بر اساس آمار وزارت صنعت و تجارت، در بیش از ۱۸ ماه پسین، هیچ گونه آهنآلات یا مواد خام آن وارد کشور نشده و افغانستان از ره‌گذر تولید آهنآلات به خودکفایی رسیده و قرار است سال آینده، روند صادرات آهنآلات از جمله به آسیای میانه آغاز شود. آخوندزاده عبدالسلام جواد، سخن‌گوی وزارت صنعت و تجارت، به سلام‌وطندار می‌گوید که سکتور ذوب آهن، در افغانستان رشد کرده و کیفیت آهنآلات تولیدشده نیز افزایش یافته است.
در دولت پیشین، بیشتر آهنآلات به افغانستان وارد و آهن‌پاره‌های فرسوده به بیرون قاچاق می‌شد. گذرگاه مرزی اسپین‌بولدک در جنوب و گذرگاه «غلام‌خان» در جنوب‌شرق، مهم‌ترین مسیرهای قاچاق آهن به پاکستان بودند. در همین حال، مسئولان در وزارت صنعت و تجارت، دلیل رشد سکتور ذوب آهن را بسته‌شدن دروازه‌های افغانستان به روی واردات آهنآلات و جلوگیری از قاچاق آن به بیرون از کشور عنوان می‌کنند و می‌گویند که امارت اسلامی سال گذشته به هدف توسعه‌ی صنعتی و تولیدی، صادرات آهن‌پاره‌های کهنه را منع کرده است. سخن‌گوی وزارت صنعت و تجارت، می‌گوید: «در حکومت پیشین آهنآلات مورد نیاز را از کشورهای دیگر وارد می‌کردیم و آهنآلات فراوانی که داخل کشور بود، به کشورهای همسایه منتقل می‌شد. پس از منع‌شدن واردات و صادرات آهن، این سکتور رشد کرده است و اکنون بسیاری از کارخانه‌ها تلاش دارند میزان تولید شان را افزایش دهند.»
هم‌زمان، مسئولان در اتحادیه‌ی کارخانه‌های ذوب آهن افغانستان، می‌گویند که هم‌اکنون ۴۲ کارخانه‌ی ذوب آهن در سراسر کشور وجود دارد که از این میان، ۱۴ کارخانه‌ی آن در کابل فعال اند و نوعیت تولید در این کارخانه‌ها آهن‌گادر، انگلارن، سیخ‌گول، سی‌آیرن و چینل است. به گفته‌ی مسئولان این اتحادیه، نزدیک به ۶۰۰ میلیون دالر در بخش ذوب آهن سرمایه‌گذاری شده و هر کارخانه، روزانه قادر به تولید ۴۰ تن گونه‌های آهن است. عبدالنصیر رشتیا، رییس اجرایی اتحادیه‌ی کارخانه‌های ذوب آهن افغانستان، می‌گوید: «میزان تولید در کارخانه‌های ذوب آهن نسبت به یک‌‌ونیم سال گذشته افزایش یافته است. هم‌اکنون کارخانه‌های ذوب آهن ۸۰ درصد مارکت داخلی را در بخش تولید سیخ‌گول در اختیار دارند و در تولید انگلارن، گادر و سی‌آیرن به خودکفایی رسیده اند.»
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
آقای رشتیا، می‌افزاید که اکنون کارخانه‌های ذوب آهن مواد خام مورد نیاز شان را از آهن‌پاره‌های کهنه و فرسوده از بازار تهیه می‌کنند و به همین دلیل، بهای آهنآلات در داخل کشور نسبت به کشورهای همسایه و بازار جهانی کم‌تر است. «اکنون بهای آهنآلات فرسوده در مارکت‌های داخلی و بازار آزاد، فی تن ۴۰۰ دالر به فروش می‌رسد که حدود ۳۰۰ دالر هزینه می‌برد تا به بازار عرضه شود. به همین دلیل، فیس استندرد، نظر به مقدار بهای مواد خام و تقاضای بازار تعیین می‌شود.»
