پریود یا-ده حیض کوریش، هر آی عیاللر حیاتیده یوز بیرهدیگن طبیعی بیر جریان دیر. بو جریانده بچهداننینگ ایچکی بولیمی توکیلیب و تندن چیقهدی. بعضا حیض کوریش مدتی ۳ کوندن ۷ کونگچه دوام قیلهدی. عیاللردن قطاری اینگیل راحتسیزلیکنی باشدن کیچیرهدی؛ بیراق بیر قطار عیال ایسه بو دورده جدی جسمانی آغریقلرنی حس قیلهدی.
متخصصلرگه کوره، حیض کوریش جریانیدهگی جدی آغریقلر، کیست، بچهدان فیبرویدی یا-ده هورمونی قیینچیلیکلر کبی جدی قیینچیلیکلر نشانهسی بوله آلهدی؛ بو جریان ایسه افغانستاننینگ سنتی جمعیتیده چیکلنگن یشش شرایطلری، توجه قرهتیلمسلیک و شرم بیلینیشی، عیاللرنینگ جسمانی سلامتلیگیگه تاثیر کورستهدی.
تخار ده نسایی-ولادی شفاکاری ملالی جویانینگ ایتیشیچه، حیض کوریش جریانیدهگی طبیعی بولمهگن آغریقلری عیاللر فعالیتی کمهیشی و جسمانی ضعیفلیگی اصلی عامللریدن دیر. اونینگ ایشانچیگه کوره، طبیعی بولمهگن آغریقلرنینگ وقتیده تشخیص بولیشی اونینگ قیینچیلیکلری کمهیشیگه فایدهلی بوله آلهدی.
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «ایکی تورلی آغریق بار؛ بیری طبیعی آغریقلر و باشقه بیری ایسه طبیعی بولمهگن آغریقلر دیر. طبیعی آغریقلر ایسه عیاللر و قیزلر حیض کوریش جریانیده بیل و ایاغ قسمتلریدهگی آغریقدن شکایت قیلهدیلر و طبیعی بولمهگه آغریقلر ایسه چیدهب بولمهگن آغریقلر دیر که مذکور کیشینینگ کوندهلیک فعالیتلرینی قیله آلمسلیگیگه سبب بولهدی. بو آغریقلرنینگ جدی آلینیشی کیرهک.»
تخار دهگی نسایی-ولادی شفاکارلریدن باشقه بیری ثریا احمدینینگ ایتیشیچه، حیض کوریش جریانیدهگی طبیعی بولمهگن آغریقلرگه توجه قرهتیلمسلیگی، کیست، بیپشتلیک، بچهدان سرطانی، حیض کوریشنینگ بیردن کیسیلیشی، اوزدن کیتیش، افسردهلیک و قیتریشگه سبب بوله آلهدی.
اونینگ آگاهلنیتریشیچه، بو عاقبتلر عیاللرنینگ جسمی ساغلیگی و حاملهدارلیک امکانیتینی تهدید قیلهدی. «حیض کوریشده عیاللر هر بیر آغریق بیلن روپهره بولگنلریده، شفاکار گه باریشلری کیرهک، چونکه جدی آغریقلر اورته گه کیلهدی و بو آغریقلر طبیعی ایمس. دوالشلری کیرهک و دوالنمسهلر، بو کیستلر و آبلهلر بچهدان سرطانیگه اوزگرهدی یا-ده بچهدانلری چیقریلهدی و یا بیپشت بولهدیلر. بو قیینچیلیکلرگه توجه قیلمسلیک روحی، افسردهلیک، اوزدن کیتیش و بعضا ایسه قیتریش و شونینگدیک حیض کوریشنینگ بیردن کیسیلیشیگه سبب بوله آلهدی.»
حیض کوریش جریانیده جدی آغریقلرنی تجربه قیلگن تخارلیک یاش قیزلر، آگاهیلیکلری یوقلیگی، آغریقلرنینگ مهم بیلمسلیک و حاکم سنتلرنی شفاکارلر گه بارمسلیکلری سببلریدن دیگنلر که اولرنینگ جسمانی ساغلیگیگه سلبی تاثیر قیلگن.
