بر اساس بررسی سلام‌وطندار، در جریان بیش از یک سال گذشته، در ۱۴ رویداد، ۱۴۵ شهروند افغانستان در مسیرهای غیرقانونی مهاجرت جان باخته و ده‌ها تن دیگر زخمی شده یا آسیب دیده اند. با این که از چندین دهه به این سو، مهاجرت‌های غیرقانونی از حقیقت‌های پذیرفته‌شده‌ی جامعه‌ی افغانستان است؛ اما پس از روی‌کارآمدن امارت اسلامی، این روند سرعت بیش‌تری گرفته و ده‌ها قربانی از خود بر جای گذاشته است.
در نخستین رویدادها در شش ماه نخست حاکمیت امارت اسلامی در ۱۴۰۰، در سه رویداد، پنج شهروند افغانستان در مسیرهای غیرقانونی مهاجرت جان باخته اند که چهار مورد آن، در مرزهای ایران ثبت شده و یک مورد دیگر، در مرز مقدونیه به ثبت رسیده است. همین گونه، در این مدت، نه شهروند افغانستان زخمی شده و دو کودک نیز از شدت سرما آسیب دیده اند.
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
در سال ۱۴۰۱، ۱۴۰ مهاجر افغان در ۱۱ رویداد در مسیرهای غیرقانونی مهاجرت جان باخته اند. بیشتر این رویدادها در ایتالیا، بلغارستان، ایران و مرز ایران و ترکیه، ثبت شده و علت مرگ بیشتر این پناه‌جویان، غرق‌شدن قایق حامل آن‌ها، نرسیدن اکسیژن و حبس‌بودن فضا، برخورد موترهای حامل پناه‌جویان و گلوله‌باری از سوی نیروهای مرزی، بوده است.
بر اساس رویدادهای رسانه‌ای‌شده در ۱۴۰۱، بیش‌ترین رویدادها در ماه حوت رخ داده است که در نتیجه‌ی پنج رویداد در این ماه، ۱۱۷ تن جان‌های شان را از دست داده اند. بزرگ‌ترین این رویدادها، غرق‌شدن قایق حامل مهاجران در ساحل ایتالیا در اوایل حوت بوده است که در نتیجه ۹۱ مهاجر افغان به شمول ۱۴ کودک، در آن جان داده اند. تورپیکی امرخیل، گوینده‌ی پیشین رادیو-تلویزیون ملی افغانستان، نیز در میان قربانیان این رویداد بود. یکی از هم‌کاران تورپیکی که نخواست نامی از او برده شود، به سلام‌وطندار می‌گوید: «فقط سه ماه پیش یک پیام از تورپیکی داشتم که گفته بود من می‌خواهم به ترکیه بروم و مدتی می‌شد که در ترکیه به سر می‌برد. او با پنج تن از اعضای خانواده‌‌ی خود می‌خواست به اروپا برود. تا جایی که من از برادر تورپیکی شنیده‌ام، آنان تا کنون موفق نشده اند حتا جسد او را یافت کنند. من به کسانی که خود را پشتیبان خبرنگاران می‌گرفتند، بسیار متأسفم. هنگامی که تورپیکی می‌خواست از افغانستان بیرون شود، چرا به گونه‌ی رسمی بیرون نشد؟ به همین دلیل، بسیار متأثر شده‌ام.»
هلال، شهروند افغانستان که سال پیش از راه‌های غیرقانونی به ایران و پس از آن به ترکیه رفته است، می‌گوید: «راه‌های قاچاق خطرها و مشکلات زیادی دارد. هر قدمش مرگ است. آب نیست، غذا نیست؛ کسانی که با ما بودند، از گرسنگی و تشنگی جان دادند. تا ایران که رفتیم، ۴۸ ساعت پیاده‌روی کردیم و در ایران در صندوق پشتی موتر/داله‌ی موتر، پنج تن را می‌انداختند که در آن جا نفس ما تنگ می‌شد. قاچاق‌بران با جان آدم‌ها بازی می‌کنند.»
در همین حال، محمدنبی احمدی، کارشناس مسائل اجتماعی، ناامنی، نداشتن مصونیت جانی، بی‌کاری و ناامیدی از آینده‌ی مبهم را، از مهم‌ترین عامل‌های مهاجرت شهروندان به بیرون از کشور، عنوان می‌کند. او می‌گوید: «جنگ‌ها، مشکلات معیشتی، ناامنی و بی‌کاری، از جمله عامل‌های مهاجرت در افغانستان است. میزان فقر و بی‌کاری بلند است و مردم احساس ناامنی می‌کنند. کشور همیشه در بی‌ثباتی و یک وضعیت نامعلوم به سر می‌برد. مردم آینده را مبهم و تاریک می‌بینند که به همین دلیل، به گونه‌ی گروهی مهاجرت می‌کنند.»
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
بیش‌ترین شمار مهاجران افغان که در ایران و پاکستان و شماری از کشورهای منطقه به سر می‌برند، تنها به هدف درآوردن لقمه‌نانی راه مهاجرت را در پیش گرفته اند. مسئولان در وزارت اقتصاد اما می‌گویند که برای فقرزدایی و کارآفرینی، بر پروژه‌های بزرگ اقتصادی و زیربنایی توجه خاصی داشته اند. عبدالرحمان حبیب، سخن‌گوی این وزارت، می‌گوید: «وزارت اقتصاد به عنوان یک اداره‌ی پالیسی‌ساز، به منظور ایجاد کار و کاهش تدریجی میزان فقر، حفظ و توسعه‌ی پایدار اقتصادی، بر سکتور زراعت، صنعت و تجارت و معادن، تمرکز بیشتر دارد؛ چون در سال‌های پیش با افتتاح پروژه‌های بزرگ اقتصادی و زیربنایی، به توسعه‌ی داخلی توجه خاص شده تا زمینه‌ی کار به مردم فراهم شود؛ مثلاً حدود ۵۵۰۰ تن در پروژه‌ی قوش‌تپه که یکی از پروژه‌های زیربنایی و اقتصادی است، سرگرم کار اند. هم‌چنان هزاران تن دیگر نیز در کار استخراج معدن‌ها مصروف اند.»
پس از روی‌کارآمدن امارت اسلامی، روند مهاجرت به کشورهای اروپایی نیز شدت بیش‌تری گرفته است و بر اساس آمار اتحادیه‌ی اروپا، سال گذشته بیش از ۱۱۳ هزار افغان به کشورهای اروپایی درخواست پناهندگی داده اند.
