تورموش قوریش و عایله تشکیل بیریش‌دن مقصد، قوشمه روشده تیریکچیلیک قیلیش دیر و اوشبو رابطه تامان‌لری اجره‌لیشنی ایستمه‌یدیلر؛ بیراق جبردن نکاح قیلیش، قانونی یاشنی تولدیرمس‌دن تومورش گه چیقریش و عایله‌وی زوروانلیک باعث مملکت نینگ قطار ولایت‌لریده عیاللردن بیرقطاری، تورموش اورتاقلری بیلن کوپ ییل تیریکچیلیک قیلیش‌دن کیین، اجره‌لیش گه مجبور بولگن.
مهتاب افتخار اوشبو عیاللردن بیری دیر. اونینگ ایتیشیچه، آته‌سی نینگ اولگنی‌دن کیین، آنه‌سی باشقه بیر ایرکک بیلن توی قیلگن و اوگه‌ی آته‌سی، ۱۶ ییل آلدین اونینگ ۱۰ یاشرلیگیده، ۱۸ یاشر بولگن خاله‌سی نینگ اوغلی بیلن توی قیلیش گه مجبور قیلگن دیر. مهتاب نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «۳-صنف‌ده ایدیم، هلمند ولایتی‌ده ایناغه‌م نینگ تویی بولگنی بهانه‌سی بیلن، کابل‌دن مینی آلیب کیتدیلر. ۱۰ یاشر ایدیم؛ بیراق تنیم ۷ یاشر بیر باله کبی ایدی، کیین ایسه هلمند ولایتی گه آلیب کیتدیلر، او ییرده ایناغه‌م نینگ تویی بوله‌دی دیب فکر قیلگن ایدیم.»
مهتاب نینگ کوپه‌یتیریشیچه، او پیتده توی قیلیش‌دن هیچ نرسه نی بیلمه‌س ایکن؛ لیکن باشقه چاره‌سی یوق ایکن. مهتاب ۱۵ ییل تورموش اورتاغی بیلن حیات کیچیرگن؛ بیراق اونگه کوره، مذکور حیات تورموش اورتاغی و توموش اورتاغی نینگ عایله‌سی تامانیدن جبر، ظلم، کلتک‌لش و اذیب قیلیش بیلن اوتگن دیر. ۲۶ یاشر مهتاب بیر قیز و بیر اوغیل نینگ آنه‌سی دیر. او، اوچ قیزی نینگ توی قیلگنی باش ییل‌لرده ضعیف‌لیگی و اولر نینگ ناگران‌لیگی اوچون قولدن بیرگن.
او، بیر ییل آلدین توموش اورتاغی و تورموش اورتاغی نینگ عایله اعضاسی آرقه‌لی زوره‌وانلیک‌لر کوپه‌یگنی سبب، قوشمه حیاتی نی یکونلنتیریش گه قرار آلگن؛ بیراق عایله اعضاسی اونینگ اجره‌لیشی بیلن مخالفت قیلیب و اونگه آق کییم بیلن تورموش اورتاغی نینگ اوی گه بارگنی و کفت بیلن چیقیشینی اَیتگنلر. عین حالده، عایله‌وی زوره‌وانلیک‌لر برابریده باشقه کوچی قالمه‌گن مهتاب، اجره‌لیش گه اقدام قیلیب و نهایت تورموش اورتاغی‌دن اَیریلگن.
