نهاد پشتیبان رسانه‌های آزاد افغانستان (نی)، در گزارش تحلیلی‌ای از وضعیت خبرنگاران و رسانه‌ها در ۱۴۰۱، گفته که وضع محدودیت‌های زیاد بر رسانه‌ها در یک سال و چند ماه پسین، آسیب جدی‌ای بر فعالیت رسانه‌ای در افغانستان وارد کرده و رسانه‌ها را در حالت فروپاشی قرار داده است. در این گزارش، آمده که افزایش خشونت‌ها بر خبرنگاران، بی‌کارشدن خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ها، بسته‌شدن بیش از نیمی از رسانه‌ها و خروج خبرنگاران باتجربه از کشور، از مشکلات و آسیب‌های بزرگ برای جامعه‌ی رسانه‌ای در ۱۴۰۱ بوده است.
ظریف کریمی، مسئول نی، به سلام‌وطندار می‌گوید: «۱۴۰۱ برای خبرنگاران، سال دل‌خراش و ناامیدکننده‌ای بود. متأسفانه خبرنگاران در افغانستان، مصونیت جانی و روانی ندارند. ما بارها شاهد بازداشت، تهدید و حمله بر خبرنگاران بوده‌ایم؛ مانند حمله‌ی اخیر بر خبرنگاران در بلخ. در سالی که گذشت، ده‌ها مورد خشونت در برابر خبرنگاران ثبت شده که سبب خودسانسوری و ترک وظیفه از سوی خبرنگاران شده است.»
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
بر اساس گزارش نی، رسانه‌های افغانستان به دلیل مشکلات اقتصادی و میزان بالای چالش‌ها، به تغییر روی‌کرد مجبور شده اند و با بسته‌شدن شماری از رسانه‌ها، ناامیدی نسبت به تداوم دست‌رسی به اطلاعات و آزادی بیان در کشور، افزایش یافته است. در ادامه‌ی این گزارش، آمده است که در جریان یک سال و چند ماه پسین، بیش از ۵۰ درصد شبکه‌های تلویزیونی، ۴۸ درصد رادیوها، بیش از ۶۰ درصد خبرگزاری‌ها و نزدیک به ۸۰ درصد رسانه‌های آنلاین، فعالیت خود را متوقف کرده اند.
شبنم داور، یکی از خبرنگاران که در سال ۱۴۰۱ کارش را از دست داده است، می‌گوید: «از عامل‌های مهم، تهدیدات، سانسور رسانه‌ها و فشارها بر ما زیاد بود. برای پرداخت معاش خبرنگاران، بودجه نبود. در رسانه‌ای که ما کار می‌کردیم، هشت دختر بودیم که با بسته‌شدن رسانه‌ها، همه‌ی ما بی‌کار شدیم و حتا بیشتر از هشت ماه معاش ما هم مانده است.»
منصور یوسفزی، خبرنگار دیگر که او نیز در ۱۴۰۱ کارش را از دست داده است، می‌گوید: «مشکلات اقتصادی و کم‌بود بودجه از عامل‌هایی بودند که سبب بسته‌شدن شماری از رسانه‌ها شدند. با بسته‌شدن رسانه‌ها، شماری از خبرنگاران از جمله خودم، بی‌کار شدیم و یقیناً با مشکلات اقتصادی روبه‌رو هستیم. کسانی که بی‌کار شدند، به مشکلات روانی هم گرفتار می‌شوند.»
همین گونه، شماری از خبرنگاران فعال در رسانه‌ها، ۱۴۰۱ را سالی پر چالش در برابر شان عنوان می‌کنند. محمد اسلام، می‌گوید: «یکی از مشکلات فراراه ما، دست‌رسی‌نداشتن به اطلاعات است که شماری از سخن‌گویان در اداره‌های دولتی با رسانه‌ها و خبرنگاران، هم‌کار نیستند. از وزارت اطلاعات و فرهنگ، می‌خواهم که در هم‌آهنگی با شماری از اداره‌ها، باید زمینه‌ی دست‌رسی خبرنگاران به اطلاعات را فراهم بسازد.»
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
در سوی دیگر، شماری از خبرنگارانی که اخیراً کشور را ترک کرده اند، می‌گویند که با وجود رسیدن به مکان امن‌تر، ناچار اند جای فعالیت خبرنگاری، به انجام کارهای شاق در کشور میزبان، رو بیاورند. علی نوری، یکی از خبرنگارانی که در ۱۴۰۱ به کانادا پناهنده شده است، می‌گوید: «من و همسرم خبرنگار بودیم و در روند خروج، به کانادا آمدیم. در این جا هم وضعیت خوب نیست؛ چون تحصیل و تجربه‌ای که داشتیم، کارآمد نیست و باید از صفر شروع کنیم. شمار زیادی از خبرنگاران هم در پاکستان اند، ما هر روز از آنان پیام دریافت می‌کنیم که می‌پرسند چه گونه به خارج راه یابند.»
بر اساس آمار نی، اکنون بیش از ۲۰۰۰ خبرنگار در افغانستان سرگرم فعالیت خبرنگاری اند که پنج درصد آن را زنان تشکیل می‌دهند؛ در حالی که پیش از این، نزدیک به ۱۲ هزار خبرنگار و کارمند رسانه‌ای در افغانستان فعال بودند.
