رسانههای چاپی آزاد به ویژه روزنامهها که یکی از میدانهای اصلی و مهم فعالیت خبرنگاری است، بیشتر آن پس از فروپاشی جمهوری در افغانستان، از چاپخانهها زدوده شده و تنها به نشر الکترونیکی بسنده کرده است. در این میان، کمتر از شمار انگشتان یک دست رسانههای چاپی آزاد فعال است.
حجتالله مجددی، رییس اتحادیهی ژورنالیستان آزاد افغانستان، به سلاموطندار میگوید که اکنون، سه رسانهی چاپی آزاد در کشور فعالیت دارد؛ در حالی که پیش از رویکارآمدن امارت اسلامی، ۵۹ نشریهی چاپی در سراسر افغانستان فعالیت داشت که ۳۵ رسانهی آن، آزاد بوده است. او، میگوید: «یکی-دو رسانه آزاد داریم که به شکل فصلنامه است؛ متباقی ۳۵ رسانهی چاپی که بیشتر رسانههای آزاد است متوقف استند؛ یکی که با مشکلات اقتصادی روبهرو بودند و دوم نمیتوانستند همانند قبل کار کنند.» به گفتهی مجددی، اکنون ۲۴ رسانهی چاپی در افغانستان فعال است و از این میان، تنها سه نشریهی چاپی آزاد و بقیه دولتی اند که تنها دو روزنامهی دولتی به نامهای «انیس» و «هیواد» در افغانستان فعال است؛ اما این دو روزنامهی دولتی روزانه نه؛ بل که یک یا دو بار در هفته نشرات دارد.
سلاموطندار را در تویتر دنبال کنید
در سوی دیگر، عبدالواحد رایان، آمر نشرات وزارت اطلاعاتوفرهنگ، میگوید که در حال حاضر به شمول ۱۲ روزنامه، ۶۷ رسانهی چاپی در افغانستان فعال است. او، میگوید: «در مجموع هشت جریده و ۱۲ روزنامه، ۱۳ فصلنامه، نُه گاهنامه و ۲۵ مجله داریم؛ دنیا، صبح کابل، افغانستانتایمز، ویسا، ویژهی روز، راه مدنیت، اطلاعات روز، انیس، افغانستان یک، کابلتایم و اصلاح روزنامهها استند.»
مسئولان شماری از روزنامهها که پیش از این در افغانستان فعالیت داشت، میگویند که غیرفعالشدن سازمانهایی که دریافتکنندههای اصلی روزنامهها بودند و نبود محیط آزاد و بازار برای فعالیت روزنامهها، از دلیلهای اصلی توقف نشرات چاپی بوده است.
مختار پدار، صاحبامتیاز روزنامهی صبح کابل، میگوید: «افغانستان مارکتی نیست که روزنامه بتواند به پای خود بایستد، فروش کم بود، سرمایهگذارها رفت، کمپنیها پول نمیداد و اینها دلیل سقوط شد. صبح کابل حالا حتا به گونهی آنلاین هم نشرات ندارد.»
سیدشاه ثقیم، مدیرمسئول روزنامهی «سرخط» که در حکومت پیشین به گونهی چاپی نشرات داشت، میگوید که پس از فروپاشی جمهوری، نشرات چاپی این روزنامه توقف یافته و اکنون تنها به گونهی آنلاین نشرات دارد. او، میگوید: «روزنامهی سرخط، نشراتش در بخش خانمها، اطفال، صحت و مقالهها بود. بعد از سقوط، این روزنامه نیز سقوط کرد.»
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
در همین حال، مسئولان شماری از نشریههای چاپی که هنوز آزادانه فعالیت دارد، میگویند که فعالیتهای شان با محدودیت روبهرو شده و مخاطبان شان کاهش یافته است. عبدالرحمان رحمانی، مدیر اداری مجلهی «لوپته»، یکی از نشریههای آزاد ویژهی زنان در کنر، میگوید: «مجله مربوط به زنان است و رایگان توزیع میکنیم. فقط مشکل این است که این مجله از خانمها است. میگویند نباید عکسهایی از خانمها را چاپ کنید. مخاطب ما کم شده و سابق زیاد بینهایت مخاطب داشتیم.» آقای رحمانی، میافزاید که کاهش پرسنل مسلکی به دلیل مهاجرتها نیز، به مشکلات این مجله افزوده است.
پیش از سقوط جمهوری، روزنامهی اطلاعات روز، روزنامهی صبح کابل، روزنامهی هشت صبح، روزنامهی راه مدنیت، ماندگار، اصلاح و شماری دیگر از رسانههای چاپی همهروزه یا چند روز در هفته نشرات چاپی داشت و روزنامهها یکی از رسانههای پرطرفدار در میان قشر باسواد جامعه بود.