افغانستان نینگ شمال و شمال‌‌شرق ولایت‌لری کوپینچه سوو و مناسب هوا گه ایگه بولگنی سبب، چاروه‌چیلیک منطقه‌لری گه اوزگریب و مذکور منطقه‌لرده باقیله‌دیگن چاروهلر، مملکت بازارلریده یخشی شکلده ساتیب آلینه‌دی.
شونده‌ی بیرحالده، مذکور ولایت‌لرده‌گی چاوه‌دارلر سونگی کون‌لر کوپینچه قیین‌چیلیکلر بیلن روپه‌ره بولیب و اوشبو قیین‌چیلیکلردن بیری چاروه نینگ ییمی کم‌لیگی دیر که سونگی قوروقچیلیکلر سبب اورته گه کیلیب و بو مسئله چاروهدارلر نی خواطرلنتیرگن.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
تخار ولایتی‌ده‌گی چاوره‌دارلردن بیری میرآغا نینگ ایتیشیچه، چاروه‌چیلیک آته و اجدادلریدن میراث قالگن، بیراق حاضر ایسه اوت یوقلیگی و چاروهلر ییمی بهاسی یوقاریلیگی سبب، بو ایش‌نی قولدن بیریشی خصوصیده خواطرلنگن.
او حکومت‌دن بو توغریده توجه قره‌تیب و چاوره‌دارلر گه اوت تیارلنیشی خصوصیده همکارلیک بولینیشی نی ایسته‌گن. «اوتی‌میز یوق. بیر قنار سمان بیر مینگ افغانی و بیر قنار ماش‌توپه ۱۳۰۰-۱۴۰۰ دیر. یامغیر هم یاغمه‌یدی. پولی‌میز هم یوق که اوت ساتیب آلیب و قوی‌لریمیز گه بیرسه‌ک. اوت آلیب بیرمسه‌ک قوی‌لریمیز هلاک بوله‌دی.»
شونینگدیک چاروه سوداگرلری قوروقچیلیک و اوت یوقلیگی‌دن شکایت قیلیب و ایتیشلریچه، بو مسئله اولر نینگ ایشی خصوصیده تاثیر قویگن.
قوی ساتیب آلیش ایشی بیلن شغللنگنلردن همراخان نینگ ایتیشیچه، قوی‌لر نینگ بدخشان و قندوز ولایت‌لریدن ساتیب آلیب و اولر نینگ ساتیش اوچون تالقان بازاری گه کیتیره‌دی، بیراق قوروقچیلیک اونینگ ایشی خصوصیده سلبی تاثیر قویگن.
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «یامغیر یامغمه‌یدی. بازار گه کیلتیره‌دیگنی‌میز چاروهلر ساتیلمه‌یدی. قوزی‌سی بولگن قوی نینگ بهاسی، اوتمیش گه قره‌گنده فرق قیله‌دی. اوتگن ییل قوزی‌سی بولگن قوی بهاسی ۱۴-۱۵ مینگ یا هم کوپراق ایدی و حاضر ایسه ۱۰-۱۱ مینگ اینگ یخشی قوی نی بیره‌دی.»
باشقه بیر تامان‌دن، چاروه‌چیلیک ایشلری بوییچه بیلرمان‌لری سونگی ییل‌لر قوروق‌چیلیگی نی خواطرلنتیرووچی دیب و ایتیشلریچه، ییلاو‌لرده اوت چیقمسلیگی، مالچرلر نینگ غصب بولیب و ایکینچیلیک ییرلرگه اوزگریشی، بازارلرده یوقاری قیمت‌لیک و اوت یوقلیگی چاروه‌چیلیک نینگ کمه‌یشی گه سبب بولیب و نتیجه‌ده، تخار ده گوشت و سوت محصولاتی کمه‌یگن.
بو توغریده چاروه‌چیلیک ایشلری بوییچه بیلرمان‌لریدن هدایت‌الله سیدی نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه: «اوت کم‌لیگی خصوصیده ایکینچیلیک ریاستی نینگ مکمل شکلده تیارگرلیگی بولیشی کیره‌ک. تومن‌لر و شو طرف‌لرده‌گی زیان کورگن چاروه‌چیلر گه چاروه‌چیلیک خصوصیده همکارلیک بولیشی کیره‌ک که بو قیین‌چیلیکلر حل بولسین.»
شونده‌ی بیرحالده، تخار ایکینچیلیک ریاستی مسئوللری، بو ییل چاروه‌چیلیک خصوصیده قوروقچیلیک تاثیری‌دن خواطر بیلدیریب و ایتیشلریچه، مذکور ریاست جاری ییل چاروه‌چیلیکلردن حمایت قیلیش خصوصیده مخصوص بیر برنامه‌سی یوق ایدی؛ بیراق موسسه‌لردن قطاری، بیر قطار چاروهدارلر گه یاردم بیرگنلر.
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
تخار ایکینچیلیک، سووغاریش و چاروه‌چیلیک ریاستی نینگ حیوانی سلامت‌لیک بولیمی آمری هدایت‌الله قادری نینگ ایتیشیچه، کسل‌لیک‌لر کمه‌یشی و اوت تیارلنیشی اوچون کیله‌سی ییل چاروه‌چیلر گه بیر قطار برنامه‌لری بار و بو برنامه‌لر ایکینچیلیک وزیرلیگی و همکار موسسه‌لر بیلن جریان گه قوییلگن.
ایتیش کیره‌ک که، اوتگن نیچه ییل جریانیده‌گی قوروقچیلیک نتیجه‌سیده، تخار ولایتی‌ده‌گی چاوره‌دارلردن قطاری چاروه‌لری نی آز بها گه ساتیب و اوزلری باشقه منطقه‌لر یا-ده مملکت‌دن تشقی گه کیتگنلر.
