امارت اسلامی در واکنش به اظهارات حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه‌ی ایران که گفته همه گزینه‌ها برای تحقق حقابه‌ی هیرمند را در دستور کار قرار دارد، می‌گوید این حکومت در برابر معاهده‌ی ۱۳۵۱ در باره‌ی آب هیرمند، متعهد است؛ اما کم‌آبی‌های اخیر به دلیل خشک‌سالی‌ها است که در آن، هر دو طرف متأثر شده است. خبرگزاری دولتی ایران یا ایرنا، به نقل از وزیر امور خارجه‌ی این کشور، نوشته است: «تلاش‌های جمعی را تا حصول نتیجه‌ی مطلوب ادامه می‌دهیم و همه گزینه‌ها برای تحقق آن در دستور کار قرار دارد.»
در همین حال، بلال کریمی، از معاونان سخن‌گوی امارت اسلامی، به سلام‌وطندار می‌گوید که امارت اسلامی به معاهده‌ی ۱۳۵۱ در باره‌ی آب هیرمند، متعهد است. او می‌افزاید: «کدام مشکلی در قسمت امارت اسلامی وجود ندارد. حقابه‌ای که وجود دارد، در سال ۱۳۵۱ خورشیدی امضا شد، امارت اسلامی اعتنا می‌کند. در مورد این که آب بعضی وقت‌ها کم و زیاد می‌شود، مربوط به خشک‌سالی‌ها است که مردم هر دو طرف متضرر می‌شوند. امارت اسلامی در آن مورد کدام ملاحظه‌ای ندارد.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
از سویی هم، مصطفا مدثر، پژوهش‌گر روابط بین‌الملل، می‌گوید که ایران تلاش می‌کند فشار مشکلات داخلی خود را بر افغانستان واگذار کند. او می‌افزاید: «مشکل آبی ما با ایرانی‌ها، از سال ۱۳۵۱ آغاز می‌شود. در آن زمان مشخص شد که یک مقدار حقابه‌ی مشخص به عنوان کشور بالادست، به ایران بپردازد. از آن زمان تا کنون، تفاهم‌نامه‌ای که میان ایران و افغانستان است، هیچ گونه آپدیت/به‌روزرسانی نشده است. اول این که آب هلمند کم شده است؛ دوم این است که افغانستان توانسته این آب را در قسمت‌هایی منحرف بسازد. ایران تلاش می‌کرد حقابه‌ی اضافه‌تر هم بگیرد. سیلاب‌ها و بحث آب‌های اضافی که می‌رود، این را حساب نمی‌کنند. گاهی وقت‌ها مردم ایران فشار می‌آورند، چرا آب ندارند، ایران تلاش می‌کند بر افغانستان بیندازد.»
در همین راستا، طارق فرهادی، آگاه مسائل سیاسی، می‌گوید که با سرازیرشدن باران‌ها ممکن است به ایران آب صادر شود. او می‌افزاید: «ایران مشکلات داخلی خود را دارد. خشک‌سالی دارد، در جنوب‌شرق ایران در همین شب‌وروز، مظاهره‌ها روان است؛ به خاطری که مردم آب ندارند و این چیزهایی که وزیر خارجه‌ی ایران می‌گوید، به خاطر تسکین مردم خود می‌گوید؛ همان قرارداد است که در ۱۳۵۱ شده است. افغانستان حقابه‌ی ایران را قبول دارد. فعلاً کدام تغییر در آن قرارداد نمی‌آید و تحقق آن قرارداد به شرطی است که باران شده و افغانستان حاضر است به ایران آب بدهد.»
سلام‌وطندار را در تویتر دنبال کنید
با این حال، باسط رحمانی، کارشناس امور آب، می‌گوید که به دلیل تغییرات جوی و خشک‌سالی‌ها، در باره‌ی موجودیت آب در هیرمند باید بازنگری صورت بگیرد. او می‌افزاید: «ایران با توجه به این که در پایین‌دست حوزه‌ی دریایی هیرمند است، قرار شد که فی ثانیه، ۲۲ مترمکعب آب و هم‌چنان چهار مترمکعب اضافه‌تر به عنوان حسن نیت دریافت بکند. موضوعی که در هیرمند وجود دارد، در سیستان و بلوچستان، رشد اقتصادی و اجتماعی در این مناطق بر مبنای آب بوده؛ در حالی که در این مناطق آن توانایی را نداریم که در سکتور آب سرمایه‌گذاری بکنیم. برای حل این موضوع باید در قسمت موجودیت آب، یک تجدید نظر صورت بگیرد. پنجاه سال پیش منابع آب بیش‌تری بود.»
حقابه‌ی هیرمند در تاریخ مناسبات سیاسی کابل و تهران، یکی از محورهای مورد اختلاف میان دو کشور تلقی می‌شود و این اختلاف‌ها زمانی بیشتر شد که بند کمال‌خان و بند سلما از سوی کابل بازگشایی شد و محمداشرف غنی، رییس‌جمهور حکومت پیشین افغانستان، بر تبادل آب با نفت ایران، تأکید می‌کرد.
