در خزان امسال، شماری از کشاورزان در لغمان به ویژه خانوادههایی که سبزیکاری میکنند، با شیوع گستردهی آفتها و بیماریهای نباتی روبهرو شده اند. آفتهایی مانند «کرم سفید برگخوار» و نشانههای «زنگ نباتات»، برگها را زرد و خشک کرده و تولید شلغم، کچالو، زردک و سبزیهای برگی را به طور چشمگیری کاهش داده است. این نگرانی در میان کشاورزان زن که همراه مردان خانواده در زمین کار میکنند، بیشتر شده است.
مروهی ۲۴ساله، با شوهر و اعضای خانواده در زمین شخصی شان در ولسوالی الیشنگ لغمان سبزیکاری میکند و در بارهی آفتهای امسال میگوید: «در این فصل، آفتهای زیادی مانند کرم سفید برگخوار و برخی قارچها برای سبزیجات ما بسیار خطرناک هستند به ویژه کچالو، گشنیز، پالک و کاهو از این آفتها زیان زیادی میبینند. زمانی که از سموم استفاده نکنیم، تا ۴۰ درصد محصولات مان از بین میروند. ما امیدواریم که برای کشاورزان زن دورههای آموزشی برگزار شود و سموم باکیفیت مناسب در اختیار آنان قرار گیرد.»
فرشتهی ۴۰ساله از ولسوالی الیشنگ، نیز میگوید که برگها زرد و خشک شده و بازار فروش نصف شده است. «در این فصل، بیماری زنگ موجود در ریشهی گیاهان، سبزیجات ما را از بین میبرد… سم در بازار موجود است؛ اما بهای آن بسیار بالا و تاریخ مصرف آن گذشته و تقلبی است. ما میخواهیم که سموم اصل در اختیار مان قرار گیرد. بهای سموم بسیار بالا است و باید کاهش یابد و ارزان شود.»
حبیبهی ۲۳ساله که با مادر و خواهرش در روستای «دهمزنگ» ولسوالی قرغهای کار میکند، میگوید: «قارچ میزند، ملخ میخورد یا خاک را خراب میکند. نیمی از محصول از بین میرود و ما نیز مردم فقیری هستیم. ما از سیر و پیاز محلولی درست کرده و آن را میپاشیم. ما میخواهیم که سموم به گونهی رایگان از طرف دولت تأمین شود، به ما آموزش داده شود و بازار فروش مناسبی به ما فراهم شود.»
استفاده از محلولهای سنتی اثر کمی داشته و نیمی از محصول آنها از بین رفته است. پشتیبانی دولت و آموزش برای استفاده از داروی مؤثر ضروری است.
محبالله، کارشناس حفاظت نباتات، میگوید که تغییرهای آبوهوایی و کمبود آگاهی، سبب گسترش آفتها شده است. «در خزان، این عامل با تغییرهای آبوهوایی دگرگون و بیماریها و آفتها نیز متحول میشوند. ما به کشاورزان آگاهیهای عمومی میدهیم، مکتبهای زراعتی ایجاد میکنیم و از طریق کارزارهای پیشگیرانه، اطلاعات ارائه میدهیم.»
در همین حال، مسئولان محلی، میگویند که در حال برگزاری برنامههای آگاهیدهی اند. بریالی همدرد، آمر زراعت لغمان، میگوید: «ما برنامههای مختلفی برای ارتقای آگاهی کشاورزان به اجرا میگذاریم. هنگامی که آفتها جدی میشوند، وزارت به موقع اقدام میکند. ریاست زراعت لغمان، تلاش میکند که روشهای نوین را به کشاورزان آموزش دهد تا برداشت محصول افزایش یابد.»
کشاورزان، خواهان دسترسی به داروهای باکیفیت با بهای مناسب، آموزشهای عملی (به ویژه برای زنان که بیشتر کارهای کاشت و برداشت را با مردان انجام میدهند) و بازارهای تضمینی برای فروش محصول اند. بسیاری، تأکید دارند که توزیع رایگان یا یارانهای دارو در شرایط بحرانی ضروری است.
با این حال، عینالدین، آگاه اقتصاد زراعتی، برآورد کرده است که آفتها و بیماریهای گیاهی میتوانند میان ۳۰ تا ۵۰ درصد حاصلات را کاهش دهند و بالارفتن بهای دارو نیز درآمد کشاورزان را بیشتر زیر فشار میگذارد. «آفتها و بیماریها سبب کاهش ۳۰ تا ۵۰درصدی حاصلات میشوند. این کاهش عرضه سبب افزایش قیمتها و کاهش درآمد کشاورزان میشود. وقتی دارو گران شود، کشاورز یا کمتر استفاده میکند یا با کیفیت پایین میخرد و در نهایت سودش کاهش مییابد.»
با وجود برنامههای آموزشی و وعدههای دولت، کشاورزان در لغمان هنوز از گرانی دارو، نبود بازار مناسب و پشتیبانی کافی شکایت دارند. کشاورزان زن، امیدوار اند که زمینهای شان دوباره سبز شود و محصول شان به دست شان برسد.
