در حالی که ولایت نورستان دو سال پیش پارک ملی نامگذاری شد، اما در شهر پارون، مرکز این ولایت شمار اندکی دکان وجود دارد و بیشتر باشندهگان آن در درهها و روستاها زندهگی میکنند. ۴۰ کیلومتر دورتر از شهر پارون، درۀ «کانتیاو» قرار دارد که دارای چراگاههای فراوان برای دامداریست. زندهگی در این منطقه خیلی ساده و ابتداییست و معیشت مردم از راه دامداری تأمین میشود.
چراگاههای هر دهکده مشخص است و هر روستا به تناسب سهم خود مکانی برای نگهداری مواشی دارد. دو یا سه اتاق برای زندهگی افراد و مکان ویژهیی نیز برای مواشی در نظر گرفته شده است که به آن «باندی/ییلاق» گفته میشود.
سلاموطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
برای نگهداری دامها از هر خانه یک تن انتخاب میشود و این افراد بهطور گروهی از مواشی نگهداری میکنند. کسانی که دامدار نیستند، نیز در نگهداری دامها سهم میگیرند و از محصولات دامی به آنان نیز سهم داده میشود.
عبدالله، از باشندهگان درۀ «کانتیاو»، میگوید که آنان چهار ماه پیش از زمستان اینجا میآیند و پیش از بارش برف به روستاهایشان برمیگردند. او میگوید: «هر ماه یک گروه برای نگهاری دامها به اینجا میآید. دامهای ما برای چهار ماه خارج از روستا هستند. گاوها و بزها صبح وقت دوشیده شده و از شیر آنها روغن و قروت آماده میشود. این محصولات همینجا آماده و جمع و در آخر ماه به دهکده برده میشوند. در آنجا یک گروه شش نفری است که این محصولات را بهطور مساوی میان اهالی توزیع میکند.»
باشندهگان نورستان برای پروسس/بستهبندی محصولات دامی خود کارخانۀ کوچکی ایجاد کردهاند. در این کارخانه در نخست شیر را در دیگهای بزرگ تقسیم میکنند و سپس آن را در ظرفی میریزند که دارای یک متر طول و نیم متر عرض است و از پوست مواشی ساخته شده است.
خالد که به نمایندهگی از خانوادهاش به ییلاق آمده است، میگوید که پرورش و نگهداری دامها کار سختیست، اما بهدلیل اینکه از این راه امرار معیشت میکند، ناگزیر است یک ماه را در ییلاق بگذراند.
او میگوید: «ما شبها در این ظرفها ماست میریزیم و صبح زود میآوریم تا خوب خنک شود. برای مدتزمان طولانی آن را تکان میدهیم، سپس آنها را از ظرف خارج میکنیم. پس از آن محصول را در خانهگکهای کوچکی که در کنار رودخانه ساختهایم، نگهداری میکنیم و زمانی که وقتش رسید آن را به روستا میبریم و تقسیم میکنیم تا در خانههای خود از آن استفاده کنیم.»
در حالی که در مناطق شهری برای نگهداری فرآوردههای لبنی از یخچال استفاده میشود، اما مردم در ییلاقهای نورستان در کنار دریا یخچالهای طبیعی ساختهاند که به آن «کورگی» میگویند. ماست، قروت و مسکه پیش از رسیدن به روستاها برای هفتهها در این مکانها نگهداری میشوند. در ییلاق جوانان برای سرگرمی موسیقی مینوازند و وقتی خسته شوند، برای سرگرمی با تفنگهای خود نشانهزنی یا اسبسواری میکنند.
هر گروه برای حفاظت از دامها تفنگ و دوربینهای نوین شکاری باخود دارد؛ زیرا مناطق کوهستانی محل زندهگی گرگها و دیگر چهارپایان وحشیست. عبدالله که بهعنوان راهنما مرا همراهی میکند، میگوید: «از خانه آرد گندم و جواری میآوریم و در همینجا نانهای شیرین و خوشمزه میپزیم.»
باشندهگان شهر پارون و درۀ «کانتیاو» میوۀ خشک از بازار نمیخرند؛ زیرا در کوههای آنان گونههای درختهای میوۀ خشک از جمله درخت جلغوزه وجود دارد و مردم از آنها استفاده میکنند. در برخی مناطق نیز باغهای سیب بهطور سنتی آن ایجاد شده است. باشندهگان نورستان از حکومتهای گذشته انتقاد میکنند که آنان را نادیده گرفته و این ولایت از کمکهای خارجی بیبهره مانده است. به همین دلیل، اکنون مردم با مشکلات دستوپنجه نرم میکنند.
سلاموطندار فارسی را در توییتر دنبال کنید
باشندهگان نورستان که بیشتر نیازمندیهایشان را با استفاده از منابع موجود در این ولایت رفع میکنند، در کنار آن مشکل برق خود را نیز تا اندازهیی حل کردهاند و هر روستا یک برج برق کوچک ایجاد کرده و مردم از منابع برقی آن برای روشنایی، تماشای تلویزیون وغیره استفاده میکنند.