دمآلیش پارکلریگه باریش و ایش حیاتیدن تشقری بیملال وقت اوتکزیش- انساننینگ اېنگ مهم روحی و بعضاً جسمانی احتیاجلریدن بیری دیر. بیراق بو بارهده عیاللر، اسلام امیرلیگی تامانیدن قوییلگن چېکلاولر سببلی، دمآلیش پارکلریگه باریش حقوقیدن محروم بولگنلر.
بامیان یشاوچیسی گلجان گه کوره، اوی ایشلریدن چرچهگنیدن سۉنگ، دمآلیش و روحی چرچاغینی چیقریش اوچون بارهدیگن جایییوق. بو ایسه اونینگ روحی باسیمینی ېنهده آشیرگن.
جاننینگ ایتیشیچه، بوتون هفته دوامیده اوی ایشلریده بند بولگن عیاللر، آنگلرینی بوشهتیش اوچون سیرگه چیقیشگه محتاج. «دایما اوی ایشلریده بند بولگنی اوچون دم آلیش پارکلریگه باریش گه جوده احتیاجیم بار. حتا بیر کون هم بولمهدی که، انسان روحیگه آسایشتهلیک بیرهدیگن دمآلیش پارک گه بارگن بولسم.»
ننگرهارلیک اسمانینگ ایتیشیچه، عیاللرنینگ دمآلیش پارک گه باریشی تقیقلنگچ، بو بوتون وقتنی اویده اوتکزهدی و شو سببلی روحی باسیمی آشگن. اونینگ کوپهیتیریشیچه، تار اوی محیطی اونی یالغیز حس قیلیش گه روحی چرچاغینی آرتیشگه و ساغلیغیده قیینچیلیک تاپیلیشیگه آلیب کیلگن. «دمآلیش حقینی قولدن بیرگنیمدن بیری جمعیت بیلن علاقهم کمهیب و خورسندلیک حسیمنینگ پسهیشیگه و اوزیمنی یالغیز حس قیلیشیم گه سبب بولدی.»
بلخ یشاوچیسی سامی رحمانیار، عیاللرنینگ دمآلیش احتیاجینی تأکیدلب، مسئول ادارهلر عیاللر گه دمآلیش حقوقینی قیتریب بیرسه، اولر دمآلیش پارکلریگه باریشده برچه اسلامی شرایطلرنی قبول قیلیشگه تیار ایکنینی ایتهدی. اونگه کوره: «پارک و تفریحی مکانلریگه باریش مین اوچون جوده ضرور؛ چونکه بو روحی تینچلیک بیرهدی، استرسنی کمهیتیرهدی، جسمانی و روحی سلامتلیکنی آشیرهدی. بو جایلر ساغلام اجتماعی علاقهلر اوچون قیمتلی و فایدهلی دیر.»
کابل شهریده قریب ییتّی میلیون اهالی یشهیدی، عیاللر کوپراق اویده قالیشگه مجبور بولیشماقده. بعضی عیاللر بو حالتنی یاقیمسیز دیب حسابلهیدی. اوشبو شهر یشاوچیسی فهیمه نورزی، او اویده قالیشدن کیلهدیگن چرچاقنی یشیل و دمآلیش پارکلریگه باریب برطرف ایتیشگه محتاج. اونینگ ایتیشیچه: «مین اسلامی قانونلر حقیده اونچهلیک معلومات گه ایگه ایمس من، اما الله تعالی یشیل طبیعتنی یرهتگن اېکن، دیمک انسانلر گه بو گوزهل طبیعتدن بهرهمند بولیش حقوقینی هم بیرگن. مینیمچه، اسلام آدملرنینگ حیاتیدن ذوقلنیشگه توسقینلیک قیلمهیدی.» کابللیک بو کیشینینگ فکریچه، دمآلیش پارکلریده بولیش اونگه حیات گه کوپراق اشتیاق بغیشلهیدی.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفهمیزگه باش اورینگ!
