تعریف الگو
الگوها، افرادی هستند که با عمل‌کرد و روش شان راه را برای دیگران روشن می‌کنند. الگوها می‌تواند ویژگی‌های مثبت و الهام‌بخش داشته باشد و افراد را در رسیدن به اهداف و بهبود کیفیت زندگی شان کمک کند.
بیان مسئله
در هر جامعه‌ای، انتخاب الگو از سوی جوانان در شکل‌دهی رفتار و نگرش‌های آنان از اهمیت زیادی برخوردار است. افراد برای این که بتوانند مسیر زندگی شان را بهتر انتخاب کنند به سوی الگوها می‌روند و مطابق نگرش و افکار شان الگو انتخاب می‌کنند. الگوها می‌تواند سالم و ناسالم باشد به همین دلیل، انتخاب آن نیز بر اساس دیدگاه و نگرش افراد متفاوت است. افرا به ویژه جوانان مطابق سطح دانش، آگاهی، طرز تفکر، ویژگی‌های شخصیتی، نخبه‌بودن، طرز دید افراد به زندگی، شهرت و سایر موردها، الگوبرداری می‌کنند. شناخت این که جوانان چه گونه و از طریق کدام منابع الگوهای شان را انتخاب می‌کنند و تأثیر این الگوها بر زندگی آنان چه گونه است موضوع مهم است به همین دلیل، سلام‌وطندار برای بررسی نقش الگوبرداری در زندگی جوانان، نوعیت الگو و چه‌گونگی انتخاب آن از سوی جوانان، نظرسنجی‌ای را در ۲۶ ولایت با اشتراک ۶۴۷ جوان انجام داده تا روشن شود که جوانان در افغانستان کدام افراد را به عنوان الگو انتخاب می‌کنند، کدام ویژگی‌ها در انتخاب الگو برای آنان مهم است و تأثیر این الگوها بر زندگی آنان چه گونه است.
پیشینه‌ی پژوهش
در باره‌ی الگو، ویژگی‌های الگوی مناسب، نیاز الگوبرداری در زندگی افراد، مزیت‌های الگوبرداری و دیگر موردها از سوی شماری از رسانه‌ها، نهادهای آموزشی و مؤسسه‌های مختلف مقاله‌ها و پژوهش‌های مفید و کاربردی نوشته شده؛ اما به‌‌گونه‌ی مشخص هیچ پژوهش میدانی در باره‌ی چه گونگی انتخاب الگو و نوعیت آن در میان جوانان انجام نشده است.
سلام‌وطندار برای بررسی نقش الگو در زندگی جوانان، نظرسنجی‌ای را میان ۶۴۷ جوان در ۲۶ ولایت انجام داده تا نمونه‌وار بتواند نقش الگوبرداری و نوعیت الگو را در میان جوانان روش کند.
پرسش‌های اصلی پژوهش
۱: آیا جوانان در زندگی خود الگو دارند؟
۲: جوانان در افغانستان چه‌گونه و بر اساس کدام ویژگی‌ها الگو انتخاب می‌کنند؟
۳: تأثیر الگو بر زندگی و پیش‌رفت جوانان در افغانستان چه گونه است؟
اهداف پژوهش
۱: بررسی الگو در میان جوانان پسر و دختر به عنوان هدف کلی؛
۲: بررسی تأثیرهای مثبت و منفی الگوها در پیش‌رفت جوانان؛
۳: بررسی و تحلیل این که جوانان بیشتر کدام افراد را به عنوان الگو انتخاب می‌کنند؛
زمان پژوهش
این پژوهش در جریان نزدیک به یک‌و‌نیم ماه (۱۸ جولای تا ۲۷ آگست سال روان) انجام شده است.
روش تحلیل
با توجه به کمی‌بودن این پژوهش، داده‌ها با توزیع پرسش‌نامه با استفاده از گوگل داکومنت تهیه و با استفاده از نرم‌افزار «SPSS» و تحلیل و تجزیه در گوگل داکومنت، تحلیل و بررسی شده است.
چالش‌های پژوهش
با توجه به نبود پیشینه‌ی پژوهش در باره‌ی الگوهای جوانان و نبود اعتماد و علاقه‌مندی به اشتراک در نظرسنجی‌ها، در انجام این نظرسنجی با چالش‌های زیر روبه‌رو بودیم.
۱: بررسی الگو و نوعیت الگوها در میان جوانان به دلیل نبود آگاهی در باره‌ی این موضوع از چالش‌های عمده‌‌ای است که در هنگام پژوهش با آن روبه‌رو بودیم.
۲: نبود علاقه در میان جوانان برای اشتراک در نظرسنجی.
۳: نبود آگاهی و اطلاعات کافی در باره‌ی موضوع نظرسنجی.
۴: تکمیل حجم نمونه برای اجرای پژوهش.
متغیرها
الگوی جوانان در افغانستان، نوعیت الگو در میان جوانان، نقش انتخاب الگو در زندگی جوانان، متغیرهای این نظرسنجی اند.
