توغری آست‌قورمه‌لر یوقلیگی، اینترنت خره‌جتی کوپلیگی و خلق‌ارا حساب‌لرنی توزهتیش توغریسیده چیکلاولر بارلیگی کبی کوپینچه توسیق‌لیکلرنینگ بولگنی بیلن، افغانستان ده یاشلردن قطاری، تکنالوژی ساحهسیده سیزیلرلی یوتوقلرگه ایگه بوله آلگنلر.
اوشبو یوتوقلر مالی مدیریت، حساب‌دارلیک، تیل اورگه‌تیش و دوالنیش خذمتلرنینگ یخشی‌لنیشی زمینه‌لریده اپلیکیشن‌لرنی دیزاین‌لش‌دن عبارت بولیب؛ نه فقط مملکت ایچیده، بلکیم دنیا بویلب قوللنیله‌دی.
کمپیوترساینس بولیمی‌نی بیتیرگن تخار ولایتی یشاوچیسی ۲۴ یاشر عبدالباعث ولی‌زاده، «بکسک» اسملی اپلیکیشن‌نی دیزاین قیلگن که، فایده‌لنووچیلر گه درآمد و خره‌جتلری‌نینگ مدیریت قیلیشلری‌گه یاردم بیره‌دی. او، بو اپلیکیشن‌نی کوپینچه قیین‌چیلیکلری بیلن خلق‌ارا پلتفرم‌لر گه ترقه‌تیب و اوندن مقصد، اوزی روپه‌ره بولگن قیینچیلیکلر گه ییچیم یول تاپیش دیر.
عبدالباعث ولی‌زاده‌نینگ ایتیشیچه: «گوگل‌پلی‌ده بکسک اسملی بیر برنامه ترقه‌تیلگن؛ بکسک فایده‌لنووچی‌نینگ درآمد و خره‌جتی‌نی مدیریت قیله‌دی؛ بکسک فیزیکی یانینگ‌ده بولگنی‌ده ایچیگه پول قویه‌سیزلر، مصرف قیله‌سیز، نرسه ساتیب آله‌سیزلر و کیلیب کوره‌سیزلر که، بیر یا-ده ایکی مینگ افغانی‌نی یوقالگن؛ اصلا بیللی بولمه‌یدی که نیمه قیلگن‌سیزلر، قیرگه مصرف قیلگن‌سیزلر، یوقالگن دیب توشینه‌سیزلر. اوشبو برنامه بو کبی قیینچیلیکلر آلدینی آله‌دی و درآمد نی ثبت قیلیب، آفلاین ایشله‌یدی. مین اوزیم بو قیین‌چیلیک بیلن روپه‌ره ایدیم و پولم نی مدیریت قیله آلمه‌یدیم که بو ایش فکرم گه کیلدی.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
شونینگدیک کمپیوتر ساینس بولیمی‌نی بیتیرگن قندوز یشاوچیسی ۲۷ یاشر عبدالرحمان پوپل، صراف‌لر گه مالی و حساب‌دارلیک ایشلریده فایده‌لی بولگن «ایگزیکت» برنامه‌سینی توزه‌تگن که حتا قوشنی و باشقه مملکت‌لرده فایده‌لنیش آستیده قرار تاپگن. بو برنامه، ایشلرنی انجام بیریش وقتی‌نی نیچه دقیقه‌دن نیچه ثانیه‌گه کمه‌یتیرگن.
عبدالرحمان پوپل‌نینگ ایتیشیچه: «عایله آرقه‌لی مینگه پول کیلگنی‌ده، صراف‌لر یانیگه باره‌ر ایدیم که پولیم‌نی آلسم و کوپ وقت آله‌ر ایدی. کیین حساب‌دارلیک بیر سیستم توزهتیش خصوصیده صرافلردن قطاری بیلن ایشلرینگیز و حواله‌لرینگیز کمپیوتری بولسین دیب گپ‌لشدیم و اوندن کیین باش‌ده بو سیستم‌نینگ توزه‌تیش‌گه اقدام قیلدیم؛ کیین صرافلردن دیزاین آلدیم؛ ایکینچی‌ده اولرگه دیزاین قیلدیم و اوچینچی ده ایسه انه شوو سافت‌ویر نی توزه‌تیب و بازار گه چیقردیم.»
