نتیجه‌ی گفت‌وگوی سلام‌وطندار با ۳۲ جوان پسر و دختر در ۱۱ ولایت نشان می‌دهد که ۲۵ تن آن‌ها به تفریح دل‌خواه شان دست‌رسی ندارند. در این گزارش با جوانان در ولایت‌های کابل، جوزجان، تخار، کندز، بامیان، بادغیس، سرپل، فراه، کاپیسا، ننگرهار و فاریاب، گفت‌وگو شده است.
عبدالرحیم رشیدی، باشنده‌ی فراه، می‌گوید: «در کشور ما زمینه‌ی تفریح‌کردن به جوانان بسیار محدود است و چالش و موانع تفریح برای جوانان، اوضاع بد اقتصادی شان است. تفریح‌گاه‌های فعلی، امکانات خوبی برای تفریح‌کردن جوانان ندارد و مناسب نیست.»
سمیه، باشنده‌ی کاپیسا، نیز می‌گوید: «کدام سرگرمی وجود ندارد؛ ما کدام میدان والیبال نداریم که برویم و ساعت‌تیری کنیم. در بیرون کدام پارکی باشد که برویم مثلی که خویش و قوم‌های ما در ایران است؛ به ما عکس یا فیلم روان می‌کنند.»
این جوانان، می‌گویند که کم‌بود مکان‌های تفریحی مناسب، بسته‌بودن تفریحگاهها به روی زنان، بی‌کاری و چالش‌های اقتصادی، سبب شده است که آنان نتوانند طبق خواست شان تفریح و سرگرمی داشته باشند.
اسد، باشنده‌ی کندز، می‌گوید: «چالش‌های زیادی است که مانع جوانان می‌شود؛ فقر است؛ بی‌کاری است؛ تنگ‌دستی است. تنها مشکلاتی که جوانان نمی‌توانند از این استفاده کنند، این است که اقتصاد ضعیف است. کار نیست؛ کار باشد، درست می‌شود که آدم برود و چکر بزند؛ در غیر این صورت، نمی‌شود.»
محمد، باشنده‌ی بامیان، نیز می‌گوید: «برای جوانان کشور این سرگرمی‌ها کفایت نمی‌کند؛ به خاطری که وضع اقتصاد این مردم خوب نیست و نمی‌توانند در موقعیت‌هایی که تفریح و سرگرمی واقعاً ضرورت است، این‌ها نمی‌تواند تفریح برود. چالش‌های عمده‌ای که سر راه جوانان در رابطه به تفریح وجود دارد، نبود اقتصاد، امنیت درست و محدودیت‌های فعلی که وجود دارد و جای مناسب برای تفریح، از جمله مشکلات جوانان است.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
از میان ۳۲ جوان مصاحبه‌شده در این گزارش، ۱۶ تن آن‌ها را پسران و ۱۶ تن دیگر را دختران تشکیل می‌دهد که بر اساس یافته‌های این گزارش نوعیت سرگرمی در میان دختران در چهارچوب خانه و استفاده از شبکه‌های اجتماعی خلاصه می‌شود.
تمنا، باشنده‌ی کندز که وقت‌های فراغت خود را با انجام‌دادن کارهای خانه، استفاده از تکنولوژی/فن‌آوری و مطالعه‌کردن سپری می‌کند، می‌گوید: «یگان ساعت در کارهای خانه مصروف می‌باشم؛ یعنی یگان جاهایی که به خاطر تفریح‌کردن به دخترها بود، طالبان/امارت اسلامی اجازه نمی‌دهد که بروند و تفریح کنند. یگان ساعت ما می‌خواهیم برویم و تفریح کنیم که فکر ما دیگر شود؛ ولی هیچ این قسم جای در کندز نیست که ما تفریح کنیم. جای تفریح به پسرها و مردها است؛ ولی به دخترها و خانم‌ها اصلاً نیست.»