فشرده‌ی گزارش
نظرسنجی سلام‌وطندار در باره‌ی الگو و نوعیت آن در میان جوانان در افغانستان، نشان می‌دهد که بسیاری از جوانان الگوهایی در زندگی خود انتخاب کرده اند که تأثیرهای مهمی بر نگرش و رفتار آن‌ها داشته است. یافته‌های این نظرسنجی، نشان می‌دهد که ۸۴.۷ درصد جوانان اشتراک‌کننده در این نظرسنجی الگوهای مشخصی در زندگی شان دارند و ۸۲.۱ درصد از این افراد تأثیر مثبت و الهام‌بخش انتخاب الگو را تجربه کرده اند. بر اساس یافته‌های این نظرسنجی، انتخاب الگو می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و رشد فردی و اجتماعی جوانان کمک کند.
۵۴.۴ درصد جوانان پاسخ‌دهنده، افراد مشهور و شناخته‌شده را به عنوان الگو انتخاب کرده اند. ۲۸.۸ درصد در کنار افراد مشهور، اعضای خانواده‌ی شان را و ۱۰.۴ درصد دیگر عالمان دین را به عنوان الگو انتخاب کرده اند. این موضوع نشان می‌دهد که جوانان افراد مختلفی را برای الگوبرداری انتخاب می‌کنند.
۶۲.۵ درصد اخلاق، دانش و توانایی مدیریت بحران و ۳۶.۴ درصد پیش‌رفت و موفقیت را به عنوان مهم‌ترین معیارها برای انتخاب الگو بیان کرده اند.
با این همه، تغییر در الگوهای انتخابی نیز موضوع مهم است؛ چنان که ۴۲ درصد از جوانان شرکت‌کننده هیچ‌گاه الگوهای خود را تغییر نداده اند، در حالی که شماری از جوانان یک یا چندین بار الگوهای زندگی شان را تغییر داده اند. این موضوع نشان می‌دهد که ممکن است جوانان با تغییر شرایط و دریافت تجربه‌های جدید، دیدگاه‌ها و الگوهای خود را تغییر دهند.
یافته‌های این نظرسنجی، نشان می‌دهد که الگوها در زندگی جوانان نقش مهم داشته و انتخاب آن چه مثبت و چه منفی، توانسته در شکل‌دهی شخصیت و آینده‌ی آنان تأثیر داشته باشد.
گزارش کلی
سلام‌وطندار برای بررسی نقش الگو در زندگی جوانان، برای نخستین بار این نظرسنجی را انجام داده تا روشن شود که جوانان بر اساس کدام معیارها الگوهای زندگی شان را انتخاب می‌کنند.
این نظرسنجی در ۲۶ ولایت انجام شده که بلخ با ۱۷.۵ درصد بیش‌ترین و نیمروز با ۰.۲ درصد کم‌ترین اشتراک‌کننده را داشته است.
از میان ۶۴۷ پاسخ‌دهنده در این نظرسنجی، ۳۷۰ پسر و ۲۷۷ دختر شرکت کرده اند.
اشتراک‌کنندگان این نظرسنجی در رده‌های سنی متفاوت قرار دارند؛ چنان که ۴۶.۵ درصد پاسخ‌دهندگان میان ۲۰ تا ۲۵ و ۱۱.۷ درصد دیگر میان ۳۵ تا ۳۳ سال دارند.
درجه‌ی تحصیل جوانان اشتراک‌کننده در این نظرسنجی نیز متفاوت است؛ چنان که ۶۰.۰ درصد پاسخ‌دهندگان دارای مدرک کارشناسی، ۳.۲ درصد دیگر دارای مدرک کارشناسی ارشد اند. هم‌چنان ۲۷.۴ درصد فارغ مکتب و ۹.۴ درصد آموزش‌های ابتدایی دیده اند.
یافته‌های این نظرسنجی، نشان می‌دهد که ۸۴.۷ درصد جوانان اشتراک‌کننده در بخش‌های گوناگون زندگی شان الگو انتخاب کرده و ۱۵.۳ درصد دیگر هیچ الگویی در زندگی شان نداشته اند.
در این نظرسنجی چه‌گونگی انتخاب الگو از سوی جوانان نیز بررسی شده که نشان می‌دهد ۷۷.۹ درصد اشتراک‌کنندگان الگوهای شان را خود آنان انتخاب کرده اند، در انتخاب ۱۱.۷ درصد خانواده‌های شان، در ۶.۸ درصد آموزگاران شان و در ۳.۶ درصد دوستان شان نقش داشته اند.
بر اساس یافته‌های این نظرسنجی، انتخاب الگو در زندگی ۸۲.۱ درصد اشتراک‌کنندگان تأثیر مثبت و الهام‌بخش، در زندگی ۱۳.۹ درصد تأثیر عادی، در زندگی ۰.۷ درصد تأثیر منفی داشته و در زندگی ۳.۳ درصد تاثیری نداشته است.