صنعت ساختمان‌سازی از مهم‌ترین بخش‌های کارآفرینی در کشور است و این صنعت پیش از این به تولیدات داخلی و واردات آهن از ایران، پاکستان و کشورهای آسیای میانه وابسته بود. به گفته‌ی رییس اجرایی اتحادیه‌ی کارخانه‌های ذوب آهن افغانستان، اکنون با رشد سکتور آهنآلات، هزاران تن به گونه‌ی مستقیم و غیرمستقیم سرگرم کار اند. «در این سکتور ۲۰ هزار تن به گونه‌ی مستقیم و هزاران تن دیگر به گونه‌ی غیرمستقیم فعالیت می‌کنند.»
آهنآلات تولیدشده معیاری و آماده‌ی رقابت با کشورهای همسایه است
از سویی هم، مسئولان اتاق صنایع و معادن افغانستان، نیز تأکید می‌کنند که صنعت ذوب آهن با تولید آهنآلات معیاری در دو سال پسین رشد بی‌پیشینه‌ای داشته است و می‌تواند با آهنآلات کشورهای همسایه و جهان رقابت کند. شیرباز کمین‌زاده، رییس اتاق صنایع و معادن افغانستان، می‌گوید: «آهنآلات تولیدشده در داخل کشور معیاری است که هم پاسخ‌گوی نیازمندی‌های داخلی و هم از نظر کمی و کیفی برای رقابت با کشورهای همسایه آماده است.»
در حالی که خودکفایی افغانستان در بخش تولید آهنآلات، می‌تواند یک دست‌آورد باشد و امیدواری‌های زیادی را برای رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری در این سکتور ایجاد کند؛ اما نبود برق، پایین‌بودن تعرفه‌های گمرکی، محدودیت‌های بانکی و کم‌بود مواد خام در درازمدت، از مهم‌ترین چالش‌هایی دانسته می‌شود که به گفته‌ی کارخانه‌داران ذوب آهن، در صورت رسیدگی‌نشدن به آن می‌تواند این سکتور را زمین‌گیر کند. عبدالنصیر رشتیا می‌گوید: «کارخانه‌های ما در کوتاه‌مدت به مواد خام نیاز ندارد؛ اما در درازمدت، دراختیارداشتن مواد خام یک نیاز است؛ چون بهای مواد خام بسیار گران است و هیچ کشوری هم حاضر نیست مواد خام خود را در اختیار کشور دیگر قرار دهد. به همین دلیل، امارت اسلامی باید یکی از معادن را در اختیار کارخانه‌های ذوب آهن قرار دهد.»
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
با این حال، مسئولان در اداره‌ی ملی نورم و استندرد، هم‌چنان می‌گویند که امیدواری‌های زیادی برای رشد سکتور ذوب آهن افغانستان وجود دارد و این اداره، به هدف رشد روزافزون و معیاری‌سازی آهنآلات این صنعت را زیر نظارت دارد. عاشق‌الله وزیری، سخن‌گوی این اداره، می‌گوید: «ما تلاش داریم از تولیدات داخلی کشور نظارت و ارزیابی داشته باشیم و این محصولات را معیاری کنیم تا در بازارهای جهانی جایگاه خوبی داشته باشد. امیدواریم که سکتور ذوب آهن، همین طور رشد داشته باشد و کارخانه‌های ذوب آهن افغانستان، در درجه‌هایی که از سوی کشورها به عنوان معیار و کیفیت تعیین می‌شود، جایگاه اول و دوم را بگیرد.»
گفتنی است که در سال‌های پسین، واردشدن آهنآلات به شکل بی‌رویه از کشورهای همسایه سبب شده که میزان علاقه‌مندی سرمایه‌گذران در این بخش کم‌رنگ شود. داده‌های وزارت صنعت و تجارت، نشان می‌دهد که ارزش واردات آهنآلات در دوره‌ی جمهوری به بیش از ۵۰۰ میلیون دالر در سال می‌رسید که بیشتر از آسیای میانه و ایران وارد افغانستان می‌شد؛ اما به دلیل فساد گسترده در گمرک‌ها، نبود دیتای/داده‌های مشخص و واردشدن آهنآلات به طور قاچاق، میزان دقیق واردات آهنآلات روشن نیست. با این حال، سرمایه‌گذاران در بخش تولید آهنآلات خواهان پشتیبانی و ایجاد مارکت مناسب در این سکتور اند.