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، بو برنامه بیلن فایده‌لنووچیلر یانلریده‌گی موبایل و کمپیوترلری آرقه‌لی قولی بیر شکلده حساب‌دارلیک ایشلرینی قیله آله‌دیلر. «هر صراف گه بیرگن‌مین؛ ایشلری آسان‌راق بولگن؛ بیر هفته و بیر آی‌ده انجام بیره‌دیگنلری ایشلرینی، حاضر ایسه بیر کون‌ده بیتکزه‌دیلر. اوتگن‌ده بیر حواله‌نی ۱۰ دقیقه‌ده عمل‌گه آشیرگنلری صورت‌ده۷ حاضر بیر دقیقه‌ده عمل‌گه آشیره‌دیلر. شو رقم گدام‌دار بو سیستم‌دن فایده‌لنسه، هر دقیقه بیله‌دی که گدامی‌ده قنچه مال بار و قنچه ساتگنی نی بیله‌دی. شونینگدیک تانک تیل‌ده بولگن بیر کیشیگه هر دقیقه قیسی پایه‌ده قنچه تیل بارلیگی بیلینه‌دی.»
مذکور خلاق ییگیت، حساب‌دارلیک برنامه‌نی دیزاین‌لش گه علاوه، «قاموس» و «کلام» آتلریده هم باشقه ایکی اپلیکیشن‌نی دیزاین قیلگن که حاضرگچه، ۱۰۰مینگ‌دن آرتیق کیشی دانلود قیلگن. اوشبو اپلیکیشن‌لر انگلیسی تیل‌نی اورگه‌نیش اوچون دیزاین‌لنگن. اونینگ ایتیشیچه، قول اوستیده باشقه بیر پروژه‌سی بار که اوندن مقصد، ساغلیق‌نی سقلش ساحهسیده تاثیر قیلیشی و دوالنیش پروسه‌سی‌نینگ یخشی‌لنیشی دیر.
عبدالرحمان‌نینگ اورغولشیچه: «قاموس و کلام اپلیکیشن‌لرینی توزه‌تدیم که طلبه‌لر، انگلیسی تیلی نی اورگن‌سینلر. باشقه بیر پروژه شفاکارلر اوچون دیر که اولر نسخه‌لرینی بو سیستم‌گه یازسینلر و ایکینچی مرته مراجعت قیله‌دیگن کسل‌لرینی بیلسین‌لر که بوندن اول اولرگه قنده‌ی بیر نسخه بیرگنلر و بو مرته قیسی دارولرنی بیرسینلر. شونینگدیک لابراتوار‌ده هم بیللی بوله‌دی که قیسی تست‌لرنی انجام بیرگنلر و داروخانه‌لرده هم قنچه ساتیشلری بولگنی نی بیله‌دیلر و قیسی دارو‌نینگ تاریخی کم قالگن؛ قنچه نقص قیلگنلر و قنچه فایده.»
شونده‌ی بیرحالده، کمپیوترساینس بولیمی‌نی بیتیرگن پروان یشاوچیسی ۲۲ یاشر اقبال احمدی، باله‌لر گه «دری» تیلی‌نی اورگه‌تیش اوچون بیر اپلیکیشن دیزان قیلگن. بو بیلن بیرگه، بانکی حساب آچیش توغریسیده قیین‌چیلیک و مالی منبع‌لر کملیگی سبب، اونی خلق‌ارا پلتفرم‌لر گه ترقه‌ته آلمه‌گن.
اونینگ ایتیشیچه: «بیر اپلیکیشن دری تیلی‌نی بیلمه‌گنلر اینیقسه تشقی مملکت‌لرده‌گی اولکه‌داشلریمیز‌نینگ باله‌لری اوچون دیر که اولکه‌داشلریمیز‌دن کوپینچه‌سی تشقی مملکت‌لرده بولیب و باله‌لری آنه تیل‌لری نی درست اورگنه آلمه‌یدیلر. بو توغریده تاپیلگن قیینچیلیکلر سبب، اونی ترقه‌ته آلمه‌دیم، چونکه بانکی حساب‌لر قول اوستیده یوق ایدی و شونینگدیک پلی‌استور توزهتیش اوچون ییترلیچه پولیم یوق ایدی.»
