شماری از زنان: مردان خانواده‌ی ما در انجام کارهای خانه هم‌کاری ندارند

در روزهای نزدیک عید، شماری از زنان در افغانستان بدون مشارکت مردان خانواده‌ی شان در انجام کارهای خانه، با لباس‌شویی، پاک‌کاری خانه، تهیه‌ی میوه‌ی خشک و تازه و تهیه‌ی لباس برای خود و فرزندان شان، به استقبال عید می‌روند. در این گزارش با ۲۶ زن در شماری از ولایت‌ها گفت‌وگو شده که از میان، ۱۹ تن از آن‌ها گفته اند که مردان خانواده‌ی شان در انجام کارهای خانه به ویژه در روزهای مناسبتی با آنان هم‌کاری ندارند و این موضوع، سبب شده که فشار زیادی را تحمل کنند و حس نادیده‌گرفته‌شدن در آن‌ها، ایجاد شود.

ملالی، باشنده‌ی سرپل که چهار سال از ازدواجش می‌گذرد، می‌گوید که همسرش در انجام کارهای خانه با او هیچ گونه هم‌کاری ندارد. او می‌افزاید: «نه تنها در نزدیک عید، بل که دیگر وقت‌ها هم هم‌کاری نمی‌کند؛ بعضی وقت‌ها که کودکم گریه می‌کند و من لباس‌شویی می‌کنم، هم‌کاری ندارد، از این موضوع ناراحت می‌شوم و فکر می‌کنم اگر من برایش مهم باشم، حتما کمک می‌کند.»

شگوفه، باشنده‌ی جوزجان نیز، می‌گوید که مردان خانواده‌اش از روی عادت در انجام کارهای خانه با او هم‌کاری ندارند. شگوفه می‌افزاید: «مردان خانه‌ی ما بسیار نازدانه اند؛ به هیچ کار خانه دست نمی‌زنند؛ کاش هم‌کاری می‌کردند و کمی دست ما هم سبک می‌شد؛ از بس در خانه‌ی ما مهمان زیاد می‌آید، خسته می‌شوم و ناچارم تمام کار خانه را به تنهایی انجام دهم.»

یلدا، باشنده‌ی فاریاب، می‌گویند که مردان خانواده‌اش به دلیل سنت‌های حاکم در جامعه، از هم‌کاری‌کردن با زنان، خودداری می‌کنند. او می‌افزاید: «مرد‌ان ما در کار‌های خانه با ما هم‌کاری نمی‌کنند؛ آن‌ها می‌گویند ما مرد هستیم و کار ما فراهم‌کردن نفقه شما است؛ می‌گویند کارهای خانه مربوط شما است؛ نظر شان این است که این رسم‌ورواج از گذشته‌ها بوده است.»

سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید

خالده، باشنده‌ی کابل، می‌گوید که هم‌کارنبودن مردان خانواده‌اش، حس بدی را به او انتقال می‌دهد. او می‌افزاید: «آن‌ها که به ما کمک نمی‌کنند، حس بدی را با آدم انتقال می‌دهد؛ حس کم‌بودی می‌داشته باشیم؛  دل ما می‌شکند وقتی مردها می‌گویند که شما زن هستید و کارهای خانه را انجام دهید.»

نبیلا، باشنده‌ی فراه نیز، می‌گوید: «ما حس خوبی نداریم؛ حس می‌کنیم که کدام ارزش نداریم و یک عضو اضافه در خانواده استیم.»

در سوی دیگر، شماری از این زنان اما گفته اند که همسران شان نه تنها در انجام کارهای خانه با آنان هم‌کاری ندارد، بل که با خشونت نیز رفتار می‌کنند.

حبیبه، باشنده‌ی ننگرهار، می‌گوید که به دلیل خشونت‌های لفظی از سوی شوهرش به ناخوشی روانی مبتلا شده است، او می‌گوید: «شوهرم در کار‌های خانه هیچ کمک نمی‌کند و همیشه سروصدا می‌کند؛ از بس که تشویش کردم، به تکلیف اعصاب گرفتار شدم.»

سمیرا، باشنده‌ی جوزجان نیز، می‌گوید که رفتار نادرست شوهرش برایش آزاردهنده است. او می‌افزاید: «حس بد دارم و ناامید می‌شوم؛ چون همیشه همه چیز را در خانه برای مردان آماده می‌کنم؛ اما آنها  برعکس اگر اندک چیزی به دست‌رس شان نباشد، سروصدا می‌کنند و شروع می‌کنند به زشت‌گفتن.»

هفت زن گفت‌وگوشونده در این گزارش اما گفته اند که مردان خانواده‌ی شان با آنان هم‌کاری دارند و این هم‌کاری سبب شده که از فشار کارهای خانه بر آن‌ها کاسته شود.

فریبا، باشنده‌ی جوزجان، می‌گوید که مردان خانواده‌ی شان در انجام کارهای خانه به ویژه در مراسم‌های ویژه با آن‌ها هم‌کاری می‌کنند. او می‌افزاید: «در آمادگی عید پدرم و برادرهایم همرای ما کمک می‌کنند؛ در گذشته این گونه نبود و تمام کار‌ها را من و مادرم به تنهایی انجام می‌دادیم؛ اما حالا تغییر کرده و پدر و برادرانم با احترام و مهربانی با ما کمک می‌کنند.»

سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید

رقیه، باشنده‌ی کابل نیز، می‌گوید: «مردان خانواده‌ی ما در هر عرصه با ما کمک کرده اند؛ در ایام عید، در کارهای روزمره یا هر وقتی که کار زیاد داشته باشیم مثلاً  هنگام آشپزی و پاک‌کاری خانه.»

ثریا پیکان، فعال حقوق زن، می‌گوید که مردسالاربودن جامعه و سنت‌های حاکم، سبب شده که مردان از هم‌کاری با زنان در انجام کارهای خانه خودداری کنند. او می‌افزاید: «جامعه‌ی افغانستان مرد‌سالار است و خواست مردان از زنان این است که همیشه مصروف کارهای خانه باشند و در روزهای عید کار عید را هم زنان انجام می‌دهند و مردان سهم نمی‌گیرند.»

شماری از عالمان دین، هم‌کاری مردان با زنان را سنت نبوی دانسته و می‌گویند که مردان باید در انجام کارهای خانه با زنان هم‌کار باشند. بشیر‌احمد حنفی، عالم دین، می‌گوید: «در اسلام کارهای خانه بین زنان و مردان مشترک است. پیغمبر اسلام با زنانش هم‌کاری می‌کرد و مردان باید با زنان در انجام کارهای خانه هم‌کاری کنند به ویژه در روزهای عید که کار زیاد می‌باشد.»

ساختار سنتی جامعه‌ی افغانستان و باورهای نادرست حاکم در خانواده‌ها، سبب شده که کارها نیز جنسیت‌زده شده و مردان، انجام کارهای خانه را مسئولیت زنان بپیندارند و در این راستا به آن‌ها دست هم‌کاری ندهند؛ چیزی که حس نارضایتی زنان را نیز به هم‌راه دارد.