هېچ بیر عیالنینگ حقوقلری شریعتنی بهانه قیلیب چېکلنیشی ممکن اېمس. چونکی دین انسانی قورقیتیش یا کی بویسوندیریش واسطهسیگه ایلنه باشلهگن زهاتی، اۉز ماهیتیدن اوزاقلشهدی. اگر دین ظلمنی آقلش قورالیگه ایلنسه، عینن شو حالتنینگ اۉزی دیننی توغری توشونیش و قیته ترتیب گه سالیش ضرورلیگینی کورستهدی.
قیسقه مدتلی قماق، پول جزا، ۸۰ ته شلاق اوریش و گواهلیکنی قبول قیلمسلیک – تهمت عاقبتلریدن بولیب؛ افغانستان قانونلریده جنایت صفتیده بیلگیلنگن؛ بیراق مملکتنینگ سنتی جامعهسیده عیاللر گه نسبتن عادی اصولده قوللنهدی. حقوقشناسلر شونی تأکیدلهیدیلر کی بیرار شخص گه نامقبول حرکتلرنی دلیل و حجتسیز، شخصنینگ…
پایتخت کابل شهریده سودا و صناعت اتاقی تامانیدن ۲۳-قوس/۱۴-دیسمبر، یکشنبه کونی، «شین لاری» آتیده قول صناعتی ایکی کونلیک کورگزمهسی آچیلدی.
حاملهدارلیک حساس بیر دوره بولیب، آنهلر و چقهلاقلرنینگ ساغلیگیده مهم اورینگه ایگه بولگن درست آوقتلنیش مراقبتلرینی طلب قیلهدی؛ لیکن حاملهدار عیاللردن قطاری حاملهدارلیک دورهسیده سیمیز بولیشدن خواطرلنیش سبب قتیق رژیم توتهدیلر که بو ایش، تنهگه ضرور بولگن قوتلی مادهلرنینگ کمهیشی و جنین وزنی کم بولیشیگه سبب بولهدی.
بو عیاللردن ۱۶ نفری، ۲ ییلدن ۱۶ ییلگچه ایرلری بیلن مستقل یشش حقیدن محروم بولگچ، کیچیک عایلهسی (ایر و بالهلری) بیلن کتته عایلهدن (قیناته)تامانیدن مستقل یشش گه موفق بولگن؛ حال بوکی، ۲۵ عیال اېسه، ۱۶ییلدن ۲۴ ییلگچه کتته عایلهده بیرگهلیکده یششلریگه قرهمی، هنوز اۉز خواهشلریگه ضد روشده، شو طرزده یششنی دوام ایتیرماقدهلر.
حضانت؛ اسلام دینی و افغانستان قانونی اساسیده، حیات بیرینچی ییللریده آنه گه بیریلهدیگن حقوق. بالهلرینینگ حضانتینی آلالمهگن آنهلردن بیرقطاری، سلاموطندار بیلن صحبتده، حضانت حقینی آلیش، عملده زورهوانلیک، ایر عایلهسینینگ باسیملری و عایلهدهگی عرف-عادتلر طفیلی اولرنی قانونی حقنی آلیشدن محروم قیلگن عامللردن حسابلنهدی.
توییب آوقتلنمسلیک، افغانستانده اساسی انسانی انقراضلردن حسابلنهدی؛ بو انقراض اقتصادی قیینچیلیکلر یانیده، یشاوچیلر اینیقسه عیاللر و بالهلر اوستیگه سلبی تأثیر قویگن. عیاللر آرهسیده بو کسللیکنی انیقلش اوچون، سلاموطندار ۲۱ توییب آوقتلنمهگن عیال بیلن صحبت قیلگن – شونی کورستهدی کی اوشبو عیاللر توییب آوقتلنمسلیک طفیلی…
حقوقشناسلرنینگ ایتیشیچه، عیاللرنینگ اۉز حقلریگه نسبتن خبرسیزلیگی و حقوقی قۉللب-قوتلنیشلر یوقلیگی، اولر تورموش اورتاقلریدن اجرهلگچ، قانونی و شرعی حقوقلری بیریلمسلیککه سبب بولگن. اولر گه کوره، بو وضعیت بیرقطار ولایتلرده عیاللر بیلن محکمهلرنینگ فرقلی یاندهشووی و اجرهلگنلریدن سۉنگ مهر، نفقه بیریلمسلیگی و اولردن بالهلری آلینیش قیینچیلیگی بیلن دوچ بولیب و حتا اوشبو عیاللر گه زورهوانلیک و اجتماعی باسیملرنی آشیرگن.
