سلاموطندار نینگ کابل ده‌گی ۳۰ اجاره‌چی و بیر قطار سودا قوللنمه دفترلری مسئوللری بیلن صحبتی گه کوره، سونگی اوچ ییل‌ده اوی کرایه‌لری سیزیلرلی درجه‌ده آشگن. اوی اجاره‌لری، مسئول رسمی‌لر تامانیدن کنترول و نظارت بولمه‌گنی بیرحالده، اوی ایگه‌لری آرقه‌لی تعیین‌لنه‌دی.
سودا قوللنمه دفترلریدن قطاری نینگ مسئوللری بیاناتی اساسیده، اوتگن اوچ ییل‌ده اوی اجاره‌لری قریب ۴۰ فایز کوپه‌یگن و بو تشقی مملکت‌لرده‌گی افغانستان‌لیکلر نینگ اوی ساتیب آلیشی، ینگی اویلر قوریلیشی کمه‌یگنی، ایران و پاکستان دن قاچقینلر نینگ مملکت گه قیتیشی بیلن جمعیت نینگ کوپه‌یشی و مملکت‌ده بی‌قرار سیاسی و اجتماعی وضعیت گه تیگیشلی دیر.
کابل شهری‌ده‌گی اجاره‌چیلردن قطاری نینگ ایتیشلریچه، اوی اجاره‌سینی توللش گه کوچلری ییتیشمه‌یدی و اجاره پولینی تامین‌لش اوچون حیات نینگ دستلبکی صرف-خره‌جتینی آز قیلیش‌گه مجبورلر. مذکور کیشیلر آی نینگ یکونیده اوی اجاره‌سینی توللش اوچون حتا باله‌لری نینگ ییترلیچه آوقت‌لنیشی کبی کیره‌کلی خره‌جتلردن وازکیچه‌دیلر.
کابل شهری‌ده‌گی اجاره‌چیلردن بیری مریم، اوی اجاره‌سی نینگ مثلی کوریلمه‌گن درجه کوپهیگنیدن شکایت قیلیب و ایتیشیچه: «بیر قطار قیین‌چیلیکلر سبب، ایکی مرته کوچ قیلدیک. اقتصادی وضعیتیمیز یخشی ایمس، ایش یوق و اوی اجاره‌سی بیلن گروی آشگن. گروی نی کوپ یوقاری دیه‌دیلر. اوی اجاره‌سی وقتی‌ده توللنمه‌گنی صورت‌ده، اوی ایگه‌سی جواب بیره‌دی. اوی‌لری اجاره بولگن کیشیلر باله‌لری نینگ درسی و آوقت‌لنیشی گه ییتیشه آلمه‌یدیلر که حتا توییب آوقت‌لنمسلیککه چلینه‌دی، چونکه اولر اوی اجاره‌سی نینگ پولی کمه‌یمه‌سین دیب، ییترلیچه آوقت ییمه‌یدیلر.»
بو وضعیت سبب، اوی اجاره‌چیلردن قطاری پایتخت نینگ مرکزی منطقه‌لری نی ترک قیلیب و بازارلردن اوزاق بولگن جایلرگه بارگنلر.
کابل شهری «خیرخانه» منطقه یشاوچیسی بولمیش جسور نینگ ایتیشیچه: «اوی اجاره‌سی و گروی قیمتی آشگن. اوییمیز کرایی و آی‌ده سکیز مینگ افغانی بوله‌دی، اوچ اتاقی بار و بیزلر اوی اجاره‌سی قیمتی کوپه‌یشی اوچون بیر ییل‌ده ایکی مرته کوچ قیله‌میز. اسلام امیرلیگی نینگ قدرت گه ایریشیشی بیلن اوی اجاره‌سی آشگن.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
شونینگدیک کابل شهری «خیرخانه» منطقه یشاوچیلریدن باشقه بیری علی نینگ ایتیشیچه: «اوی کرایه‌سی یوقاری کیتگن. حاضر اوی اجاره‌سی اوچون سکیز مینگ افغانی توللـه‌یمیز، اوییمیز نینگ اوچ اتاقی بار و ایکی عایله‌میز. ایکی ییل‌ده ایکی مرته کوچ قیلدیک؛ چونکه اوی اجاره‌سینی کوپه‌یتیردیلر. اقتصادی قیین‌چیلیگیمیز بار، شونچه تاپه‌‌میز که بیر کیچه و کوندوزیمیز اوتسه و ایرته قیته ایشلسه‌ک.»
