گفت‌وگوی سلام‌وطندار با ۶۶ جوان متأهل شامل ۳۳ زن و ۳۳ مرد، نشان می‌دهد که استفاده از فن‌آوری/تکنولوژی، به بهترشدن کیفیت زندگی مشترک ۵۵ تن آن‌ها کمک کرده است. این ۵۵ تن که شامل ۳۱ زن و ۲۴ مرد است، می‌گویند که به‌کارگیری از ابزار تکنولوژیک روز، روی جنبه‌های مختلف زندگی زناشویی آن‌ها اثرهای سازنده‌ای داشته است.
آن‌ها می‌‌افزایند که استفاده از ابزارهای تکنولوژیک مانند گوشی هم‌راه و کمپیوتر، برای افزایش روابط صمیمی با همسران شان و داشتن احساس نزدیکی با شریک زندگی شان حتا در فاصله‌های دور و ایجاد حس مسئولیت‌پذیری مانند همکاری در انجام کارهای خانه و مدیریت خانه، کمک کرده و بر کیفیت زندگی مشترک آن‌ها افزوده است.
به گفته‌ی این جوانان، ابزارهای تکنولوژیک مانند گوشی هم‌راه و کمپیوتر، به آن‌ها این امکان را داده است که با استفاده از محتواهای شبکه‌های اجتماعی، روابط با همسران شان را بهتر مدیریت کنند و مهارت‌های اجتماعی و کاری شان افزایش یابد.
آی‌صفای ۲۷ساله، باشنده‌ی فاریاب، می‌گوید که دنبال‌کردن محتواهای آموزشی در فیسبوک، یوتیوب و تلگرام، سبب شده است که مسئولیت‌های خود را به عنوان زنی متأهل در زندگی مشترک به بهترین شکل آن انجام دهد.
او میافزاید: «تکنولوژی و صفحات اجتماعی تأثیر خود را بر زندگی زن و شوهری من داشته است و من از تکنولوژی معلوماتی که نمی‌دانستم را آموختم؛ مثلاً در مورد روابط زن و شوهری چه از لحاظ عاطفی، چه از لحاظ جسمی و جنسی و این که چگونه باید رفتار بکنم از قبیل فیسبوک، یوتیوب و هم‌چنان تلگرام بعضی از صفحات را که مربوط به بهترشدن روابط زناشویی است، دنبال کردیم. همین قسم وقتی که باردار بودم، بعضی از معلومات را شوهرم از یوتیوب با من شریک می‌کرد در مورد این که چگونه باید طفلم را در شکمم پرورش بدهم. هفته‌ی اول، هفته‌ی دوم و هفته‌ی سوم، از طریق یوتیوب بعضی ویدیوها را تعقیب کردیم و پیش بردیم؛ به همین قسم در مورد این که چگونه یک فرزند صالح و سالم پرورش بدهیم.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
جوانان متأهل، می‌گویند موضوع‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی می‌خوانند یا با آن روبه‌رو می‌شوند، می‌تواند به گونه‌ی مستقیم و غیرمستقیم به پایداری زندگی مشترک آن‌ها کمک کند. احمدشاه، باشنده‌ی فاریاب و سمیع‌الله، باشنده‌ی کندز، دو زوج جوان می‌گویند که فیسبوک و یوتیوب، آگاهی آنان را در بیشتر بخش‌ها و مراحل زندگی افزایش داده و سبب شده است که در زندگی مشترک شان احساس شادی و از آن رضایت داشته باشند.
احمدشاه، میافزاید: «به خاطر معلومات، به خاطر آگاهی در امور زندگی زناشویی بر ما البته تأثیر خوبی داشته و ما از استفاده‌ی تکنولوژی تا حدودی رضایت داریم. من از تکنولوژی با مشاهده‌ی سایت‌ها و شبکه‌های معلوماتی یک تعداد چیزها را یاد گرفته‌ام؛ مثلاً با مشاهده و چیک‌کردن سایت‌ها راجع به مسائل صحی، راجع به مسائل حقوقی یا راجع به مسائل آگاهی در مورد احترام متقابل بین زوجین، راجع به این مسائل مطالعه کرده‌ام و از آن چیزهای نهایت ارزنده و مفیدی را یاد گرفته‌ام.»
سمیع‌الله، نیز میافزاید: «حدود چند سال پیش من یک دید دیگر نسبت به خانواده داشتم؛ ولی امروز من یک دید دیگر نسبت به خانم و فرزندان خود دارم. همسرم در وقت‌های بی‌کاری‌اش، از اینترنت یا سوشل میدیا/رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کند و او هم از اینترنت منحیث یک چیزی استفاده می‌کند که به دانشش بیفزاید؛ مثلاً در بخش‌های تنظیم خانه، کورس‌ها وغیره چیزها را می‌بیند و عملی می‌کند.»
