خلق‌ارا آنه تیل کونی؛ خیرالله خیرخواه: تیل‌لر نینگ رواجلنتیریش گه متعهدمیز

معلومات و مدنیت وزیرلیگی سرپرستی خلق‌ارا آنه تیل کونی مناسبتی بیلن اوتکزیلگن ییغیلیش ده، بو وزیرلیک افغانستان نینگ بومی تیل‌لرینی رواجلنتیریش اوچون سعی‌وحرکت قیلیشیدن ایشانچ بیردی.

معلومات و مدنیت وزیرلیگی سرپرستی خیرالله خیرخواه گه کوره، اوشبو وزیرلیک افغانستان نینگ بومی تیل‌لرینی رواجلنتیریش اوچون بیر کمیسیون ایجاد ایتگن. اونینگ ایتیشیچه: «افغانستان ده برچه ایلت‌لر نینگ فرهنگینی سقلش و برچه تیل‌لر رواجی اوچون ایشلش درکار. تیل‌لر رواجی و سقلنیشی اوچون شورا و ییغیلیش‌لر اوتکزدیک.»

معلومات و مدنیت وزیرلیگی نینگ خلق کلتوری ریاست باشلیغی سیف‌الرحمان محمدی گه کوره: «معلومات و مدنیت وزیرلیگی افغانستان برچه تیل‌لرینی رواجلنتیریش اوچون مستقل بیر کمیسیون شکللنتیریش گه قرار قیلدی و بو کمیسیون ایجاد بولگن.»

بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!

بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ تعلیم، بیلیم و مدنیت تشکیلاتی، دنیا بویلب آنه تیل‌لر گه حرمت قیلینیشی، تیل و فرهنگ رواجلنیشی مقصدیده، میلادی ۱۹۹۹ ییل ده ۲۱-فبرورینی خلق‌ارا آنه تیل کونی اوله‌راق نامله‌گن. مملکت نینگ قطار ولایت‌لریده بومی تیل‌لر متکلم‌لریدن بعضی‌لری آنه تیل‌لری گه گپیریش ساحه‌سی تاره‌یب باره‌یاتگنی و اوز تیل‌لری گه درس اوقیش زمینه‌سی یوق‌لیگی و بو تیل‌لر یوق بولیش خوفی بیلن دوچ بولگنیدن خواطر بیلدیرگن بیرحالده، افغانستان ده خلق‌ارا آنه تیل کونیدن نشانلنماقده.

آنه تیلی پشه‌ای بولگن عبدالله کلشانی گه کوره، مکتب‌لرده آنه تیل‌لریده درس‌لیک یوق‌لیگی اوچون باشقه تیل گه درس اوقیش گه مجبور دیر. اونینگ ایتیشیچه: «حکومت پشه‌ای تیل ده درس‌لیک تیارله‌گن؛ لیکن ایریم قیینچیلیک‌لر باعث بو درس‌لیک‌لر مکتب گه ییتیب بارمه‌گن.»

اشکاشمی تیل ده سوزله‌یدیگن سمندر سمندری گه کوره: «افسوس بیلن اشکاشمی تیل یوق بولیش عرفه‌سیده قرار تاپگن. معلومات و مدنیت وزیری دن بوتوغریده دقت قیلیب و بو تیل یوق بولیب کیتیش گه ایزین بیرمسلیگینی ایسته‌یمیز.»

بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!

اوشبو تیل‌لر متکلم‌لری، معلومات و مدنیت وزیرلیگی دن افغانستان ده بومی تیل‌لر رواجی اوچون دقت قیلیب و اولرنی یوق بولیب کیتیش گه ایزین بیرمسلیگینی سوره‌یدیلر.

شغنانی تیل متکلمی اسحاق مقبل نینگ ایتیشیچه: «معلومات و مدنیت وزیرلیگی دن یوق بولیش خوفی بیلن دوچ بولگن تیل‌لر جمله دن شغنانی، نورستانی، اشکاشمی و پامیری تیل‌لر گه دقت قیلیشینی ایسته‌ی من.»

عین‌حالده تیل‌شناس‌لردن بیرقطاری نینگ ایتیشلریچه، افغانستان بومی تیل‌لری نینگ رواجی و سقلنیشی اوچون معارف و عالی اوقوو وزیرلیک‌لری عملی ریجه‌لرنی قولگه آلیش‌لری کیره‌ک.

کابل بیلیم یورتی ده تیل استادی عطامحمد پویا گه کوره: «افغانستان ده ۳۵ دن آرتیق تیل ثبت بولگن افسوس بیلن بیر قنچه تیل‌لر و لجه‌لرنی ایسدن چیقرگن‌میز. بیلیم‌لر اکادمیه‌سی و بیلیم یورت‌لر بوتوغریده دقت قیلیشی درکار.»