تورموش اورتاغی‌دن اجره‌لیش و باله‌لردن اوزاق بولیش و افغانستان ده حیات کیچیریش نینگ قیین بولیشی، مهتاب نینگ ایران گه مهاجرت قیلیشی و او ییرده حیاتی نی دوام بیریشی گه سبب بولگن. «کوپ ظلم قیلدیلر، کوپینچه فزیکی ایشلر قیلدیلر اوستیم‌گه، ییتی ییل هلمند ولایتی‌ده ایدیم، تشقی نی هیچ کورمه‌گن‌دیم. قین‌آته‌م و قین‌آنه‌م مینی کوپ اوریشدی و مین اجره‌لیش اوچون بیر ییل اقدام قیلدیم. بیر ییل خلاص بولدی و مین موفق بولدیم. سینی اولدیره‌میز، سنگسار قیله‌میز دیدیلر؛ حتا تاغه، خاله و برچه کیشی تامانیدن اخطار ییشیتدیم.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
جبری شکلده تورموش گه چیقریش، کیچیک یاش‌دن توی قیلیش و عایله‌وی زوره‌وانلیک‌لر، عیاللردن کوپ قطاری نینگ اجره‌لیشلری گه سبب بولگن. اوشبو گزارش‌ده ۱۹ عیال بیلن صحبت اوتکزیلگن که، اولر ارا ۱۳ ته‌سی توی قیلیش‌دن کیین و ۶ ته‌سی ایسه نامزدلیک دوریده مجبوریت یا-ده ازوره‌وانلیک سبب، تورموش اورتاقلری یا-ده نامزدلریدن اَیریلگنلر.
مذکور ۱۹ عیال‌دن، یالغیز اولردن ایکی ته‌سی تومورش اورتاقلریدن طلاق آلگنلری خصوصیده پشیمان‌لر؛ بیراق ۱۷ ته‌سی تورموش اورتاقلریدن طلاق آلیش خصوصیده مکمل رضایت‌لری بار. اوشبو گزارش‌ده صحبت اوتکزیلگن عیاللر آره‌سیدن، آلتی ته‌سی کیچیک یاش، بیش ته‌سی تورموش اورتاق یا-ده تورموش اورتاق عایله‌سی تامانیدن زوره‌وانلیک و باشقه آلتی ته‌سی ایسه جبری شکلده تورموش گه چیقریش نینگ، تورموش اورتاق یا-ده نامزدلریدن اجره‌لگنلری سببی دیگنلر.
عایله‌وی زوره‌وانلیک‌لر نینگ قوشمه حیاتی یکونلنیشی گه سبب بولگن دیگن بیش عیال‌دن بیری رقیبه دیر. ایکی باله آنه‌سی بولگن رقیبه نینگ ایتیشیچه، تورموش اورتاغی‌دن اجره‌لیب و باله‌لری بیلن آته‌سی نینگ اویی‌ده بولگنی‌دن ایکی آی بولگن. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، ۱۴ یاشرلیگیده جبردن تورموش گه چیقریلگن؛ بیراق توی قیلگنی‌دن کیین، تورموش اورتاغی آرقه‌لی فیزیکی زوره‌وانلیک، اونینگ اجره‌لیشی گه مجبور قیلگن.
رقیبه، تورموش اورتاغی تامانیدن کلتک‌لنگنی خصوصیده ایتیشیچه: «۱۴ یاشرلیگیم‌ده توی قیلدیم. توی قیلیش نی ایستمه‌س ایدیم، درس اوقیماق نی ایسته‌یدیم؛ بیراق آته‌م و آنه‌م تورموش گه چیقریش اوچون مجبور قیلدیلر و عایله کوپ قلین آلدیلر؛ چونکه اولر بای ایدیلر؛ بیراق توی قیلگنیم‌دن کیین، تورموش اورتاغیم مینی اوریدی.»
اوشبو گزارش‌ده صحبت قیلگن و ۱۵ یاشرلیگیده جبری شکلده تورموش گه چیقریلگن جوزجان یشاوچیسی بولمیش شبانه نینگ ایتیشیچه، توی قیلیش‌دن کیین، تورموش اورتاغی گه قرشی هیچ محبتی یوق ایکن و بو مسئله، اونینگ قیین آنه‌سی تامانیدن لفظی زوره‌وانلیک و کلتک‌لنیشی گه سبب بولگن.
شبانه نینگ کوپه‌یتیریشیچه، قین آنه‌سی تامانیدن زوره‌وانلیک و کلتک‌لنیش، اونینگ تورموش اورتاغی‌دن اجره‌لیش گه سبب بولگن. او ۱۰ ییل آلدین تورموش اورتاغی‌دن اجره‌لگن و مذکور پیتدن حاضرگچه، شبانه آته‌سی نینگ اویی‌ده حیات کیچیره‌دی.