شگوفه، آموزگار از جوزجان که دوست دارد بیرون از وقت‌های کاری برای تفریح‌کردن به مکان‌های تفریحی و سرسبز برود، می‌گوید: «در زمان کنونی بزرگ‌ترین تفریح به تمام مردم موبایل شان است؛ من بیشتر وقت‌ها که بی‌کار شوم، در موبایل خود تیک‌تاک‌های خنده‌دار می‌بینم، عکس می‌گیرم وغیره کارها. زمینه‌ی سالم تفریح‌کردن هیچ وجود ندارد؛ هرچه است، ناسالم است. شاید در ولایت‌های بزرگ‌تر شرایط نسبت به جوزجان بهتر باشد؛ ولی شرایط تفریح به جوانان مخصوصاً دختران اصلاً مساعد نیست.»
اکنون اما ورزش‌کردن، رفتن به مکان‌های تفریحی و سپری‌کردن وقت‌های فراغت با دوستان، بیشتر از نوع تفریح‌های پسران است.
سایق‌الله رحیمی، یک تن از جوانان از تخار که بیرون از خانه ورزش می‌کند، می‌گوید: «البته زمینه‌ی تفریح سالم به جوانان کشور چندان مساعد نیست و جوانان افغانستان به خصوص ولایت تخار بیشتر علاقه‌مندی به فوتبال و فوتسال و دیگر بازی‌ها، سرگرمی‌ها و تفریح‌هایی دارند که یک چمن مناسب، زمینه‌ی سالم و تفریح‌گاه‌های خوب داشته باشد؛ اما متأسفانه موجود نیست و چالش‌ها و موانع هم برای تفریح‌کردن جوانان نبود یک مکان مناسب برای تفریح‌کردن است.»
خالد، یک تن از جوانان از سرپل، نیز می‌گوید: «در وقت‌های بی‌کاری زمانی که من تفریح می‌کنم، بازی فوتسال است؛ یعنی فوتسال بازی می‌کنم یا می‌بینم یا هم بعضی وقت‌ها که فرصت داشته باشم، به جاهای تفریحی می‌روم و به طبیعت‌های زیبا که روح‌وروان را شاد می‌کند و ذهن انسان تازه می‌شود.»
جوانان در حالی از نبود امکانات و شرایط تفریحی مناسب در کشور شکایت دارند که کارشناسان مسائل اجتماعی و روان‌شناسان، وجود تفریح و سرگرمی سالم را در هر جامعه نیاز مبرم می‌دانند و می‌گویند که نبود زمینه‌های تفریحی سالم، ناخوشی‌های روانی و انحرافات و چالش‌های اجتماعی را به هم‌راه دارد.
راشد صدیقی، کاشناس مسائل اجتماعی، در این باره می‌گوید: «ما اگر تفریح و سرگرمی را از فعالیت‌های روزمره‌ی افراد بکشیم، به این معنا است که ما با یک جامعه‌ی روانی روبه‌رو می‌شویم؛ با یک جامعه‌ای که از نگاه روانی مشکلات زیاد دارد. این نوع جامعه کنترلش مشکل است؛ انحرافات اجتماعی در این نوع جامعه زیاد است.»
هیبت‌الله ابراهیم‌خیل، روان‌شناس، نیز در این باره می‌گوید: «تفریح برای صحت و روان ما خیلی مهم است؛ خصوصاً افرادی که اختلالات مختلف می‌داشته باشند و افرادی که می‌خواهند سالم بمانند، تفریح به آن‌ها مهم است. کسانی که افسرده هستند، تحقیق ثابت کرده وقتی که این‌ها دوای ضدافسردگی بخورند و حتا مشاوره بگیرند، این آن قدر کمک‌کننده نیست؛ آن قدر که قدم‌زدن، بیرون‌رفتن و تفریح‌کردن مهم است.»