افغانستان بیلیم‌لر اکادمیه‌سی نینگ معلوماتی اساسیده، افغانستان ده قریب ۳۰ بومی تیل بار و تورلی ولایت یشاوچیلری بو تیل‌لر گه گپیره‌دیلر.

خلق‌ارا آنه تیل کونی؛ پامیری، واخانی و اویغوری تیل‌لری یوق بولیش عرفه‌سیگه قرار تاپگن

خلق‌ارا آنه تیل کونی مناسبتی بیلن، مملکت نینگ تورلی ولایت‌لریده بومی تیل‌لر متکلم‌لریدن قطاری، آنه تیل‌لری گه گپیریش ساحه‌سی محدود بولیشیدن خواطر بیلدیرماقده‌لر.

نیمروز مکتب‌لریدن بیری نینگ اوقووچیسی نادیه گه کوره، بلوچی تیل گه تعلیم کوره آلمسلیگی باعث، درسی کوپ موضوع‌لرنی اورگنه آلمه‌یدی.

او نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه: «اوقیتووچی صنف ایچیده دری تیلی گه تشریح قیلیشی گه قوشیمچه بلوچی تیل گه هم تشریح قیلیشی کیره‌ک، چونکه اوقووچی درس معناسینی توشینه آلمه‌یدی، درس بیریلیشیدن کیین اوی وظیفه‌سی تاپشیریلیب و ایرته‌سی سوره‌له‌دی، اوقووچیسی ایسه بیلمه‌ی من دیب جواب قیتیره‌دی، ایکی تیل گه تشریح قیلیش اوچون استاد نینگ وقتی ضایع بوله‌دی.»

بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!

نورستان یشاوچیسی جان‌محمد گه کوره، اوشبو ولایت نینگ مکتب‌لریده نورستانی تیل ده تعلیمی کتاب‌لر یوق‌لیگی دن ناراحت دیر.

اونگه کوره: «آنه تیل گه تعلیم کوره آلمسلیک اوچون کوپ قیینچیلیک بیلن روپه‌ره میز، آنه تیل گه اورگنگن نرسه‌نی باشقه تیل گه اورگه‌نیش قیین دیر.»

شونینگدیک، فاریاب یشاوچی‌لریدن احمد نینگ ایتیشیچه، آنه تیل گه گپیریش و تعلیم کوریش هر بیر کیشی نینگ مسلم حقی دیر و اسلام امیرلیگی اولکه یشاوچیلری گه آنه تیل‌لری گه تعلیم کوریش زمینه‌سینی یره‌تیشی کیره‌ک.

اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «حکومت دن افغانستان ده متکلمی بولگن تیل‌لر گه کتاب چاپ قیلیب و آنه تیل‌لری گه درس اوقیش شرایطینی یره‌تیشنی ایسته‌یمیز.»

تیل بوییچه ایش بیلرمان‌لردن قطاری نینگ ایتیشلریچه، آنه تیل گه تعلیم کوریش هر بیر کیشی نینگ حقی دیر و آنه تیل گه اعتبار بیریلمسلیک، جمعیت ده‌گی‌لر نینگ کیم‌لیگی، فرهنگی و تاریخی یوق بولیشی گه سبب بوله‌دی.

بیلیم یورتی اوقیتووچیسی ضیا شیرانی گه کوره: «بوگون‌لیک کونده تیل یالغیز افهام و تفهیم اوچون ایمس بلکه بیر قوم نینگ کیم‌لیگی و فرهنگی دیر که اولر نینگ قالیشی گه سبب بوله‌دی، بیر قوم تیلی یوق بوله‌دی یا اوندن آلینه‌دی، در حقیقت او قوم نینگ تاریخی آلینه‌دی، شونی اوچون باله‌لر اوز آنه تیل‌لری گه تعلیم کوریش‌لری کیره‌ک.»

بیزلرنینگ توییترده هم تعقیب قیلینگ!

باشقه تاماندن، بومی تیل‌لر رواجی اوچون اعتبار بیریلمسلیگی باعث، افغانستان ده‌گی تیل‌لردن قطاری یوق بولیب و بیرقطاری ایسه یوق بولیش عرفه‌سی گه قرار تاپگن.

معلومات و مدنیت وزیرلیگی سوزلاوچیسی عبدالمتین قانع گه کوره، افغانستان ده تورک و مغول تیل‌لری یوق بولگن و پامیری، واخانی و اویغور تیل‌لری نابود بولیش عرفه‌سی گه قرار تاپگن.

