گرمای روز و شب، نبود برق، رژیم غذایی نامناسب، مشکلات اقتصادی و بار سنگین مسئولیتها، عاملهایی اند که دختران در ننگرهار را با فشار خون پایین، بیحالی، تب، سردرد و ضعف جسمانی روبهرو کرده است. ننگرهار، یکی از ولایتهای افغانستان است که در تابستان نسبت به بسیاری از ولایتهای دیگر گرمای بیشتری دارد. این دختران، میگویند که به دلیل وضعیت نامناسب سلامتی، نمیتوانند مسئولیتهای شان را به درستی و به موقع انجام دهند.
مکی، دختری ۱۸ساله از ننگرهار که در تابستان از ضعف و تعریق زیاد رنج میبرد، میگوید: «وقتی نشستهام، ناگهان جلوی چشمهایم تاریکی میآید. وقتی ناگهان بلند میشوم هم جلوی چشمهایم تاریکی میآید. دهانم خشک میشود، احساس میکنم که چرا جلوی چشمهایم تاریکی میآید؟ آیا به خاطر ضعف است یا دلیل دیگری دارد؟ نمیتوانم کار کنم، بدنم میلرزد و جلوی چشمهایم تاریکی میآید. چه گونه این کارها را انجام دهم؟»
همین گونه، صابرهی ۱۷ساله، میگوید که حتا وقتی به مدرسهی نزدیک خانه میرود، خود را بسیار ضعیف احساس میکند و از ایجاد جوشهای زیاد روی صورتش شکایت دارد. او، میافزاید: «وقتی به مدرسه میرسم، تمام بدنم میلرزد؛ همهی وجودم میلرزد. در ناحیهی زیر شکمم درد زیادی دارم، نه میتوانم بنشینم و نه بلند شوم. همیشه این مشکل را در تابستان دارم. افزون بر این، لکههای زیادی روی صورتم پیدا میشود و در این گرما خیلی احساس حرارت میکنم. یک بار به پزشک مراجعه کردم، گفت که در تابستان نسبت به نور خورشید حساسیت داری.»
سلاموطندار را در اکس دنبال کنید
شماری دیگر از دختران، نیز از بروز جوشها و دانههای ریز روی پوست خود رنج میبرند. لیمه، دختری ۲۲ساله، همین شکایت را دارد. «وقتی که فصل گرما خیلی شدید میشود، روی صورتم، روی پوست و جلد بدنم نوعی دانههای ریز ظاهر میشود که به گفتهی پزشکان، این ناشی از گرما است. همچنین، خیلی وقتها نمیتوانم کارهای خانه را به درستی انجام بدهم؛ چون وقتی گرما بیش از اندازه میشود، بدن انسان عرق میکند و در کنار آن، نوعی احساس ضعف میکنم و نمیتوانم کارهایم را به خوبی انجام بدهم.»
در کنار دیگر مشکلات، فشار خون پایین، تب و عفونت معده، نیز با افزایش گرما سبب خستگی و کاهش تحمل برخی از دختران میشود. همین طور، یک دختر بیمار که ۲۰ سال دارد، در این باره میگوید: «در گرما فشار خونم خیلی پایین میآید و پاهایم بیحس میشوند. همچنین عفونت معده دارم و پاهایم بیحس میشوند؛ سرم نیز گیج میرود؛ اصلاً نمیتوانم کاری انجام بدهم، احساس خستگی شدید میکنم.»
پزشکان، نیز تأیید میکنند که تابستان نسبت به مردان، تأثیر بیشتری بر زنان میگذارد و آنها را بیشتر دچار ضعف میکند. حمیدالله صدیقی، پزشک متخصص بیماریهای داخله، میگوید: «این وضعیت در میان زنان بیشتر است؛ چون مجموع کارهای آنان زیاد است. کار شان در آشپزخانه نیز زیاد است و چون گرما در آشپزخانه بیشتر است، تعریق افزایش پیدا میکند و سبب فشار خون پایین میشود. بنابراین، برای کنترل و پیشگیری از این وضعیت، بهتر است که زنان میان ساعتهای ۱۱:۰۰ تا ۳:۰۰ پس از چاشت از انجام کارهای سخت خودداری کنند؛ زیاد در معرض نور خورشید قرار نگیرند؛ در هنگام کار در آشپزخانه احتیاط کنند؛ بیشتر از مایعات استفاده کنند و مقدار زیادی آب بنوشند.»
از سوی دیگر، عبدالرحمان حبیبی، دیگر پزشک متخصص بیماریهای داخله، ضعف جسمی زنان را با عادت ماهانه مرتبط میداند و میگوید که رژیم غذایی نامناسب آنها نیز سبب میشود که حتا بیماریهای ساده نیز به آنها بسیار آزاردهنده و طاقتفرسا شود. «بیشتر زنانی که نزد ما مراجعه میکنند، سیستم ایمنی بدن شان ضعیف است. دلیل عمدهاش این است که رژیم غذایی زنان در این جا متعادل و مناسب نیست. همچنین، مشکل عادت ماهانهی آنان نیز بسیار شدید است. آنها به خود شان و به سلامت خود توجهی نمیکنند؛ به همین دلیل، مشکلات و بیماریهایی که بیشتر در میان آنها دیده میشود، به ضعف سیستم ایمنی مربوط است؛ چون بیشتر شان به خود و سلامت شان بیتوجه هستند.»
در سوی دیگر، مسئولان در ریاست صحت عامهی ننگرهار، نیز افزایش بیماریهایی را که در اثر فصل گرما به وجود آمده اند، تأیید میکنند و میگویند که برای رسیدگی به موارد اضطراری، یک تیم بهداشتی سیار در اختیار دارند. این تیم مشترک، شامل کارکنان بخش مراقبت و نظارت (سرویلانس)، مسئولان کنترل بیماریهای ساری، مدیریت واکنش به رویدادهای اضطراری، کارکنان صحی و مؤسسههای اجرایی است.
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
نقیبالله رحیمی، سخنگوی ریاست صحت عامهی ننگرهار، میگوید آنها به مناطقی میروند که این بیماریها به شکل گستردهای در آن جا شیوع دارد. سخنگوی ریاست صحت عامهی ننگرهار، میافزاید که این تیم بهداشتی سیار بیماران را درمان میکند، داروهای رایگان در اختیار شان قرار میدهد و نیز در بارهی راههای پیشگیری به آنان آموزش میدهد.
نقیبالله رحیمی، تأکید میکند: «بیماریهای فصلی واقعاً در سراسر افغانستان وجود دارد. در ننگرهار در تابستان شمار بیماریهای واگیردار فصلی به وجود میآید که از جملهی آنها مالاریا و موارد دنگی است. برخی بیماریهای دیگر نیز در این فصل شیوع پیدا میکند که ما در تمامی شفاخانهها و مرکزهای بهداشتی امکانات لازم برای تشخیص و درمان آنها را فراهم کردهایم.»
موجهای پسین گرما در بسیاری از ولایتهای کشور مشکلات مردم را افزایش داده است؛ موضوعی که پژوهشگران حوزهی محیط زیست آن را به تغییرهای آبوهوایی نسبت میدهند. اما درخواستها این است که به عنوان راهکارهای پیشگیرانه، خانوادهها، دختران خود و نهادهای مسئول به میزان ممکن امکانات و تسهیلاتی فراهم کنند که تا اندازهای بتوانند خود را از گرما محافظت کنند.
