جنایت قانونلرینینگ توختهلیشی عیاللر گه نسبتن زورهوانلیکنی تقیقلاوچی قانوننینگ بیکار قیلینیشی آرتیدن ایریم حقوقشناسلر گه کوره، سرپرست حکومتنینگ عدلی و قضایی ارگانلری عایلهوی زورهوانلیک حالتلری گه حنفی فقه و شرعی تعزیرلر گه اساسلنیب مناسبت بیلدیرماقده؛ بو یاندهشوو، اولرنینگ فکریچه، قانوننیگ یوقلیگینی بیر آز تولدیرگن. اوشبو حقوقشناسلر، عایلهوی زورهوانلیکّه قرشی انیق قانون یوقلیگی شرایطیده زورهوانلیک حالتلرینینگ کوپهیشیگه دایر خواطرلر گه قرهمی، سرپرست حکومت اسلام شریعتی حکملری اینیقسه حنفی فقه دهگی تعزیر حکملریدن فایدهلنگن حالده، عیاللرنی عایلهوی زورهوانلیک و یامان معاملهلردن حمایه قیلهیاتگنینی تأکیدلهیدیلر.
حقوقشناس امینالله بابک سلاموطندار بیلن اوتکزگن صحبتیده، سرپرست حکومت فقه و اسلام قاعدهلری گه اساسلنیب عایلهوی زورهوانلیکلرنی تېکشیرهدی.
اونینگ ایتیشیچه:«حاضرگی حکومتده عایلهوی جنجل بولسه، کلتکلش و قییناقلش کبی بیر بولیم بار، فقهده تعزیرات بولیمی دیر، حنفی فقهده بولگن تعزیرات بولیمیگه اساسلنیب، حاضرگی حکومت قرار قبول قیلهدی. کلتکلش مسئلهسی بولسه، تعزیرات بولیمیدن قوللنیلهدی.»
مدافع وکیل و حقوق تدقیقاتچیسی ضیا یوسفی گه کوره، عیاللرنی قۉللب-قوتلشده عایلهوی زورهوانلیکلر گه قرشی کورهش اوچون انیق قانون بولمسهده، زورهوانلیکّه قرشی کورهشیش اوچون انیق میکانیزملر بار که اوندن فایدهلنیش ممکن.
یوسفی جنابلرینینگ ایتیشیچه: «بیز اسلامی بیر مملکتده یشهیمیز و برچه اعتقادلر و قدریتلر اسلام قاعدهلری اساسیده عملگه آشیریلهدی. زمانهوی قاعدهمیز بولمسلیگی ممکن، بیراق قرآنکریم و رسولالله سنتیگه اساسلنیب بعضی عایلهوی جنجللرنی حل قیلیش ممکن. ایکینچی میکانیزم، قضایی تیزیمده بولگن اصوللر تورت ییلدن بیری قوریلگن، اسلام امیرلیگی قاضیلری بو اصوللردن قوللنیب عایلهوی جنجللرنی حل قیلهدیلر. اوچینچی امیرالمومنین صادر قیلهدیگن بیروغ دیر.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفهمیزگه باش اورینگ!
باشقه تاماندن، حقوقشناس نورآقا شعیب گه کوره، عیاللر گه نسبتن کود جزا و زورهوانلیککه قرشی کورهش قانونی توختهتیلیشی بیلن عدلی و قضایی نهادلر اسلام قدریتلریگه اساسلنیب و عایلهوی جنجللرنی حل قیلهدیلر.
شعیب جنابلرینینگ کوپهیتیریشیچه: «اسلام امیرلیگی توزومیده، جزا کودی قانونی توختهتیلگن، شونینگ اوچون عدلی و قضایی نهادلر قرآنعظیمالشان، حدیث شریف و حنفی فقه حکملریگه اساسلنیب قرار قبول قیلیب و عایلهوی جنجللرنی حل قیلیشلری ممکن.»
حقوق ایشلری بوییچه تدقیقاتچی منصور نظامپور، اسلام قدریتلریگه اساسلنیب انیق قانون چیقریلیش ضرورلیگی اوستیگه تأکیدلب، اوتگن قانون بیکار قیلینیشی بیلن، زورهوانلیکلرنی تېکشیریش اوچون مدونی قانون یوق.»
نظامپور نینگ ایتیشیچه: «آلدینگی قاعدهلر توخهتیلیشیدن سۉنگ اینیقسه عایلهوی زورهوانلیکلر بیلن باغلیق موضوعلر افسوس که مخصوص قاعده-قانون یوق. حاضرگی زورهوانلیکدن انیق تعریفیمیز یوق. شرعی نقطهی نظردن بعضی موردلر بار و قرآن عظیمالشان عیاللر حقوقی گه تأکیدلهیدی.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
حقوقشناسلر، عینحالده عیاللر گه نسبتن زورهوانلیککه قرشی کورهش اوچون موجود ترتیب-قاعدهلر و حجتلر بارلیگینی ایتیشسهده، عیال فعاللری سۉنگی ییللردهگی عیاللرنینگ حقوقی حالتیدن خواطر بیلدیرماقده. اولرنینگ سوزلریگه کوره، حقوقی ادارهلر و عیاللر گه قرشی زورهوانلیک قانونلرنینگ یوقلیگی عایلهوی زورهوانلیکنینگ آرتیشیگه سبب بولگن.
