افغانستان که سال‌هاست در آتش جنگ‌های داخلی می‌سوزد؛ میلیون‌ها کشته و زخمی داده و صدها هزار تن در این جنگ‌ها، عضو یا عضوهایی از بدن شان را از دست داده اند. در درازای این سال‌ها، شماری از افراد و گروه‌های درگیر در جنگ‌های افغانستان، مرتکب جنایت‌های جنگی بسیاری شده که گاهی به دلیل مصلحت‌های سیاسی و غیرسیاسی، عاملان این جنایت‌ها هیچ گاه به دادگاه کشانده نشده اند.
اکنون اما دادگاه بین‌المللی کیفری، به تازگی تصمیم گرفته است که در باره‌ی جنایت‌های جنگی ارتکابی در افغانستان، تحقیق‌هایی را انجام دهد.
کریم خان، یکی از دادستان‌های دادگاه بین‌المللی کیفری که مسئول تحقیق‌ها در باره‌ی جنایت‌های جنگی ارتکاب‌یافته در افغانستان است، نخست پیرامون جنایت‌های جنگی احتمالی‌ای که از سوی امارت اسلامی و گروه دولت اسلامی (داعش) ارتکاب یافته، تحقیق خواهد کرد.
پیش از این، بارها ایالات متحده‌ی امریکا با انجام تحقیق در باره‌ی جنایت‌های جنگی در افغانستان از سوی دادگاه بین‌المللی کیفری مخالفت کرده بود.
کریم خان، دادستان دادگاه بین‌المللی کیفری، پیش از این در یک‌سالگی بازگشت امارت اسلامی به قدرت در افغانستان، از ادامه‌ی رویدادهای جنایت‌های جنگی در افغانستان هشدار داده بود.
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
البته نباید ناگفته ماند که انجام تحقیق‌های همه‌جانبه‌ی دادگاه بین‌المللی کیفری، پیرامون جنایت‌های جنگی ارتکاب‌یافته در افغانستان، با تردیدهایی هم‌راه است.
طارق فرهادی، آگاه مسائل سیاسی، در این باره به سلام‌وطندار می‌گوید: «اگر این دادگاه به صورت خوش‌کرده برود و بعضی قضایا را تحقیق کند و اما اکثر قضایا بدون تحقیقات بماند، این هم منصفانه نیست. از همین خاطر، این یک چیز ناقص است، از خارج اداره می‌شود، نتایجش هم زمان‌گیر است؛ چندان نتایج نمی‌داشته باشد.»
میرویس آشفته، دیگر آگاه مسائل سیاسی، نیز در این باره به سلام‌وطندار می‌گوید: «ارزیابی و جست‌وجو در رابطه به جنایت‌های جنگی که در افغانستان صورت گرفته، از بیش از چهار دهه از آغاز از احزاب، تنظیم‌ها و بعد امارت اسلامی و جنایاتی که خارجیها در افغانستان انجام دادند، این یک مورد بسیار اساسی و طبیعی در جهان است. منتهی در افغانستان استثنا در این زمینه توجه نشد.»
یکی از طرف‌های مورد نظر دادگاه بین‌المللی کیفری برای تحقیق جنایت‌های جنگی ارتکابی در افغانستان، امارت اسلامی است.
امارت اسلامی که در بیشتر از یک سال گذشته حاکمیت در افغانستان را در دست دارد، می‌گوید که با روی‌کارآمدن این حکومت، جنگ در کشور یایان یافته و هیچ جنایت جنگی‌ای نیز رخ نداده است.
بلال کریمی، از معاونان سخن‌گوی امارت اسلامی، هرچند ارتکاب جنایت‌های جنگی از سوی نیروهای امارت اسلامی را رد یا تأیید نمی‌کند؛ اما می‌گوید که در ۲۰ سال گذشته اقدام‌ها و عمل‌کردهای شان برای آزادی افغانستان و مقدس بوده است.
آقای کریمی، در پیوند به همکاری با دادگاه بین‌المللی کیفری برای فراهم‌کردن زمینه‌ی تحقیق روی جنایت‌های جنگی‌ای که در افغانستان رخ داده است، پاسخی ارائه نمی‌کند.
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
او می‌افزاید: «در این مورد با مسئولین امارت اسلامی چیزی به اشتراک گذاشته نشده و هر زمانی که با امارت اسلامی به اشتراک گذاشته شد، ما موقف خود را اعلام می‌کنیم. بعد از روی‌کارآمدن امارت اسلامی جنگ به پایان رسیده و در بیست سال گذشته کشور در اشغال بود.»
افغانستان در ماه می ۲۰۰۳ عضویت دادگاه بین‌المللی کیفری را به دست آورده و بر اساس آن، این دادگاه می‌تواند جنایت‌های جنگی ارتکاب‌یافته پس از این سال در افغانستان را بررسی کند.
در کنار امارت اسلامی و گروه داعش، نیروهای نظامی ناتو و در رهبری آن امریکا، هم‌چنان نیروهای امنیتی دولت پیشین، نیز از متهمان ارتکاب به جنایت‌های جنگی در افغانستان استند.
در این میان، امریکا اما نه تنها که ارتکاب جنایت‌های جنگی از سوی نیروهایش در افغانستان را نپذیرفته؛ بل مانع تحقیق دادگاه بین‌المللی کیفری در این مورد نیز شده است.
در آخرین مورد، نیروهای هوایی امریکا در واپسین روزهای حضور شان در افغانستان در بیست‌ونهم آگست سال گذشته، بر یک خانه‌ی رهایشی در خیرخانه‌ی کابل حمله کردند و ۱۰ غیرنظامی به شمول هفت کودک را کشتند.