در جهان امروز، جوانان با استفاده از راه‌های گوناگون الگوهای زندگی شان را انتخاب می‌کنند؛ چنان که ۳۲.۶ درصد اشتراک‌کنندگان، گفته اند الگو زندگی شان را با مطالعه‌ی کتاب، ۲۶.۹ درصد از جامعه، ۲۵.۵ درصد از طریق رسانه‌ها و ۱۵.۰ درصد با کمک خانواده‌های شان الگو انتخاب کرده اند.
اشتراک‌کنندگان این نظرسنجی، افراد متفاوت را به عنوان الگو انتخاب کرده اند. ۵۴.۹ درصد پاسخ‌دهندگان افراد مشهور و شناخته‌شده را، ۲۸.۸ درصد اعضای خانواده‌ی شان را، ۱۰.۴ درصد عالمان دین را و ۵.۸ درصد افراد ثروت‌مند را به عنوان الگو در زندگی شان انتخاب کرده اند.
۷۵.۴ درصد شتراک کننده گان این نظرسنجی، الگو شان را به اساس معیار فهم و دانش، ۹.۵ درصد به اساس داشتن معیارهای مشترک که میان خود و الگو شان وجود داشته، ۷.۷ درصد بر اساس شهرت، ۴.۶ درصد بر اساس قدرت و ۲.۹ درصد بر اساس پول و دارایی، الگوهای شان را انتخاب می‌کنند.
جوانان اشتراک کننده در این نظرسنجی، در بخش‌های مختلف و بر اساس معیارهای فکری شان افراد را به عنوان الگو انتخاب کرده اند. از میان ۶۴۷ جوان شرکت‌کننده، ۵۰.۷ درصد بر اساس پیش‌رفت و دانش افراد ، ۴۶.۵ درصد بر اساس شخصیت و اخلاق افراد و ۲.۷ درصد دیگر بر اساس نوع پوشش افراد، آن‌ها را به عنوان الگو انتخاب کرده اند.
۶۲.۵ درصد جوانان شرکت‌کننده در این نظرسنجی، بر اساس اخلاق، دانش و مدیریت بحران، ۳۶.۴ درصد بر اساس پیش‌رفت و موفقیت و ۱.۱ درصد دیگر بر اساس نوع پوشش افراد، الگوهای زندگی شان را انتخاب می‌کنند.
شماری از جوانان، تنها یک الگوی ثابت را در زندگی شان انتخاب کرده اند؛ اما شماری دیگر دوست دارند در بخش‌های مختلف زندگی شان الگوبرداری کنند یا الگوهای زندگی شان را تغییر دهند. جوانان اشتراک‌کننده در این نظرسنجی نیز، الگوهای ثابت و متغیر داشته اند؛ چنان که ۴۲.۰ درصد اشتراک‌کنندگاه هیچ گاه الگوی زندگی شان را تغییر نداده، ۲۸.۸ درصد یک-دو، ۱۶.۴ درصد چندین بار الگوی زندگی خود را تغییر داده اند و ۱۲.۸ درصد در تغییر الگو خود مطمئن نیستند.
پیشنهادها
۱- حکومت با طراحی برنامه‌های آموزشی و فرهنگی مناسب، الگوهای مثبت و الهام‌بخش را به جوانان معرفی کند تا جوانان با شناخت این الگوها، در مسیر زندگی خود از آن‌ها بهره ببرند.
۲- حکومت می‌تواند شرایط دست‌رسی آسان جوانان به منابع آموزشی و فرصت‌های مشارکت اجتماعی را فراهم کند تا جوانان با شناسایی الگوهای موفق از تجربه‌های آن‌ها استفاده کرده و نقش فعال‌تری در جامعه ایفا کنند.
۳- نهادهای پشتیبان جوانان می‌توانند دوره‌های آموزشی ویژه‌ای را برای آشنایی با الگوهای مثبت و منفی برگزار کنند تا جوانان ضمن تفکیک این الگوها، از تجربه‌های موفق الهام بگیرند و از اشتباه‌ها دروی کنند.
۴- رسانه‌ها با تهیه و پخش برنامه‌های ویژه برای معرفی الگوهای موفق در زمینه‌های علمی، فرهنگی، ورزشی و… به انگیزه‌بخشی جوانان کمک کنند و با گزارش‌های دوره‌ای از پیش‌رفت این الگوها، تأثیر این برنامه‌ها را افزایش دهند.
۵- نهادهای آموزشی پژوهش‌های گسترده‌تری در زمینه رفتارشناسی و نیازهای جوانان انجام دهند و بر اساس نتیجه‌ی آن، راه‌کارهایی برای بهبود رفتار و تقویت هویت مثبت ارائه کنند.
۶- نهادهای آموزشی می‌توانند محتوای درسی را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که جوانان ضمن آموزش، به انتخاب الگوهای مثبت در زندگی تشویق شوند و ارزش‌های مثبت در آن‌ها تقویت شود.
۷- خانواده‌ها باید در انتخاب و معرفی الگوهای مناسب برای فرزندان شان نقش حمایتی داشته باشند؛ زیرا انتخاب الگو در این مرحله از زندگی می‌تواند مسیر آینده‌ی جوانان را تعیین کند.