بیلیم یورت استادی سارا مزاری و عیال حقوقی فعالی تهمینه منگل، سۉنگی اوچ ییل ایچیده عیاللر گه قرشی زورهوانلیکلر آشیشیگه تأکیدلب ایتیشلریچه، ایش فرصتلری یوقلیگی و حقوقی حمایتسیزلیک و عیاللردن حمایه قیلیش قانونی یوقلیگی، عیاللر گه نسبتن زورهوانلیکلرنی آشیرگن.
بیلیم یورت استادی سارا مزاری گه کوره: «سۉنگی ییللرده، افسوس بیلن افغانستانده عایلهوی زورهوانلیکلر آشگن. چونکه عیاللر گه اویدن تشقری ایشلش گه ایزین بیریلمهیدی. افسوس که بو اوچ ییل ایچیده عیاللردن حمایه قیلهدیگن هېچ بیر نهاد یوق ایدی. هېچ قندهی قانون هم یوق. زورهوانلیک قیلگن ایرککلر هم جوابگرلیککه تارتیلمهدی.»
عیال حقوقی فعالی تهمینه منگلنینگ ایتیشیچه: «بو ضررلر کمهیشی اوچون حمایتی ترماقلر قوریلیشی درکار. عیاللرنینگ حقوقی بارهسیده آگاهیلیک بیریلسه. زورهوانلیک مستند قیلینسه. قانون یوقلیگیده فقط اجتماعی بیردملیک و آگاهیلیک عیاللر اوچون پناه بولیشی ممکن.»
ذاکره، آتهدن قالگن میراث بولینیشینی طلب قیلیب و ایناغهلری تامانیدن زورهوانلیککه دوچ بولگن عیاللردن بیری. اونگه کوره، عدلی و قضایی نهادلر گه مراجعت قیلگنیدن سۉنگ عریضهسی کوریلگن.
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «آتهم وفات قیلگنیدن کېین، ایناغهلریم آلدیگه باریب احتیاجیم بار و اوی و ییر بولینیشنی ایستهدیم. کوپ باردیم و کلانترلرنی آلیب باردیم بولمهدی، مجبور بولیب محکمه گه مراجعت قیلدیم. عریضه قیلدیم و قاضیلر ایناغهلریمنی چقیرتیریب و مشکلنی حل قیلدی و نهایت بولیندی.»
شو بیلن بیرگه، دینی مسئلهلر بوییچه بیلرمان قطبالدین مجتهد گه کوره، اسلام قاعدهلریده عیاللر اوچون مخصوص اورین نظرگه توتیلگن و هېچ کیم گه عیاللر گه نسبتن زورهوانلیک قیلیش صلاحیتی بیریلمهگن.
اونینگ ایتیشیچه: «اسلام عیاللرنینگ اورنی، کرامتی و حقوقی بارهسیده کوپ تأکیدلهگن و اولر گه هېچ قندهی زورهوانلیکنی بویرمهگن. اسلام قاعدهلری گه بناً هېچ کیمنینگ عیاللر حقوقینی آلیش گه حقی یوق.»
شو بیلن بیرگه، اسلام امیرلیگی امر معروف و نهی منکر وزیرلیگینینگ اطلاعات و علاقه ایشلری بوییچه باشلیغی محمدانور معتصم بالله، حکومت رهبریتی عیاللر حقوقی قۉللب-قوتلنیشی اوچون نیچه مادهلیک فرمان صادر قیلگن و اونده عیاللر حقوقی حمایه قیلینیشی گه تأکیدلنگن.
اونگه کوره: «عیاللر حقوقی بارهسیده امیرالمومنین تامانیدن آلتی مادهلیک فرمان صادر قیلینگن. بو فرمانده، عیاللرنینگ اسلامی و اساسی حقوقی انیق شکلده بیان قیلینگن؛ بو حقوقلر رعایت قیلینگن حالده اولرنینگ یونهلیشینی مثبت تامان سوق بیریشی ممکن. بو فرمان نکاح، تورموش قوریش و ایری وفاتیدن کېین قندهی قرار قبول قیلیش، میراث، مهر حقی شامل بولهدی.»
اوتگن قانونلر بیکار قیلینیشی و حقوقی حمایتلر یوقلیگی طفیلی، سرپرست حکومت عدلی و قضایی نهادلری عیاللر گه نسبتن زورهوانلیکلرنی اسلام قاعدهلری و حنفی فقه گه اساسلنیب تېکشیرهدیلر؛ بیراق حمایتی و نظارت قیلهدیگن اداره یوقلیگی بو جریاننی زورهوانلیک قربانی گه ایلنتیریب و قاعدهلرنی قیته کوریب چیقیش و ایشلب چیقیش ضرورتی سیزیلهدی.