باشقه بیر تاماندن، استاد و کابل‌نینگ پولی‌تخنیک بیلیم یورتی کمپیوترساینس فاکولته‌سی باشلیغی ارشاد‌احمد هاشم‌زی، سیستم‌لر و اپلیکیشن‌لرنی توزهتیش اوچون بو بولیم‌ده‌گی طلبه‌لر خلاقیتی کوپه‌یگنی‌دن خبر بیریب و ایتیشیچه، طلبه‌لر ظرفیتی آشیشی اوچون بیلیم یورت بویلب رقابت‌لر اوتکزیله‌دی که اوشبو رقابت‌لر نتیجه‌سیده، طلبه‌لردن قطاری اپلیکیشن‌لرنی توزه‌تگنلر مه ملی و خلق‌ارا بویلب فایده‌لنیله‌دی.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «پولی‌تخنیک بیلیم یورتی‌ده طلبه‌لرنی تشویق قیلیش اوچون برنامه‌لر و برنامه یازیش و سافت‌ویر توزهتیش اوچون مسابقه‌لر اوتکزیله‌دی. پولی‌تخنیک بیلیم یورتی طلبه‌لری آرقه‌لی کوپینچه سافت‌ویر‌لر دیزاین‌لنگن که اولر مکتب‌لر و خصوصی بیلیم یورت‌لر گه اپلیکیشن توزه‌تیش‌دن عبارت دیر و شونینگدیک ساغلیق ساحهسی و باشقه موضوع‌لر توغریسیده اپلیکیشن‌لر توزه‌تگنلر.»
تکنالوزی ساحهسی بوییچه ایش بیلرمان‌لر‌نینگ ایشانچی‌گه کوره، آست‌قورمه‌لر رواجلنیشی و خلاق کیشی‌لرنی قوللب-قوتلنیشی، تکنالوژی ساحهسیده افغانستان ده‌گی ییگیت‌لر ترقیاتی‌گه یول آچیشی ممکن. تیز سرعت‌لی و ارزان اینترنتنینگ یره‌تیلیشی، تخصصی تعلیم کوریش مرکزلر آچیلیشی و فکری مالکیتی‌دن قانونی قوللب-قوتلنیشی، اوشبو یاشلرنینگ کوپینچه موفقیتی‌گه یاردم بیره آله‌دی.
تکنالوژی ساحهسی بوییچه ایش بیلرمان قریب آرین‌نینگ ایتیشیچه: «حکومت مناسب زمینه‌نی یره‌تیش بیلن، اپلیکیشن‌لر رواجلنیشی‌گه یخشی حصه قوشه آله‌دی؛ بولر رواجلنگن آست‌قورمه‌لرینی ایجاد قیلیش، تیز سرعت‌لی و ارزان اینترنتنینگ یره‌تیلیشی، ایش یره‌تووچیلر اوچون مرکزلر آچیلیشی، فکری مالکیت‌دن قانونی حمایت قیلیش دیر و شونینگدیک، ایچکی و تشقی سرمایه یاتقیزیشلر و حمایت آرقه‌لی، مالی آسایشته‌لیکلرنی یره‌تیش بیلن فعال کیشی‌لردن حمایت قیلسینلر.»
ایتیش کیره‌ک که، دواملی برق، تیز سرعت‌لی و مناسبت خره‌جت‌لی اینترنت خذمتلری‌دن کوپینچه اهالی‌نینگ محروم بولگن بیرحالده، یاشلر آرقه‌لی تکنالوژی ساحهسیده بو ترقیات‌لر عمل‌گه آشیریلگن. بونگه علاوه، اوزاق منطقه‌لر اهالی‌سی حتا مخابراتی خذمتلر و بیر قنچه وقت‌لیک برق‌‌دن فایده‌لنه آلمه‌یدیلر.