استفاده‌ی درست از ابزارهای تکنولوژیک، می‌تواند در ایجاد حس امنیت و آرامش از طریق یادگیری مدیریت بهتر خانه، درک انتظارهای همسر، حفظ سلامت مشترک و ایجاد فضای محبت‌آمیز، کارایی زیادی داشته باشد؛ زیرا فرد با یک گوشی هم‌راه یا کمپیوتری که به اینترنت وصل باشد، می‌تواند مطلب‌های سودمند بسیاری را در کم‌ترین زمان به دست آورده و از آن برای افزایش دلبستگی دوطرفه در زندگی زناشویی بهره ببرد.
از ۳۳ زنی که در این گزارش با آن‌ها گفت‌وگو شده است، ۳۱ تن آن‌ها می‌گویند که به کمک تکنولوژی توانسته اند تعامل صمیمی و شکوفا با همسران شان را بیاموزند.
تمنای ۲۷ساله و آزیتای ۲۰ساله، می‌گویند که دیدن ویدیوهای آموزنده در شبکه‌های اجتماعی، به آن‌ها کمک کرده است که شریک زندگی خوبی به همسران شان باشند.
تمنا می‌گوید: «از یوتیوب و فیسبوک به خاطر دیدن ویدیوها استفاده می‌کنم. در زندگی من تأثیر بسیار مثبت داشته و من وقتی در تلفن کدام ویدیوی خوب می‌بینم، به خاطر همین است که چه طور به شوهر و خانه‌ی خود رسیدگی کنم. ازش در زندگی روزمره‌ی خود استفاده می‌کنم؛ به شوهرم بیشتر وقت‌ها از جملات فیسبوکی استفاده می‌کنم و این باعث شده است که یک زن فوق‌العاده به نظر بیایم.»
آزیتا، نیز می‌گوید: «از تکنولوژی زیاد استفاده می‌کنم؛ هم به خودم می‌رسم، هم به خانه و هم به کارم؛ به همین خاطر، شوهرم زیاد ازم خوش است. در اینستاگرام صفحه‌هایی را دنبال می‌کنم که به من یاد می‌دهد چگونه به ظاهرم برسم، چه قسم آرایش کنم، چه قسم خانه‌ی ما را دیزاین/طراحی کنم. یک بچه‌گک دارم؛ به خاطری که بتوانم خوب و سالم تربیتش کنم، صفحه‌هایی زیادی را در فیسبوک می‌بینم. خلاصه این که چه قسم وقتی شوهرم مرا ناراحت می‌کند، خود را کنترل کنم یا چه قسم رویه کنم را حالا دیگر یاد گرفته‌ام و شاید تجربه‌ی من به خاطر همین تکنولوژی، نسبت به مادرم بیشتر باشد.»
در سوی دیگر، از ۶۶ گفت‌وگوشونده در این گزارش، ۱۱ جوان شامل دو زن و نُه مرد، می‌گویند که استفاده از ابزارهای تکنولوژیک، روی زندگی زناشویی شان تأثیر منفی گذاشته و سبب ایجاد دل‌خوری و حس تنهایی در آن‌ها شده است.
عتیق‌الله ۲۹ساله، باشنده‌ی جوزجان که سه سال از ازدواجش می‌گذرد، می‌گوید که در آغاز زندگی مشترک، تکنولوژی سهولت‌های بسیاری را برای شناخت همسرش فراهم کرد؛ اما اکنون استفاده‌ی همسرش از ابزارهای تکنولوژیک، سلامت فرزندانش را به خطر انداخته است.
او میافزاید: «استفاده‌کردن از یوتیوب، واتسپ و این چیزها به طفلی که در بدنش است، ضرر دارد و این را می‌فهمید که بدی‌هایش است. می‌توان از اینترنت استفاده‌ی خوب هم کرد؛ اما مشکلات زیادی که به بار می‌آورد، این است که اگر خود تان استفاده کنید، شما به زن تان رسیدگی کرده نمی‌توانید و اگر زن تان استفاده می‌کند، به شما رسیدگی نمی‌تواند و به فامیل و طفل تان رسیدگی کرده نمی‌تواند؛ اما هر چیز به حد خود دوا است؛ از حد که بگذرد، تمام آن مرض و ضرر می‌شود.»
این جوانان، می‌گویند که استفاده از امکان‌های مختلف فن‌آوری، فضا را برای ورود شخص سوم به زندگی شان هموار و صفحه‌های مجازی، زمینه‌ی خیانت به طرف مقابل را فراهم کرده است.