اوی اجاره‌سی کوپه‌یگنی سبب، کوچ قیلیش گه مجبور بولگن کابل نینگ دشت‌برچی منطقه یشاوچیلریدن سمیه نینگ ایتیشیچه، اوی اجاره‌سینی توللش اوچون شهردن اوزاق بولگن منطقهلرده یششنی اوستون قرار بیره‌میز. «کوپینچه پیت اوی اجاره‌سی کوپلیگی سبب، بیر ییل‌ده ایکی مرته کوچ قیله‌میز؛ اوی اجاره‌سی کوپلیگی اوچون حتا بیر تاغ اوستی و شهردن اوزاق‌ده یشش‌گه رضایتیمیز بار، فقط ارزان‌راق بولسه.»
شونینگدیک اوی ایگه‌لری هم اوی اجاره‌لری آشگنی نی تصدیق‌لب و اونینگ سببی نی اوز نیازمند‌لیکلری کوپه‌یگنی بیله‌دیلر.
اویلردن بیری نینگ ایگه‌سی ملکه حیدری نینگ ایتیشیچه: «اویمیز نینگ اجاره گه بیرگنیمیز سببی، اقتصادی قیین‌چیلیک دیر، اوی نینگ یوقاری قیمت گه اجاره بیریش گه مجبور‌میز که بو رقم عایله خره‌جتی نی تامین قیلسه‌ک. کوپینچه قیمت‌لر بیزلر گه ایتیله‌دی، مثلا اوییمیز نی ۱۰ مینگ و ۱۲ مینگ افغانی اجاره گه بیرسک، مجبور بولگن کیشی ۱۵ مینگ افغانی‌گچه هم اجاره آله‌دی.»
شونده‌ی بیرحالده، سودا قوللنمه دفترلریدن قطاری نینگ مسئوللری، اوتگن اوچ ییل‌ده اوی کرایه‌لری نینگ ۴۰ فایز کوپهیگنیدن خبر بیره‌دیلر. گزارشلر اساسیده، تورلی منطقهلرده اوی اجاره‌سی قیمتی فرقلی دیر؛ شهرنو، قلعه‌ی فتح‌الله، کارته چهار و خیرخانه کبی مرکزی منطقهلرده، اوی اجاره‌سی ۴۰ فایز‌گچه کوپه‌یگن که شونده‌ی بیرحالده، کابل چیککه‌لریده اوی اجاره‌سی ۲۰-۳۰ فایز کوپه‌یگن.
سودا قوللنمه دفترلریدن بیری نینگ مسئولی گه کوره: «یخشی‌راق بولگن منطقهلرده اوی اجاره‌لری کوپه‌یگن، مثلا شهرنو، کارته چهار و خیرخانه کبی منطقهلرده اوی اجاره‌سی کوپه‌یب و اونچه‌لیک آسایشته‌لیگی بولمه‌گن منطقهلرده، اوی اجاره‌سی ۲۰-۳۰ فایز کوپه‌یگن.»
مذکور گزارش‌ده قولگه کیلگن معلوماتلر اساسیده، اوتگن اوچ ییل‌ده اوی اجاره‌لری قیمتی سیزیلرلی درجه‌ده کوپه‌یگنی بیرحالده، سودا قوللنمه دفترلریدن قطاری نینگ مسئوللری و اهالی، بو توغریده نظارت و کنترول یوقلیگی‌دن خبر بیره‌دیلر.
سودا قوللنمه دفترلریدن قطاری نینگ مسئوللری گه کوره، اویلر اجاره‌لریدن ۹۰ فایزی اوی ایگه‌لری آرقه‌لی تعیین‌لنه‌دی و سودا قوللنمه دفترلری مسئوللری یالغیز مصلحت بیره‌دیلر.
