هرچند پدیدۀ مهاجرت از سال‌های دور به این‌سو در میان مردم وجود داشته، اما افزایش ناامنی‌ها و بی‌ثباتی در چند سال پسین در کشور سبب شده است که رقم مهاجرت به گونۀ بی‌پیشینه افزایش یابد. سیدمحمد، باشندۀ ولایت سرپل، یکی از هزاران جوانی‌ست که ترس بدترشدن وضعیت امنیتی در این ولایت به ویژه ولسوالی‌‌یی که او در آن زنده‌گی می‌کرد، وادارش کرد تا با پذیرفتن هزاران خطر و صرف هزینۀ گزاف راه مهاجرت نامنظم را در پیش گیرد.
سیدمحمد که از مشکلات و ناهنجاری‌های مهاجرت نامنظم روایت می‌کند، می‌گوید که آرزو داشت تا با مهاجرت خود و خانواده‌اش در یکی از کشورهای امن، به امنیت جسمی و روانی دست یابند. او دلیل مهاجرتش را این‌گونه بیان می‌کند: «یگانه مشکل ما نبود امنیت بود؛ چون امنیت درست گرفته نمی‌شد، ارگان‌های امنیتی کنترل کم‌تر داشتند. در ولایتی که ما زنده‌گی می‌کردیم تنها مرکز آن دست حکومت و نیروهای امنیتی بود، دیگر جاها دست مخالفان حکومت بود.»
در ادامۀ گفت‌وگو با سیدمحمد آشکار می‌شود که این تنها قاچاق‌بران نیستند که با رویایی جلوه‌دادن کشورهای اروپایی برای جوانان، سبب ترغیب و کشاندن آنان به مهاجرت نامنظم می‌شوند؛ بل‌که ناامنی در افغانستان نیز جوانان را وادار به مهاجرت نامنظم و پذیرفتن هزاران مشکل در این مسیر می‌کند.
سیدمحمد می‌گوید که برای تهیۀ هزینۀ سفرش، حویلی، لوازم خانه و دیگر داشته‌هایش را نیز فروخته است. او می‌گوید که حدود دو سال در یونان در اردوگاه‌های مهاجران به سر بردند و با هزار مشکل و پرداخت پول هنگفت به ایتالیا و از آن‌جا به آلمان رفته‌اند.
سیدمحمد که ندامت و پشیمانی در چهره‌اش به گونۀ روشن دیده می‌شود، می‌گوید، پس از گذشت چند سال زنده‌گی در آلمان برایش طاقت‌فرسا شده و می‌خواهد به افغانستان برگردد، اما منتظر نتیجۀ گفت‌وگوهای صلح است.
روح‌الله شیخ‌زاده، مشاور مرکز معلومات مهاجرت یا MRC به سلام‌وطندار می‌گوید، موفقیت روند صلح تیغۀ دو لبه برای افغانستان است. به گفتۀ او، در صورتی‌که این روند به تأمین امنیت، رفاه و احراز حقوق شهروندی برای مردم کشور بینجامد، سبب کاهش مهاجرت‌ها و بازگشت شمار زیادی از پناه‌جویان خواهد شد، اما اگر گفت‌وگوهای صلح با بن‌بست روبه‌رو شود، افغانستان گواه موج دیگری از مهاجرت خواهد بود.
مرتضی رسولی، رئیس حمایتی و حقوقی وزارت مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان نیز می‌گوید، برای مهاجرانی که به خواست خود دو باره به کشور برمی‌گردند، پس از ثبت در سازمان‌های بین‌المللی، کمک‌های اساسی و اولیه توزیع می‌شود.
اخیراً مهاجرت از افغانستان به دلیل ناامنی افزایش یافته است. حتی شماری از خانواده‌ها از پایتخت و شهرهای بزرگ کشور نیز به علت ناامنی پس از فروش داروندارشان، راه مهاجرت نامنظم را در پیش گرفته‌اند.
