با آن‌که افغانستان یک کشور رو به توسعه است، جنگ، ناامنی و وضعیت بد اقتصادی در این کشور سبب شده است عده‌یی از شهروندانش با پذیرفتن خطرهای بسیار جانی و مالی به کشورهای همسایه و اروپایی بی‌مدرک قانونی/نامنظم مهاجرت کنند. بیش‌تر شهروندان افغانستان به‌ویژه جوانان که در مناطق دوردست یا هم در مناطق زیر حاکمیت طالبان زنده‌گی می‌کنند، راه مهاجرت نامنظم را در پیش می‌گیرند.
امان‌الله، باشندۀ بلخ است. او دو سال پیش به‌دلیل جنگ و از دست‌دادن خانه و کاشانه‌اش، راه مهاجرت نامنظم را در پیش گرفت و نخست به ایران و از آن‌جا به ترکیه رفت. امان‌الله پس از سپری‌کردن تمام مشکلات در ترکیه صاحب کار شد و شش ماه کار کرد، اما به‌دلیل نداشتن مدرک قانونی از سوی پولیس ترکیه بازداشت شد.
این شهروند افغانستان از مهاجرت نامنظم چنین روایت می‌کند: «ما از این‌جا به‌دلیل جنگ رفتیم. از دستی که دو طرفه جنگ شد، بر خانۀ ما هاوان اصابت کرد، بعد ما از این‌جا برخاستیم یک پاسپورت/گذرنامه گرفتم و تا ایران رفتم. از ایران بعد قاچاقی ترکیه رفتم، در آن‌جا شش ماه کار کردم و پس ردومرز شدم و آمدم به کابل. اجل ما در دست ما بود، دم پاسگاه برابر شدم گریختم مرمی هم شلیک کرد، باز همین‌رقم از بین جنگل‌ها فرار کرده رسیدیم. یک تعداد ما را گرفتند و ردومرز کردند، یک تعداد ما رسیدیم به مقصد.»
سلام‌وطندار فارسی را در فیس‌بوک دنبال کنید
امان‌الله می‌گوید که در ترکیه مدتی کار کرد و بعد ردومرز شد و به کابل آمد. او دربارۀ برخورد نادرست و خشونت‌آمیز پولیس ایران و ترکیه می‌گوید: «پولیس ترکیه فعلاً اگر مهاجران را ببیند، با گلوله هم شلیک می‌کند. برخوردشان اکنون همین‌گونه کمی مشکل شده و پولیس ایران هم همین‌گونه است.»
- مهاجرت؛ خانواده‌یی که تمام پول‌هایش در راه و اردوگاه‌های ترکیه مصرف شد
- مرگ پدر، پایان شادمانی
- افغانستان در هفت سال گذشته ۴۰ پناه‌جوی افغانستانی را نپذیرفته است
- از افسرده‌گی تا اعتیاد؛ سرانجام مهاجرت
محمدنظر، یکی دیگر از مهاجران افغانستان که دو سال در ایران با تمام مشکلات کار کرده، اما سرانجام به‌دلیل نداشتن مدرک قانونی توسط پولیس ایران بازداشت و به کشور ردومرز شده است. او دلیل مهاجرتش را فقر و بی‌کاری عنوان می‌کند.
سلام‌وطندار فارسی را در تلگرام دنبال کنید
محمدنظر در گفت‌وگو با سلام‌وطندار می‌گوید: «به‌خاطر ناامنی و اقتصاد ضعیف مجبور شدم رفتم به ایران و مدتی کار کردم. آن‌گونه کار هم آزاد هم نبود که ما کار می‌کردیم، پنهانی کار می‌کردیم. سربازان ایرانی که ما را می‌گرفتند، به کشور ردومرزمان می‌کردند. به همین خاطر در ایران دچار مشکلات زیاد بودیم، بعد یک مقداری کار کردیم، پول ایران زیرصفر آمد و دیگر ما نمی‌توانستیم روزگار خود را بگذرانیم، پس از دو سال دوباره افغانستان آمدیم.»
با این حال، سیدمسعود قادری، رئیس مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان بلخ می‌گوید که این اداره با هم‌کاری نهادهای کمک‌کننده به مهاجران ردومرزی کمک و نیز زمینۀ کار را فراهم می‌کند.
سلام‌وطندار را در یوتیوب دنبال کنید
رئیس مهاجران و بازگشت‌کننده‌گان بلخ می‌افزاید، مهاجران افغانستان که در کشورهای همسایه و اروپایی با مشکلات روبه‌رو می‌شوند، می‌توانند به سفارت‌خانه‌ها و کنسول‌گری‌های افغانستان مراجعه کنند که به مشکلات‌شان رسیده‌گی شود.
این در حالی‌ست که روزانه افغانستان گواه مهاجرت نامنظم هزاران شهروندش است. بیش‌تر شهروندان ناامنی، فقر و بی‌کاری را دلیل ترک کشور می‌خوانند و به تازه‌گی ناروشن‌بودن گفت‌وگوهای صلح و احتمال جنگ دوباره در افغانستان، روند مهاجرت منظم و نامنظم را تقویت بخشیده است.