تخار ولایتی یشاوچیسی بولمیش ۲۸ یاشر زحل و ۲۴ یاشر سمانینگ ایتیشلریچه، جدی آغریقلرنی تجربه قیلیشدن کیین دوالنیشنی باشلهگنلر.
زحلنینگ ایتیشیچه: «۱۶ یاشر ایدیم که حیض کوریش جریانیده مینی روپهره بولگنیم آغریقلرنینگ باشقهلربیلن فرقلی بولگنینی بیلدیم. شرم قیلهر ایدیم که بیران کیشیگه ایتسم و عادی بیر آغریب دیب توشینهر ایدیم. تورت ییلدن کیین ایش قیلیشگه کوچی قالمهگنیده، شفاکار که باردیم و او، تخمدانیمده کیست بارلیگی و وقتراق دوالنیشنینگ باشلهشیم کیرهکلیگی نی ایتدی.»
شونینگدیک سمانینگ ایتیشیچه: «قرنیم، بیلیم و قرنیمنینگ قویی قسمتلری آغریدی؛ عایلهم گه ایته آلمس ایدیم. ایتگنیمده هم اولر قیزلردن برچهسی بو رقم بولهدی دیهر ایدیلر. حاضر ۲۴ یاشریمن، توی قیلدیم و بالهم بولمهیدی. بچهدانیمده آبله بولگنینی ایتهدیلر؛ قریب ایکی ییلدن بیری دوالنیش آستیدهمین و حمل آلمهیمن.»
توی قیلگنیدن بیر ییل اوتگن ۲۰ یاشر مروهنینگ ایتیشیچه، دوالنیشدن کیین حیض کوریش جریانیدهگی آغریقلری حاضر یخشی بولگن. «۱۸ یاشرلیگیمده شفاکارلر تخمدانیمده کیست بارلیگی و توی قیلسم آنه بوله آلمسلیگیمنی ایتدیلر. حیض کوریشیم پیتده اوزیمدن کیتماقچین بولیدیم و یورهگیم بوزیلهر ایدی. آنهم گه شرم اوچون ایته آلمس ایدیم.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفهمیزگه باش اورینگ!
بولرگه علاوه، تخار ده مدنی فعال مرسل محمدی، شرم و اجتماعی مسئلهلر سبب حیض کوریش آغریقلریگه توجه قیلمسلیکنینگ عیاللر ساغلیگی برابریده جدی قیینچیلیکلردن دیب و ایتیشیچه، عیاللر اوچون تعلیمی کمپاینلرنی یولگه قوییش، ییتکرمهلرده آگاهیلیک بیریش و مصلحت بیریش مرکزلر آچیلیشی بو قیینچیلیک کمهیشی گه فایدهلی بولیشی ممکن.
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «مدنی و انسانی حقوقی نقطهی نظریدن، شرم، حیات یا-ده اجتماعی مسئلهلر سبب عیاللر و قیزلر آرقهلی حیض کوریش دورهسیدهگی آغریقلرگه توجه قرهتیلمسلیگی، جنسیتی عدابت و سلامت توغریسیده مهم قیینچیلیک دیر. بو قیینچیلیکنینگ کمهیشی اوچون آگاهیلیک بیریش، عمومی تعلیم، ییتکرمهلر آرقهلی حیض کوریش سلامتلیگی حقیده تعلیمی کمپاینلرنی اوتکزیش، مکتبلر و ساغلیق مرکزلرده بو موضوعلرنینگ عادی بولیشی اوچون صحبت بولیشی، روانشناسلیک و مصلحت بیریش خذمتلری تامینلنیشی و مصلحت بیریلیش مرکزلر آچیلیشی کیرهک که، عیاللر راحت بیر شکلده قضاوت بولمسدن حیض کوریشگه تیگیشلی قیینچیلیکلر حقیده مصلحت آلالسهلر.»
بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی بالهلرنی قوللب-قوتلش صندیغی (یونیسف)،نینگ ۲۰۱۸-ییلدهگی معلوماتی گه کوره، افغانستان دهگی مکتب قیزلرینینگ ۷۰ فایزی حیض کوریش دوریده بیپشت بولیب قالیشدن قوریش سبب، حمام قیلمهیدیلر.