فعالان حقوق زن، نیز خواهان برطرف‌شدن محدودیت‌ها در برابر زنان از سوی حکومت سرپرست اند و می‌گویند که برای سالم‌ماندن روح‌وروان زنان و کاهش اضطراب در آنان، نیاز است مکان‌های تفریحی به روی زنان باز شود.
محجوبه حبیبی، فعال حقوق زن، می‌گوید: «خواست ما از حکومت این است که حداقل روی جوانان فکر کنند؛ به خاطر بازکردن مکتب‌ها؛ به خاطر بازکردن تفریحگاهها. تا چه وقت این ناامیدی؟ واقعاً همگی از زندگی دلسرد شدند. بعضی دخترهایی که امکانات دارند و در تلفن‌ها مصروف اند، همه روانی شده گیم می‌زنند.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
فرحناز معراج، دیگر فعال حقوق زن، نیز می‌گوید: «از حق سیاحت و سرگرمی محروم شده اند و محدودیت‌ها بر خانم‌ها از سوی حکومت فعلی افغانستان افزایش یافته است. خانم‌های افغانستان اجازه‌ی تفریح در مکان‌های سیاحتی را ندارند و این واقعاً یک صدمه‌ی بزرگ به تمام زنان است. سرگرمی باعث کاهش استرس در انسان می‌شود و زمانی که یک خانم روزانه به حد کافی یا هفته‌ی یک بار تفریح داشته باشد، روح‌وروان آرام می‌داشته باشد.»
خواستیم دیدگاه مسئولان وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت سرپرست را در پیوند به تفریح و سرگرمی جوانان و برنامه‌های آنان در این رابطه داشته باشیم؛ اما موفق نشدیم.
این در حالی است که مسئولان در کمیته‌ی ملی المپیک حکومت سرپرست افغانستان می‌گویند که زمینه‌های ورزش به جوانان در سراسر کشور مهیا است و مسئولان در شهرداری کابل نیز می‌گویند که تلاش دارند زمینه‌های تفریح سالم را به جوانان در این شهر بیشتر فراهم کنند.
اتل مشوانی، سخن‌گوی کمیته‌ی ملی المپیک، در این باره می‌گوید: «در مجموع تمام فعالیت‌های اداره‌ی ورزش کشور برای مصروف‌ساختن و برای سرگرمی سالم جوانان کشور می‌باشد؛ زیر چتر اداره‌ی ورزش ۵۲ فدراسیون فعالیت می‌کند که هر فدراسیون در ولایت‌ها نماینده‌های خود را دارند و در هر فدراسیون صدها و هزارها جوان مصروف ورزش می‌باشند. کسانی که می‌خواهند در یک رشته‌ی مشخص ورزش کنند، آن‌ها به راحتی می‌توانند از جمنازیوم‌ها و امکانات ورزشی ما استفاده کنند.»
نعمت‌الله بارکزی، سخن‌گوی شهرداری کابل، نیز در این باره می‌گوید: «طوری که شما در جریان هستید، در شهر کابل حدود ۱۴۱ پارک فعال وجود دارد و یک ساحه‌ی بسیار کلان در تپه‌ی نادرخان به عنوان یک تفریح‌گاه کلان، شاروالی کابل در پلان دارد که آن را اعمار و ایجاد بکند که مبحث اساسی‌اش که سرک اتصالی بود، ساخته شد. در آن جا پلان تفریح‌گاه بسیار بزرگ است. در ۱۴۱ پارکی که در شهر کابل است، در اکثریت مطلق آن وسایل بازی برای اطفال وجود دارد.»
از سویی هم، دختران جوان در این گزارش در حالی بسته‌بودن مکان‌های تفریحی را به روی شان دلیل برنداشتن زمینه‌ی تفریح عنوان می‌کنند که عبدالغفار فاروق، سخن‌گوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست، در پیام متنی به سلام‌وطندار می‌گوید که معدود مکان‌های تفریحی به روی زنان بسته است و دلیل آن را نیز بی‌حجابی در میان زنان عنوان می‌کند.
