آی‌خانم، شهرک تاریخی‌ای است که بر بلندی‌ها و در تقاطع دریای «آمو» و رودخانه‌ی «کوکچه» در ولسوالی دشت‌قلعه‌ی ولایت تخار واقع شده؛ اما اکنون از این شهرک تاریخی، تنها مخروبه‌ای به جا مانده است.
باشندگان ولسوالی دشت‌قلعه، با اشاره به قاچاق آثار باستانی شهرک آی‌خانم در سال‌های گذشته از سوی زورمندان محلی، خواهان توجه حکومت برای نگه‌داری از این شهرک اند.
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
اسد‌الله زمری، یک تن از باشندگان آی‌خانم، در باره‌ی این شهرک باستانی، می‌گوید: «در زمان جنگ‌های داخلی و پس از آن، این مکان از سوی برخی از زورمندان به شکل غیرحرفه‌ای کنده‌کاری شد، آثار موجود در آی‌خانم به طور وحشیانه به کشورهای خارجی قاچاق شد و پول آن به جیب مافیا سرازیر شد. بعضی سنگ‌ها هنوز در اطراف این شهر در ولسوالی‌های هم‌جوار نزد افراد زورمند نگه‌داری می‌شود.»
باشندگان ولسوالی دشت‌قلعه، خواهان نگه‌داری و بازسازی دوباره‌ی این شهرک از سوی حکومت اند.
عبدالکریم، باشنده‌ی ولسوالی دشت‌قلعه، می‌گوید: «امیدواریم در حکومت امارت اسلامی، جایگاه این شهر تاریخی حفظ و در قسمت بازسازی آن توجه جدی شود. به خاطر این که یکی از مناطق مهم و توریستی افغانستان به شمار می‌رود.»
با این حال، ریاست اطلاعات و فرهنگ تخار، از ایجاد مکان ویژه‌ای برای نگه‌داری آثار تاریخی و جمع‌آوری آن از نزد مردم، خبر می‌دهد.
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
عین‌الدین مطمئن، سرپرست ریاست اطلاعات و فرهنگ تخار، به سلام‌وطندار می‌گوید: «امارت اسلامی افغانستان، مصمم هست که ساحات باستانی و یا جاهای تاریخی‌ای که است را، ترمیم کند و به دست‌رس گردش‌گران داخلی و خارجی قرار بدهد.»
نزدیک به ۲۰ آبده‌ی تاریخی در تخار وجود دارد که در سال‌های گذشته در نتیجه‌ی بی‌توجهی حکومت‌ها یا به مخروبه تبدیل شده یا از سوی زورمندان محلی کنده‌کاری و آثار موجود در آن به کشورهای دیگر قاچاق شده است.