کابل ده سودا قوللنمه دفترلردن بیری مسئولی غفار رحیمی نینگ ایتیشیچه: «حقیقتاً اوی اجاره‌لرینی کنترول قیلیش اوچون حاضرگچه هیچ قنده‌ی کنترول یوق. اوی اجاره‌لر، گروی و ساتیلیشی اوچون بولیشی کیره‌ک بولگن عمومی بیر کنترول یا-ده بیر نهاد یوق. مالیه وزیرلیگی و بلدیه مسئول دیر که هر ییلی جایدادلر قیمتی نی اپدیت قیلسه و هر ییلی کوریب چیقسه، بیراق قیغو بیلن مملکتی‌میزده بو رقم بیر کنترول یوق و هیچ مسئول و نهاد یوق که قیمت تعیین قیلسه.»
شونینگدیک کابل یشاوچیلریدن محمد نینگ ایتیشیچه: «اوی اجاره‌لری اوی ایگه‌لری تامانیدن دولتی نظارت بولمسدن تعیین‌لنه‌دی و بو شرایط‌ده انصافلی ایمس. دولتی بیر نهاد اوی اجاره‌سینی کنترول قیلسین و اهالی اقتصادی و اویی نینگ امکانیتی گه قره‌ب قیمت تعیین قیلسین.»
کابل بلدیه‌سی سلاموطندار نینگ سوراقی گه بو نهاد نینگ اوی اجاره‌لری توغریسیده هیچ مسئولیتی بولمه‌گنی نی ایتگن بیرحالده، سودا قوللنمه دفترلری مسئوللری، یشاوچیلر و اجاره‌چیلر حکومت آرقه‌لی اوی اجاره‌لری قیمتی خصوصیده نظارت و کنترول بولمه‌گنیدن خبر بیرگنلر.
کابل بلدیه‌سی نینگ فرهنگی ایشلری بوییچه مصلحتچیسی نعمت‌الله بارکزی، اوی اجاره‌لری قیمتی کوپه‌یگنی گه عکس‌العمل بیلدیریب و ایتیشیچه: «اوی اجاره‌سی قیمتی مسئله‌سی قطعه کابل بلدیه‌سی گه تیگیشلی ایمس.»
سودا قوللنمه دفترلری مسئوللری نینگ سلاموطندار بیلن اوتکزگنلری صحبت‌لرده تاکید قیلیشلریچه، اولر نینگ ایش جوازلری عدلیه وزیرلیگی گه تیگیشلی دیر؛ بیراق قیمت‌لر تعیین‌لنیشی‌ده هیچ قنده‌ی اره‌لشمه‌یدی.
بو توغریده عدلیه وزیرلیگی مسئوللری جوابی نی قولگه کیلتیریش اوچون سعی‌وحرکت قیلدیک؛ بیراق کیت‌مه-کیت قونقیراغ بیلن موفق بولمه‌دیک.
باشقه بیر تاماندن، اقتصادی مسئله‌لر بیلرمانلری کابل ده اوی اجاره‌لری آشگنی سببی نی، اوی-جای بولیمی‌ده سرمایه یاتقیزش نینگ کمه‌یگنی بیله‌دیلر. اولر شهرسازلیک و اوی-جای قوریش وزیرلیگی‌دن کابل ده اوی-جای ایسته‌گی کوپه‌یگنی حل بولینیشی اوچون کوپراق اویلر نینگ قوریلیشی نی تکلیف بیرگنلر.