عین‌حالده، بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ تعلیم و مدنیت ایشلری بوییچه تشکیلاتی (یونسکو) ۱۹۹۹_ییل ده تیل و فرهنگ رواجله‌نیشی مقصدیده ۲۱ فبرورینی، خلق‌ارا آنه تیل کونی اوله‌راق نامله‌گن.

تخار ده اونلب تُن میوه و سبزه‌وات هوا ساووق‌لیگی باعث یوق بولگن

تخار مرکزی تالقان شهری ده میوه و سبزه‌وات ساتووچیلریدن عزیزالله نینگ ایتیشیچه، سونگی کون‌لرده کوچلی قار یاغیشی و هوا مثل‌سیز درجه ده ساووق بولیشی بیلن، سبزه‌وات انباری موزلب و برچه‌سی یوق بولگن.

اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، اوتگن نیچه کون ده تالقان شهری ده اونلب تُن تازه میوه و سبزه‌وات هوا ساووق‌لیگی باعث یوق بولگن.

اونگه کوره: «ساووق اورگن سبزه‌وات‌لرنی هیچ کیم آلمه‌یدی، برچه میوه و سبزه‌وات یوق بولگن، پیاز، کچالو، زردک، کاهو برچه‌سینی ساووق اورگن.»

بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!

تخار ده میوه و سبزه‌وات سوداگرلری، میوه و سبزه‌وات‌لرینی سقلش اوچون ستندرد مکان یوق‌لیگینی، سونگی کون‌لرده میوه و سبزه‌وات‌لری یوق بولیش دلیلی عنوان قیلگنلر.

تخار ده سبزه‌وات ساتووچیلردن حشمت‌الله نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه: «سبزه‌وات‌لر جلال‌آباد، پاکستان، ایران و هندوستان دن کابل گه و کیین ایسه شمالی ولایت‌لر گه انتقال بیریله‌دی، یاز موسومی ده ایسیق دن و قیش ده ساووق دن عذاب ده میز. سونگی کون‌لرده‌گی ساووق باعث برچه سبزه‌وات‌لریمیز یوق بولگن.»

تخار ده سبزه‌وات ساتووچیلردن باشقه بیری صبور نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه: «سبزوات‌لردن کوپ زیان کوردیک. مارکیت دن سودا اوچون آلیب کیله‌میز، هر بیریمیز ۱۵۰ دن ۲۰۰ مینگ افغانی زیان کورگن‌میز.»

تخار مسئوللری، اوشبو ییل ساووق‌لیگینی مثل‌سیز دیب ایتیشلریچه، اوتگن ییل‌لرده قیش کوپ ساووق بولمس ایدی، میوه و سبزه‌وات سوداگرلری، بوتوغریده اونچه‌لیک دقت قیلمه‌گنلر.

بیزلرنینگ توییترده هم تعقیب قیلینگ!

تخار ایکینچیلیک و چاروه‌چیلیک باشلیغی عبدالرحیم احدی نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه: «میوه و سبزه‌وات سوداگرلری، ساووقخانه یوق‌لیگی باعث میوه و سبزه‌وات‌لری یوق بولیشینی ایته‌دیلر بو راست دیر، چونکه ستندرد ساووقخانه یوق؛ بیراق ایکینچیلیک ریاستی اولر نینگ قیینچیلیگی حلی اوچون چاره کورماقده.»

تخار ده سونگی کون‌لرده کوچلی قار یاغیب و هوا منفی ۲۶ درجه سانتی‌گراد گه ییتگن‌لیگی معلوم قیلینگن.

ایکینچیلیک وزیری: فاریاب اورمان‌لری یوق بولیش عرفه‌سیده قرار تاپگن

مملکت ایکینچیلیک، چاروه‌چیلیک و سوغاریش وزیری عطاءالله عمری، فاریاب گه قیلگن سفری دایره‌سیده اوشبو ولایت مسئوللری بیلن اوچره‌شگن.

ایکینچلیک، چاروه‌چیلیک و سوغاریش وزیری، بوگون (پنج‌شنبه، ۱ جدی) فاریاب محلی مسئوللری بیلن بولگن ملاقاتیده، مذکور ولایت یشاوچیلری تامانیدن اورمان‌لر کیسیلیشیدن خواطر بیلدیریب و محلی مسئوللر گه بوتوغریده دقت قیلیش بویروغینی بیرگن.

بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!  

جناب عمری نینگ ایشانچی گه کوره، اوشبو کون‌لر فاریاب مسئوللری نینگ بی فرق‌لیگی باعث اورمان‌لر کیسیلماقده و اولر بوتوغریده دقت قیلیش‌لری کیره‌ک.