اونینگ ایتیشیچه: «قین آنه‌م مینی اوریدی، درمان‌لنیش گه رخصت بیرمه‌دی، اوزیم نی خلاص قیلیش گه مجبور بولدیم. حتا سینی فلج قیله‌من دیب اخطاریه بیردی. او ییرده کوپ قیین‌چیلیک کوردیم، قین آنه‌م مینی کلتک‌له‌دی.»
اوشبو گزارش‌ده صحبت قیلینگن ۱۹ عیال‌دن، آلتی ته‌سی نامزدلیک دوریده نامزدلریدن اجره‌لگنلر. عایله‌سی تامانیدن جبردن نامزد بولگن عیاللردن بیری فریده نینگ ایتیشیچه، ایکی ییل نامزد‌لیک‌دن کیین، نامزدی بیلن تفاهمی بولمه‌گنی سبب، رابطه‌سی نی یکونلنتیرگن.
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «عایله‌دن زوردن مینی نامزد قیلدیلر و مین نامزدیم گه قرشی هیچ حسیم یوق ایدی. کیچه و کوندوز ییغله‌یدیم و دایم ناآرام‌لیک حسیم بار ایدی و مین نامزدیم برابریده هیچ حسیم یوق ایدی.»
شونده‌ی بیرحالده، اوز ایسته‌کلری بیلن تورموش گه چیقریلگن عیاللر هم بار؛ بیراق حیات‌لری جریانیده چیقگن قیین‌چیلیک‌لر، تورموش اورتاقلریدن اجره‌لیش گه سبب بولگن.
اوشبو گزارش‌ده صحبت قیلینگن عیاللردن بیری ۳۵ یاشر لطیفه، قریب ۹ آی آلدین تورموش اورتاغی نینگ ایکینچی مرته توی قیلگنی اوچون، تورموش اورتاغی‌دن اجره‌لگن. عین حالده، اولر اوز رضایت‌لری و بیربیرلری گه علاقه‌لری بولگنی بیلن توی قیلگن ایکن‌لر. او تورموش اورتاغی‌دن اجره‌لگنی پیتده، حامله ایکن و حاضر ایسه آلتی یاشر، تورت یاشر و آلتی آی‌لیک اوچ باله نینگ آنه‌سی دیر.
لطیفه نینگ کوپه‌یتیریشیچه، اوچینچی باله‌سی نینگ قولی گه آلگنی بیرحالده، تورموش اورتاغی‌دن اجره‌لیب و آته‌سی گه اویی‌ده حیات کیچیرماقده دیر. اونینگ ایتیشیچه، اجره‌لگنی‌دن کیین، تورموش اورتاغی او و باله‌لری خصوصیده هیچ قنده‌ی توجه قیلمه‌گن.
لطیفه نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «حاضرگی وضعیت‌ده ایکی یول‌ده قالگن‌مین؛ نه اوزیم گه ییتیشه آله‌من و نه باله‌لریم گه. بویوک اوغلیم آلتی یاشر دیر، دایم آته‌سی حقیده سوراق سوره‌یدی؛ بیراق آته‌سی مینگه قرشی هیچ علاقه‌سی یوقلیگی سبب، باله‌لریدن هم هیچ خبر آلمه‌یدی؛ حتا آته‌سی نینگ اویی‌ده توغیلگن آلتی آی‌لیک قیزیم نی هم کورگنی یوق.»
عیاللردن قطاری قوشمه حیات‌لریده قیین‌چیلیک سبب، تورموش اورتاقلریدن اجره‌لیش گه اقدام قیلگنلری بیرحالده؛ بیراق طلاق موضوع‌سی دایم جمعیت تامانیدن قبول قیلینمه‌گن و اهالی تورموش اورتاغ‌لریدن اجره‌لگن عیاللر گه قرشی یخشی فکر قیلمه‌یدیلر که، بو موضوع نی صحبت قیلینگنلردن ییتی‌ته‌سی تصدیق‌لب ایتیشلریچه، اهالی تامانیدن دایم مطلقه عیال دییلیب و اوزلری تورموش اورتاقلریدن اجره‌لگنلری خصوصیده اوزلری عیب‌لنگنلر.