نسایی-ولادی شفاکارلرینینگ ایتیشلریچه، ساغلام حاملهدارلیک اوچون حاملهدارلیکدن آلدین و حاملهدارلیک دوریده معاینهلر اوتکزیشی، حاملهدار عیاللرنینگ منظم روشده شفاکار گه مراجعت قیلیشی و ساغلام آوقتلنیشی ضرور بولیب و بولر ساغلام حاملهدارلیکنینگ اساسی معیارلریدن حسابلنهدی. مملکتنینگ اَیریم ولایتلریدهگی حاملهدار آلتی عیالنینگ تجربهسی گه کوره، عیاللردن کوپ قطاری عایلهلریدهگی فرهنگی قرهشلر و شفاکارگه باریشدن شرم قیلیش سبب معاینه اوچون کیچ یا-ده جوده آز، عیال شفاکارلرگه مراجعت قیلهدیلر.
نیچه هفته آلدین سمنگان و بلخ ولایتلریده یوز بیرگن اولیملی زلزله اوشبو ولایت یشاوچیلرینی تورلی قیینچیلیک بیلن روپهره قیلدی؛ اوشبو زلزلهده یشش اویلر بوزیلیب و یشاوچیلردن کوپینچه قربانلیک آلدی و یوزلب عایلهنی نامعلوم کېلهجک بیلن یوزمه-یوز قیلدی. اېندی سمنگان ولایتی فیروزنخچیر تومنیده زلزلهدن قوتیلگن کیشیلر، باشقه دشمنلیک بیلن یوزلشگن؛ ساووق، کسللیک، اطراف-محیط افلاسلنیشی و ناتوانلیک.
افغانستان ایش قانونینینگ ایکینچی مادهسی، تورتینچی بندیگه کوره، مدیریتی لوازملریده تینگلیک، لوازمنی آشیریش و خادملر اوچون تینگ امتیازلر کفالتلنگن. بیراق قطار حقوقشناسلرنینگ ایتیشیچه، مدیریتی لوازملریدهگی خادملر، عیال و ایرککلر فرق قیلمسدن تینگ حقوقلر گه ایگه بولیب، بو حقوقلر لوازمنی آشیریش، معاش و باشقه امتیازلرنی اۉز ایچیگه آلهدی.
اوشبو صحبتلرنینگ نتیجهسی شونی کورستهدی کی، بو قیزلر بلاغت یاشیگه یېتگچ اولردن سورهلمسدن تورموش گه بیریلگنلر. اولرنینگ ایتیشیچه، بالهلیکلریده کیمنینگدیر نامیگه قوییلگنلریده، نکاحنینگ ماهیتینی عموماً توشونمهگن. بو اېسه اولغهیگچ کوپراق ساوچیلر چیقیشی امکانینی هم یوقاتیب، نه ایر، نه اۉزلرینینگ رولی بولگن نکاح گه مجبور بولیشلریگه آلیب کیلگن.
چیکلاولر و اقتصادی باسیملر سایهسیده، هرات ده قالین توقووچی عیاللر کیچیک ایشخانهلرنی آچیش بیلن، نهفقط عایله نیازلرینی تامین قیلگنلر، بلکیم قالیننینگ هر بیر توگونی بیلن حیاتلریدهگی قیینچیلیکلر توگونینی آچماقدهلر. اوشبو ایشخانهلر، اقتصادی نیازلری تامینلنیشیده عایلهلرگه یاردم بیریشی یانیده، ایش و تعلیمدن محروم قالگن قیز و عیاللرنینگ قالین توقیش کبی مهارتلرنی اورگهنیش و روحی باسیملردن قوتقریلیش مقصد، تینچ بیر فضا دیر.
سلاموطندارنینگ اویده توغیش تجربهسی بولگن ۱۲ عیال و ۲۰ نفر دایه اولر گه «کمپیر، دَده و بوی دیېدیلر» بیلن اۉتکزگن صحبتلری شونی کورستهدی کی، کسلخانهلردن اوزاقلیک، محلی عرف-عادتلر، یېترلی معلوماتسیزلیک، اقتصادی معمالر و اقتصادی قیینچیلیک عیاللرنی اۉزلری و ینگی توغیلگن چقهلاقلرینینگ حیاتینی تقدیر اختیاریگه تاپشیریش گه مجبور قیلگن.
خلقارا طلبهلر کونی بیلن بیرگه، قریب اوچ ییلدن بیری بیلیم یورت ایشیکلری اولر اوچون یاپیق قالگن، اوقیشدن محروم بولگن قیزلر ېنه بیر بار بیلیم یورتلرنینگ قیته آچیلیشینی طلب قیلماقدهلر. قیز طلبهلر بیلن بیرقطارده، بیر قنچه اوغیل طلبهلر هم قیزلرنینگ تعلیمنی دوام اېتیریشی مملکتنینگ علمی و اجتماعی کېلهجگی اوچون ضرور اېکنینی تأکیدلهیدیلر.
عموماً دم آلیشگه امکانیم یوق. ایرتهلبدن کیچهگچه اوی یوموشلری و ایکی فرزندیمگه قرهش بیلن بند من. یوق، فقط بیر مرته قرض آلیب قابله گه باردیم. ایریمنینگ عایلهسی مینی آلیب بارمهیدی کېرهک اېمس دییشهدی. ایریم باش آغریق و هېچ دقت قیلمهیدی.
