مرکز خبرنگاران افغانستان در گزارش سالانهاش در بارۀ خشونت علیه خبرنگاران میگوید که ترورهای هدفمند خبرنگاران و تشدید خودسانسوری در کشور در سال ۲۰۲۰ میلادی در مقایسه به سال پار آن، افزایش داشته است.
این نهاد در سال ۲۰۲۰ ، ۱۱۲ قضیه علیه خبرنگاران و کارمندان رسانهیی و رسانهها که شامل کشته، زخمی، خشونت فیزیکی، اهانت و تحقیر، تهدیـد، فشار و ارعاب و یا حمله و اعمال خرابکارانه میشود ثبت کرده است.
احمد قریشی، رئیس مرکز خبرنگاران افغانستان در این باره میگوید: «سال ۲۰۲۰ به لحاظ آسیبهایی که به جامعه رسانهای افغانستان زده است متمایز از سال ۲۰۱۹ بود. از هشت مورد منجر به جان باختن کارمندان رسانهیی، شش مورد آن تروریستی بوده است که در کنار ازدیاد موارد تهدید و افزایش سازمان یافته محدودیت در دسترسی به اطلاعات، به بیشترشدن ترس و خودسانسوری خبرنگاران دامن زده است.»
به گفتۀ او، دستکم هفت خبرنگار در نتیجۀ مبتلاشدن به ویرو کرونا نیز جان باختهاند. مسئولان این نهاد میگویند که این آمار با ارقام سال ۲۰۱۹ شباهت دارد، اما به لحاظ هدفمندبودن بیشتر رویدادهای قتل کارمندان رسانهیی، بیپیشینه بوده است.
آمار مرکز خبرنگاران افغانستان نشان میدهد که سه گردانندۀ برنامه، دو گزارشگر، یک تصویربردار، یک کارمند فنی و یک کارمند خدماتی رسانهها در جریان سال ۲۰۲۰ میلادی کشته شدهاند.
صفرمحمد اتل، مجری رادیو سمون در لشکرگاه، احمدخان نوید، مجری رادیو صدای غور در فیروزکوه، میرواحدشاه امیری، گزارشگر و شفیق ذبیح تصویربردار تلویزیون خورشید در کابل، الیاس داعی، گزارشگر رادیو آزادی در لشکرگاه، ملاله میوند، مجری تلویزیون خصوصی انعکاس و طاهرخان، رانندۀ این رسانه در جلالآباد و رحمتالله نیکزاد تصویربردار آزاد (همکار با تلویزیون الجزیره و خبرگزاری اسوشیتدپرس) در غزنی در جریان سال گذشتۀ میلادی کشته شدهاند.
این نهاد میافزاید که یما سیاوش، کارمند بانک مرکزی و گردانندۀ پیشین برنامههای سیاسی طلوعنیوز نیز در سال گذشته درکابل کشته شد که تاکنون ارتباط این رویداد با کار رسانهیی سابق او ثابت نشده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان در بارۀ مرگ فردین امینی، گویندۀ خبر آریانا نیوز، نیز میگوید که تحقیقات ابتدایی پولیس در این باره، گواه بر قتل او و یا کشتهشدن از سوی یک عامل انسانی و یا جنگ نیست و از همینرو این مرکز نامهای این دو تن رادر فهرست قربانیان جامعه رسانهیی این نهاد درج نکرده است.
به گفتۀ این نهاد در جریان سال ۲۰۲۰ میلادی ۱۹ خبرنگار و کارمند رسانهیی نیز در رویدادهای جنایی و همچنان تروریستی در ولایتهای گوناگون زخمی شدهاند و در این مدت، شمار چشمگیری از رویدادهای خشونت، تهدید و اهانت خبرنگاران نیز به ثبت رسیده است.
این رویدادها شامل ۴۵ رویداد تهدید، ۱۱ رویداد خشونت فیزیکی، شش رویداد بازداشت، شش رویداد ربودهشدن و چهار رویداد اقدام مسلحانه علیه خبرنگاران و رسانهها میشود.
در این گزارش آمده است که داعش به کشتن دو مجری، یک کارمند فنی و یک کارمند خدماتی، طالبان به کشتن یک گزارشگر و یک تصویربردار و افراد ناشناس در کشتن دو مجری مظنون و یا متهم هستند. همچنان داعش به زخمیکردن ۹ خبرنگار و کارمند رسانهیی، افراد مسلح ناشناس در شش مورد و طالبان در چهار مورد متهم شدهاند.
مرکز خبرنگاران افغانستان در پیوند به ۴۵ رویداد تهدید روزنامهنگاران میگوید که در ۱۲ رویداد مقامهای دولتی، ۱۱ رویداد طالبان، شش رویداد افراد ناشناس، پنج رویداد امنیت ملی، ۴ رویداد افراد زورمند، ۳ رویداد پولیس، یک عضو مجلس نمایندهگان، یک نمایندۀ شورای ولایتی، محافظان رئیسجمهور و یک افسر ارتش به تهدید خبرنگاران متهم هستند.
طبق این گزارش، شمار قربانیان جامعه رسانهیی در سال ۲۰۲۰، یک رویداد بیشتر از سال ۲۰۱۹ است و از نگاه شمار مجموعی دیگر رویدادها به جز موارد تهدید، پنج رویداد کمتر از سال پار است.
این مرکز میگوید که با تشدید جنگ از سوی طالبان و دیگر گروههای مسلح مخالف دولت که همزمان با گفتوگوهای صلح ادامه یافته، میزان تهدید علیه خبرنگاران نیز به گونۀ بیپیشینه افزایش یافته است.
مرکز خبرنگاران افغانستان از حکومت میخواهد که در همکاری با جامعه جهانی به نگرانیهای رو به افزایش جامعه رسانهیی بر اساس یک راهکار عملی رسیدهگی کند.
این مرکز تأکید میکند که نگرانیهای از افزایش ترور خبرنگاران باید در گفتوگوهای صلح با طالبان به عنوان یک اولویت مطرح شود در غیر آن صورت پیآمد ادامۀ این وضعیت بر کل جامعۀ افغانستان سایه خواهد افکند.