مملکت ایکینچیلیک، چاروه‌چیلیک و سوغاریش وزیری نینگ کوپه‌یتیریشیچه، اورمان‌لر بیر مملکت نینگ ملی سرمایه‌سی سنله‌دی و رواجلنگن اولکه‌لر، اورمان‌لر و طبیعی منبع‌لریدن یخشی حفاظت قیلیشگن، بیز هم اورمان‌لر، وحشی حیوان‌لر  و طبیعت دن اساسی شکلده حفاظت قیلیشیمیز لازم.

بیزلرنینگ توییترده هم تعقیب قیلینگ!

فاریاب ده تخمیناً ۷ مینگ هکتار اورمان موجود، حکومت مسئوللری نینگ دقت‌سیزلیگی و اهالی تامانیدن اورمان‌لر کیسیلیشی باعث یوق ایتیلیش عرفه‌سیگه قرار تاپگن.

بادغیس نینگ باستانی آبده‌لری یوق بولیش خوفی بیلن روپه‌رو بولگن

«نریمان قلعه‌سی» اونلرچه تاریخی آبده‌لردن بیری دیر که آب‌کمری تومنی و بادغیس مرکزی قلعه‌نو شهری نینگ غربی نی ۳۰ کیلومترلیگیده یوقاری بیر تیپه ده قرار تاپگن. بادغیس فرهنگی‌لریدن قطاری نینگ ایتیش‌لریچه، مینگ‌لرچه ییل اوتگنیدن کیین بو قلعه نینگ کوپینچه بولیمی تخریب و نابود بولگن.

بادغیس فرهنگی‌لریدن بیری مسعود نینگ ایتیشیچه،‌ یالغیز نریمان قلعه‌سی ایمس؛ بلکیم بو ولایتده کوپ باستانی ییرلر بار که بوتونلی نابود بولیش خوفی گه قرار تاپگن. اونینگ ایتیشیچه، «نریمان قلعه‌سیده کوپینچه باستانی اثرلر بار ایکن که تخریب بولگن. بویوکلر قصه قیله‌دی که مذکور قلعه‌ده کوپینچه باستانی اثرلر بار ایکن که سابق‌لرده اهالی کیلیب بو ییرنی قازیب و شونینگدیک بو ییردن یخشی یخشی نیرسه‌لر چیقاریکنلر.»

عین‌‌حالده، بادغیس یشاوچیلری و مدنی فعاللری سابق حکومت مسئوللری نینگ توجه‌سیزلیگیدن تنقید قیلیب و ایتیش‌لریچه، بو ولایت اثرلری و باستانی آبده‌لری سقله‌نیب و قیته قوریلمه‌گن صورتده، تیزلیککه اوشبو فرهنگی هویت ویرانه گه اوزگریشی ممکن.

بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!

شونینگدیک، بادغیس مدنی فعال‌لر و یشاوچی‌لری سابق حکومت مسئوللری نینگ توجه‌سیزلیگی‌دن انتقاد قیلیب ایتیش‌لریچه،‌ اوشبو ولایت نینگ تاریخی اثر‌لری و آبده‌لری حفظ، مراقبت و قیته توزه‌تیلمه‌گن صورت‌ده، مدنیت هویت‌لری نینگ تیزلیککه نابود بولیشی ممکن.

بادغیس یشاوچیسی محمدرفیق احدی نینگ ایتیشیچه، «تاریخی اثرلر و آبده‌لر بیر مملکت نینگ تاریخ و نمادی نی کورسته‌دی و اونینگ سقله‌نیشی اوچون معلومات و مدنیت ییترلیچه اقدام قیلیشی کیره‌ک. »

شونینگدیک بادغیس ده مدنی فعال محمدیار ناظم نینگ ایتیشیچه، «مسئوللر نینگ تاریخی اثرلرنینگ نابود بولمه‌سی اوچون توجه قیلیشی کیره‌ک. چونکه بیر اجتماع ده فرهنگی بیر ییرنی آلاله‌دی. متأسفانه بادغیس ولایتیده تاریخی اثرلر سقلنمه‌یدی و نابودلیک بیلن روپه‌رو دیر.»

عین حالده، بادغیس ده اسلامی امارت معلومات و مدنیت ریاست سرپرستی بازمحمد سروری نینگ ایتیشیچه، بو ولایت باستانی اثرلری و آبده‌لری نینگ سقلش اولرنینگ ایش‌لرینی اولویتی گه قرار تاپگن.

اوتگن ۲۰ ییلده‌گی اوروش و فرهنگی میراث‌لرنی سقله‌یدیگن خلق‌ارا تشکیلات و سابق حکومت مسئوللری نینگ توجه‌سیزلیگی، افغانستان باستانی ییرلری اینیقسه بادغیس نینگ باستانی آبده‌لرینی، تخریب بولیشی گه سبب بولگن.