اقتصادی مسئله‌لر بیلرمانلریدن سیدمحفوظ فقیری نینگ ایتیشیچه: «ایکی عامل کوپ مهم؛ بیرینچیسی اوی-جای قوریش بولیمی‌ده سرمایه یاتقیزیلیش نینگ کمه‌یگنی دیر، چونکه سونگی کونلر بو توغریده سرمایه یاتقیزیلیش نینگ کمه‌یگنی نی توشینه‌من که انه شوو سبب، اوی اجاره‌لری کوپه‌یگن و باشقه بیر تاماندن، اوی-جای قوریلیش توغریسیده کوپینچه پیت‌ده سرمایه یاتقیزیلیش، بو قیین‌چیلیک نینگ حل قیلیشی ممکن.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
شونینگدیک اقتصادی مسئله‌لر بیلرمانلریدن باشقه بیری فهیم چکری نینگ ایتیشیچه: «تورم و اوی اجاره‌لری کوپه‌یگنی سببلریدن بیری، اوی-جای بولیمی‌ده سرمایه یاتقیزیلیش نینگ کمه‌یگنی دیر. بلدیه وزیرلیگی بو قیین‌چیلیک حلی اوچون کوپینچه یشش اوی قوریشی و شهرچه‌لر یا-ده شونگه اوخشش لایحه‌لر قوریلیشی اوچون قوللنیشی کیره‌ک.»
کابل یشاوچیلری، اهالی آره‌سیده ایش‌سیزلیک کوپه‌یب و اقتصادی قیین‌چیلیک بیلن روپه‌ره بولگنلرینی ایتگنلری بیرحالده، مذکور گزارش‌ده اوی اجاره‌لری کوپه‌یگنی کورستیله‌دی.
عین حالده، اسلام امیرلیگی ایش و اجتماعی ایشلر وزیرلیگی سوزلاوچیسی سمیع‌الله ابراهیمی، افغانستان سرمایه‌لری توخته‌تیلگنی نی مملکت‌ده ایش‌سیزلیک میزانی کوپه‌یگنی سببلریدن بیری بیلیب و ایتیشلریچه: «قشاق‌لیک و ایش‌سیزلیک نینگ اصلی سببی، دواملی اوروشلر ایدی که افغانستان ده بار و ایش‌سیزلیک کوپه‌یب و کوپینچه قیین‌چیلیک بیلن روپه‌‌ره‌لر؛ بیراق اسلام امیرلیگی ییگیت‌لر گه ایش زمینه‌سی نی یره‌تیش اوچون سعی‌وحرکت قیله‌دی و تورلی لایحه‌لر توغریسیده ایشله‌یدی که ایش‌سیزلیک قیین‌چیلیگی حل بوله‌دی. باشقه بیر سبب ایسه غربی مملکتلر آرقه‌لی افغانستان سرمایه‌سی توخته‌تیلگنی، ایش‌سیزلیک و قشاق‌لیک دیر.»
شونده‌ی بیرحالده، اسلام امیرلیکی اقتصاد وزیرلیگی سوزلاوچیسی عبدالرحمان حبیبی نینگ سلاموطندار ایتیشیچه، افغانستان ده قشاق‌لیک نیچه ییل‌دن بیری دوام قیلیب کیله‌دیگن بیر معما دیر؛ بیراق حکومت نینگ سونگی اقداملری بیلن مملکت‌ده قشاق‌لیک میزانی کمه‌یگن.
افغانستان گه دنیا یاردم‌لری کمه‌یگنی و عیاللر کوپینچه بولیم‌ده ایش قیلیش‌دن محروم بولگنی بیرحالده، بو گزارش‌ده کابل ده اوی کرایه‌لری آشگنی بیان بوله‌دی. بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ معلوماتی اساسیده، کمبغل‌لیک کوپه‌یماقده و باله‌لر کوپراق توییب آوقت‌لنمسلیککه چلینگن.
بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ خلق‌ارا آزیق-آوقت دستوری، افغانستان ده توییب آوقت‌لنمسلیککه چلینگن باله‌لردن اوچ میلیونی‌دن، یالغیز هر اوچ ته‌سیدن بیر ته‌سی گه یاردم بیره آلیشینی اعلام قیلگن. شونینگدیک بودجه کم‌لیگی سبب، بو ییل ۶۰۰ مینگ افغانستان‌لیک عیال آزیق-آوقت محصولاتی نینگ قولگه کیلتیریش‌دن محروم قالیشی ممکن.