مهرماه، باشنده‌ی کندز که پس از پنج سال زندگی مشترکش، متوجه شده که همسرش با استفاده از پلتفرم‌های صفحه‌های اجتماعی، با زنان دیگری گرم گرفته است، می‌گوید که حالا زندگی زناشویی‌‌اش به او عذاب‌آور شده است.
او میافزاید: «شوهرم مداوم در موبایل مصروف می‌باشد و در پلتفرم‌های مختلف مسج/پیام می‌کند؛ در موبایل صحبت می‌کند؛ با دخترخانم‌ها صحبت می‌کند و بیشتر وقت خود را با آن‌ها می‌گذراند. توجه جدی به من ندارد و به زندگی مشترک ما هم توجه ندارد و به علایق من توجه ندارد. به کم‌بودی‌های ما توجه ندارد؛ به زندگی ما، به خانواده‌ی ما، توجه نمی‌کند. تغییراتی که در زندگی مشترک ما گذاشته، همین است که شوهرم را نسبت به من بی‌توجه ساخته؛ شوهرم را یک آدم متفاوت‌تر از قبل که من می‌شناختم، ساخته و یک فردی ساخته که سرد شده. زیادتر وقتش را در موبایلش می‌گذراند و اهمیت بیشتر نمی‌دهد به من و طفل‌های ما.»
روان‌شناسان خانواده، با تأکید بر اهمیت آگاهی پیش از ازدواج، می‌گویند که آگاهی پیش از ازدواج، می‌تواند پیوند زناشویی را تقویت کند.
کوکبه نواب و هیبت‌الله ابراهیم‌خیل، روان‌شناسان خانواده، می‌گویند که شناخت بهتر شریک زندگی، درک انتظارها و ارزش‌ها و آمادگی برای چالش‌های احتمالی در زندگی مشترک، می‌تواند از طریق مشاوره‌های پیش از ازدواج و شرکت در کارگاه‌های آموزشی آنلاین که تکنولوژی این زمینه را میسر می‌کند، به دست آید.
کوکبه، می‌گوید: «جامعه‌ی ما سنتی است؛ در حالی که در دیگر کشورها برای شناخت بهتر همسر مشاوره‌های طولانی‌مدت ازدواج وجود دارد؛ این که بدانید با جنس مخالف چگونه رفتار داشته باشید.»
هیبت‌الله، نیز می‌گوید: «تکنولوژی در بعد منفی آن بدون آگاهی می‌تواند منجر به ایجاد مقایسه‌های ناسالم و کاهش رضایت زوجین شود؛ مثلاً در تلویزیون یا ماهواره سریال‌هایی را می‌بینند که توقع شان به دنیای واقعی تطابق نمی‌داشته باشد. به همین خاطر، نیاز به مشاوره‌ی ازدواج است و درست استفاده‌کردن تکنولوژی.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
در همین حال، کارشناسان مسائل اجتماعی، با نگران‌کننده‌خواندن استفاده‌ی نادرست از فن‌آوری، می‌گویند که استفاده از فن‌آوری باید ساختارمند و بااصول باشد تا به حفظ و تقویت ساختار اجتماع کمک کند.
راشد صدیقی، جامعه‌شناس، می‌گوید: «اگر به شکل خوب استفاده نشود، مشکلات زیاد را به بار می‌آورد و در بسیاری از خانواده‌ها حتا جدایی را به بار می‌آورد؛ پس لازم است به شکل درست استفاده شود و از همین طریق جامعه و خانواده نقش و تأثیرات خوب را به بار می‌آورد.»
بر اساس آمار اداره‌ی تنظیم خدمات مخابراتی افغانستان (اترا)، نزدیک به ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار کاربر اینترنت در افغانستان فعالیت دارند که شبکه‌ی اجتماعی استفاده می‌کنند؛ اما سرشماری دقیق با تفکیک وضعیت تأهل این کاربران تا کنون صورت نگرفته است.
جلال‌الدین شمس، سخن‌گوی اداره‌ی تنظیم خدمات مخابراتی افغانستان، می‌گوید: «در افغانستان ۲۳ میلیون سیم‌کارت فعال داریم که تقریباً ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن از اینترنت استفاده می‌کنند. ارقام دقیق وجود ندارد و بیشتر مردم از صفحه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و در بخش تعداد متأهل و مجرد، دقیق ارقام نداریم.»
با استفاده از ابزارهای تکنولوژیک و امکان‌هایی مانند گوشی‌های متصل به اینترنت، زوج‌ها می‌توانند بسته‌های آموزشی ویژه‌ی ایجاد روابط سازنده‌ی زناشویی را دنبال کنند و زندگی زناشویی شکوفا و سرشار از شادی را به خود شان شکل دهند.
