یامانراق احوالده بولگنلر هم بار، اولر هلی کیچه-کوندولرینی اوتکزیش اوچون مناسب جایلری یوق. یقینده ایراندن قیتگن مهاجرلردن باشقه بیری شفیقالله گه کوره، ایران یشاوچیلرینینگ حقارت و قییناقلیکلریدن قوتیلیش اوچون عایلهسی بیلن افغانستان گه کېلگن؛ بیراق بو ییرده آسایشتهلیک یوق و قیتگنیدن بیری آچیق هواده یشب کېلماقده.
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
اونگه کوره: «آنهم عایلهسیده بیر سینگلیم و بیر ایناغهم بار. ایرانده اولگی کونلرده احوالیمیز یخشی اېدی، کېین اېسه یامانلشدی؛ حتا قوریق نان مهاجرلر گه بیریشمر اېدی و کوپ بیزاوته قیلیشر اېدیلر.» شفیقالله ایشلاوچیلیک قیلیش اوچون اوقی آلمهگن، بو ییرده اکادمیک فضاده کیریشنی اېستهیدی.
عینحالده، اجتماعی مسئلهلر بوییچه ایش بیلرمان عبدالسمیع خاوری، ایران و پاکستاندن مهاجرلرنینگ کېنگ کولمده قیتیشیدن خواطر بیلدیریب و اوشبو یشاوچیلر گه ایش فرصتلری یرهتیلمهگن حالده، بو جریان افغانستانده اقتصادی انقراض گه سبب بولیشی ممکن دیب آگاهلنتیرهدی.
مهاجرلر و قیتگنلر ریاستی مسئوللرینینگ ایتیشیچه، قویاش اوشبو ییل باشلنگنیدن بیری بو ادارهده بیش مینگدن آرتیق مهاجر ثبت قیلینگن و هر کونی ۳۰۰ دن ۴۰۰ مهاجر بو اداره گه مراجعت قیلهدی.
تخار مهاجرلر و قیتگنلر ریاستی باشلیغی حافظ شیراحمد انوری گه کوره، مملکت گه قیتگن مهاجرلرنینگ باشهپنه قیینچیلیگینی حل قیلیش اوچون، یقینده اولر گه ییر توزیع قیلینهدی.
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «قیتگن مهاجرلر اوچون کېلهجکده بیرینچی قدمده بهارک اولسواللیگی هموار سایده ۲۰۰۰ جریب ییر نظرگه آلینگن، اولر اوچون شهرچه قوریلهدی و هر بیر عایله گه عایله اعضالری انابت گه آلینیب، ییر نمرهسی اختصاص بیریلهدی.»
سۉنگی هفتهلرده ایران و پاکستاندن کېنگ کولمده قیتگن مهاجرلر تورلی معمالر بیلن روپهره بولگنلر، ایران یېتکرمهلری قویاش ۱۴۰۴-ییل ۱۵-سنبله گه قدر افغانستانلیک مهاجرلرنینگ چیقریش مهلتی اوزهیتیریلیشیدن خبر بیرگنلر.