جوزجان یشاوچیسی بولمیش یاسمین، تورموش اورتاغی نینگ مخدره ماده گه چلینگنی سبب، اوجره‌لگن. اوجره‌لگنی‌دن ایکی ییل بولگن یاسمین نینگ ایتیشیچه، تورموش اورتاغی‌دن اجره‌لگنی‌دن کیین، اهالی حقارت بیلن اونگه قره‌یدیلر.
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «ابه نینگ قیزی و عمه نینگ اوغلی‌دن گپ ییشیتدیم. برچه اهالی اوزینگ یخشی ایمس‌سین و تورموش اورتاغینگ بیلن درست حیات کیچیره آلمه‌دینگ دیدیلر. قوم و قرینداش و برچه اهالی هر نرسه دیدی.»
اوشبو گزارش‌ده صحبت قیلگن و اوچ آی آلدین نامزدی‌دن اَیریلگن پروان یشاوچیسی بولمیش مریم نینگ ایتیشیچه، حاضر ایسه اهالی مینگه قرشی یامان فکر قیله‌دیلر.
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «اهالی نینگ فکریچه، قیسی یامان‌لیگی‌میز بار، اوزی‌میز یا-ده عایله‌میزده بیران قیین‌چیلیک بار که اَیریلگن‌میز. هر قنده‌ی بولسه هم، اهالی اوزی بیر گپی نی اَیته‌دی.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
عین حالده، عیال حقوقی فعال‌لریدن قطاری نینگ ایتیشلریچه، جبری شکلده توی قیلیش، افغانستان ده کیچیک یاش‌دن تورموش گه چیقریش، عیال و ایرکک آره‌سیده طلاق آلیش گه سبب بوله‌دی. اولر نینگ تصدیق قیلیشلریچه، افغانستان ده اجره‌لگن عیاللر گه قرشی یامان فکر بیلن قره‌له‌دی و طلاق آلیش اجتماعی بیر قیین‌چیلیککه اوزگرگن.
عیال حقوقی فعالی سحر رضایی نینگ ایتیشیچه: «فکرمچه، افغانستان ده بیر قیز اجره‌لیش نی ایسته‌گنی‌ده بویوک بیر قیین‌چیلیک چیقه‌دی و قوله‌ی شکلده طلاق آلالمه‌یدیلر؛ اینیقسه اسلام امیر‌لیگی نینگ قدرت گه ایریشگنی ایکی ییل‌ده.»
شونینگدیک عیال حقوق فعال‌لریدن باشقه بیری وژمه یعقوبی نینگ ایتیشیچه: «نامزدلیک دوریده بیر بیرلری نی درست تانیه آلمه‌یدیلر و انه شوو سبب، توی قیلیش‌دن کیین، اجره‌له‌دیلر و عیاللر نینگ باشقه موضوع‌لری، جبری توی قیلیش یا-ده کیچیک یاش‌ده تورموش گه چیقریش دیر؛ بو موضوع‌لر طلاق گه سبب بوله‌دی. ایرکک‌لر عیاللری گه زور و ستم قیله‌دیلر.»
افغانستان عالی محکمه نشرات باشلیغی و سوزلاوچیسی عبدالرحیم راشد نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، اوشبو محکمه، اجره‌لیش شرطلری بوییچه ترتیب اوستیده ایشلماقده‌لر که، یکونلنگنی‌دن کیین میدیالر بیلن شریک بولیشی ممکن.
تورموش قوریش، بیللی شرط‌لر یره‌تیلیشی بیلن، عایله تشکیل بیریش اوچون شکل آله‌دی و ایرکک و عیال نینگ قوشمه بیر حیات باشله‌یشلری گه سبب بوله‌دی؛ بیراق افغانستان ده تورموش قوریش‌لردن قطاری‌ده توی قیلیش شرطلری رعایت بولمه‌سلیگی جمله‌دن، توی قیلیش شرطلری، ایکی تامان نینگ توی قیلیش اوچون رضایتی بولمه‌گنی، کیچیک یاش‌ده توی قیلیش و تورموش قوریش‌دن کیین عایله‌وی زوره‌وانلیک‌لر کبی شرط‌لر نینگ رعایت بولمه‌سلیگی، قوشمه حیات نینگ اجره‌لیشی گه سبب بوله‌دی.
