کابل شهری «چهار‌قلعه‌ی وزیرآباد» منطقه یشاوچیسی و شهرنو پارکی یقینی‌ده ایشله‌یدیگن ۱۴ یاشر منصور نینگ ایتیشیچه، قشاق‌لیک سبب ایکی ییل‌دن بیری تعلیم نی ترک قیلیب و ایشلش گه مجبور بولگن. سکیز کیشی‌لیک عایله سرپرستی بولمیش منصور نینگ ایتیشیچه: «ایرتنگ‌دن آخشم‌گچه ایش بیلن مصروف‌مین، آته‌م کسل دیر. قول و ایاغی فلج بولگن. ایشلمه‌گنیم پیتده، عایله‌م آچ قاله‌دی، باشقه هیچ کیم یوق که ایش قیلسه. مکتب گه باره‌دیگنلر نینگ کورماق مینی اوچون کوپ قیین دیر که اوزیم کیته آلمه‌یمن.»
شونینگدیک کابل شهری «تایمنی» منطقه‌سیده آفتابه ساته‌دیگن ۱۳ یاشر فهیم نینگ ایتیشیچه، بیش ییل‌دن بیری شهر سرکلریده ایشچیلیک قیلیب و بو مدت‌ده تورلی‌خیل ایشلر نی تجربه قیلگن دیر. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، کیله‌جک‌ده شفاکار بولیش نی ایسته‌ر ایکن؛ بیراق قشاق‌لیک اونینگ ایسته‌گی گه ییتیشیشنی حسرت گه اوزگرتیرگن. «ایشلمه‌سم ایرتنگ چای نی ایچه آلمه‌یمن. حاضرگچه ایشلمه‌گن‌مین، هیچ کیم آفتابه ساتیب آلمه‌گن، چای ایچگنیم یوق. آفتابه ساتیب آلگنلری صورت‌ده، چای ایچه‌من. بعضی کونلر بیران کیشی نان آلگنی‌ده مین گه هم نان آلیب بیره‌دی. شونینگدیک ینگی کییم و ایسته‌گنیم ییمک نی ساتیب آلالمه‌یمن.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
افغانستان ده دستلبکی حقلریدن محروم بولگن میلیون‌لرچه باله یانیده، سونگی کونلر ایران و پاکستان‌دن قیته‌دیگن اونلب مینگ باله هم، اولر گه قوشیله‌دی؛ خلق‌ارا باله‌لر کونی نی حتا تاتیمه‌گن باله‌لر دیر. پاکستان دن ینگی‌لیکده قیتگن و اسپین‌بولدک ده قیتگنلر نینگ مخصوص کمپی‌ده حیات کیرچه‌دیگن ۱۵ یاشر نورالله نینگ ایتیشیچه، حاضر ایسه دایمی باش‌پنه و مکتب گه باریش نی ایسته‌یدی. «پاکستان ده درس اوقیدیم؛ بیراق برچه نرسه نی قوییب کیلدیک، کمپ‌ده‌میز؛ باش‌پنه‌میز یوق. بیزلر گه باش‌پنه و تعلیم زمینه‌سی یره‌تیلیشی نی ایسته‌یمیز.»
افغانستان ده باله‌لر، شونده‌ی بیرحالده اساسی حقلری گه کامل شکلده قول تاپه آلمه‌یدیلر که، توپلم دسته‌بندی‌ده ییگیت‌لر و کیکسه‌لر گه قره‌گنده کوپینچه فایز نی تشکیل بیره‌دیلر. احصائیه و معلومات ملی اداره آماری اساسیده، افغانستان نفوسینی بیش یاش نی تولدیرمهگن باله‌لر ۱۸ فایز و ۱۵ یاش نی تولدیرمهگن باله‌لر ۴۵دن آرتیق فایز تشکیل بیره‌دی. افغانستان ده خلق‌ارا باله‌لر کونی ییتیب کیلگنی‌ده، اوشبو مملکت‌ده یوزلب مینگ باله، سونگی کونلر حیات‌لری نینگ یامان کونلری نی تجربه قیلماقده‌لر.
بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ انسان‌دوستلیک یاردم‌لر نی هماهنگ قیلووچی دفتری (اوچا) و بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ باله‌لردن حمایت قیلووچی صندیغی (یونیسف) نینگ گزارشی اساسیده، حاضر ایسه افغانستان ده اوچ میلیون باله، انسان‌پرورلیک یاردم‌لر گه نیازی بار. شونینگدیک، ییل‌ده یوزلب باله افغانستان ده اورورش‌لر جریانیده پارتلمه‌ی قالگن ماده‌لر پارتلشی نینگ قربانی‌سی بوله‌دی که، قشاق‌لیک اونینگ اونملی سبب‌لریدن بیری دیر. حادثه‌لر گه ییتیشیش بوییچه دولت وزیرلیگی نینگ ایتیشیچه، میلادی جاری ییل‌ده افغانستان ده ۲۹۹ باله اوروش‌لر جریانیدن پارتلمه‌ی قالگن ماین‌لر پارتلشی عاقبتیده، اولیب و یره‌لنگن.
شونده‌ی بیرحالده، روانشناسلردن قطاری نینگ ایتیشلریچه، باله‌لر نینگ اساسی حقلریدن محروم‌لیگی و حیات کیچیریش اوچون مناسب فضا گه قول تاپه آلمه‌سلیگی، اولر اوچون جدی جسمی و روانی زیان‌لر گه سبب بولگن. روانشناسلردن زکریا بارکزی نینگ ایتیشیچه: «باله نینگ باله‌لیک چاغیده، یخشی وضعیت گه ایگه بولیشی کیره‌ک که، کیله‌جک‌ده قیین‌چیلیککه روپه‌ره بولمه‌سین. کیچیک یاش کوپ مهم، مکتب‌دن آلدین‌گی دور و کیینگی دور گه توجه بولیشی کیره‌ک.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
عین حالده، اسلام امیر‌لیگی سرپرست حکومت سوزلاوچیسی ذبیح‌الله مجاهد نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، اسلام امیر‌لیگی باله‌لر نینگ قتیق ایش قیلمه‌سلیگی و اولر نینگ اساسی نیازلری نی یره‌تیش اوچون، برنامه‌لر نی قولگه آلگن دیر. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «افغانستان نینگ اقتصادی وضعیتی او رقم ایمس که، باله‌لر نینگ برچه نیازلری نی یره‌تسه‌ک؛ چونکه افغانستان اوروش کورگن بیر مملکت دیر؛ عاید بوله‌دیگن بولیم‌لر زیان کورگن؛ بیراق باله‌لر نینگ ایشچی‌لیگی آلدی آلینیشی اوچون عموم شکلده یخشی پلان‌لریمیز بار و اولر نینگ تعلیم گه تشویق قیلیش اوچون عمل گه آشیریلیشی ممکن.»
شونینگدیک بال‌لردن بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ باله‌لردن حمایت قیلووچی صندیغی، شونینگدیک ۲۰-نوامبر، خلق‌ارا باله‌لر کونی‌ده ایتیشیچه، باله‌لر تبعیض بولمه‌‌سدن حیات کیچیریش گه حقلری بار. بو ییل دنیا بویلب خلق‌ارا باله‌لر کونی «باله‌لردن قوللب-قوتلش» شعاری بیلن نشانلنماقده که، افغانستان ده میلیون‌لرچه باله آچلیک، قحطچیلیک و بیر قطار قیین‌چیلیک بیلن حیات کیچیرماقده. بوندن آلدین افغانستان ده بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ باله‌لردن حمایت قیلووچی صندیغی، افغانستان‌لیک قریب ۸.۷ میلیون باله نینگ تعلیم بولیمی‌ده حمایت گه نیازی بولگنینی اعلام قیلگن ایدی.