فهیمه، اسلام امیرلیگیدن، عیاللرنینگ دمآلیش پارکلریگه باریشی اوچون اسلام تعلیماتلریگه ماس شرایط یرهتیشنی سورهیدی. او دیېدی: «عایلهلر فایدهلنیب خوشچقچق دم اوتکزیشی ممکن بولگن مخصوص جایلر قوریلسین؛ یا که فقط عیاللر اوچون علیحده پارکلر تشکیل ایتیلسین.» اونینگ فکریچه، عیاللرنینگ دایم اویده قالیشی اولرنی تجاوزکار و توشکون کیفیتلی قیلیب قویهدی همده فرزندلرینی موفقیتلی تربیهلشلریگه توسقینلیک قیلهدی.
باشقه تاماندن، حقوقشناس متخصصلر عیاللرنینگ دمآلیش پارکلریدن فایدهلنیش حقوقینی تأکیدلب، اگر عایلهلر اوچون قولهی شرایطلر یرهتیلسه، بو عایلهلر تینچلیک و آسایشتهلیکنی تأمینلشگه یاردم بیریشینی ایتیشهدی.
حقوق مسئلهلری بوییچه ایش بیلرمان اجمل زرمتی گه کوره، عایلهلرنینگ دم آلیش پارکلریگه کیریش حقوقینی اسلامی تمایللر گه موافق تأمینلش ضرور. «عیاللر پارکلر گه باریشلری ممکن؛ بیراق اولر گه اسلامی شرایطلر گه ماس بیر قطار قولهیلیکلر یرهتیلیشی لازم، مثلاً حجاب گه رعایه قیلینیش، عیال و ایرککلرنینگ ارهلشمسلیگی، عیاللرنینگ قدر-قیمتی سقلنیشی و اولرنینگ خوفسیزلیگی کفالتلنیشی.»
زرمتی کتّه شهرلرده یششنی روحی باسیمنینگ اساسی سببی دیب حسابلهیدی؛ بو ایسه دمآلیش ضرورتینی شرط قیلهدی. اونینگ سۉزلریگه کوره، ایرککلر دایمی روشده بنالرده قالالمهیدی، دمآلیش اوچون اویدن چیقسه، عیاللرنینگ هم شوندهی احتیاجی موجود.
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
زرمتی گه کوره، حکومت عیاللرنینگ حقوقلرینی تأمینلش اوچون چاره کوریشی کېرهک. «اگر عیاللر دمآلیشگه باریشدن چېکلنسه، بو اولرنینگ قانونی حقوقلریدن محروم قیلینیشینی بیلدیرهدی. بو اولرنینگ روحی حالتیگه تأثیر قیلهدی، جسمانی و روحی ساغلیک اوچون دمآلیش جایلری و طبیعتده وقت اوتکزیش ضرور.» زرمتینینگ ایتیشیچه، حتا اسلام پیامبری حیاتیده هم عیاللر مسجد و بازارلر، حتا جنگلرده فعال اشتراک ایتگنلر.
شونگه قرهمی، اسلام امیرلیگینینگ امر معروف و نهی منکر وزیرلیگی مسئوللری، عیاللرنینگ دمآلیش جایلریگه باریشی بوییچه کوپلب جایلرده قولیلیکلر یرهتگنینی ایتیشهدی؛ بیراق عایلهلردن اولر بیلگیلنگن قاعدهلر گه رعایه قیلیشنی سورهشهدی. اوشبو وزیرلیک سۉزلاوچیسی سیفالاسلام خیبر سلاموطندار بیلن اوتکزگن صحبتیده شوندهی دیېدی: «سۉنگی پیتلرده بعضی منبعلر، خصوصاً مغرض و ضررلی گروهلر، وزیرلیک حقیده ناتوغری ترغیبات و میش-میشلر ترقهتیشدی. اولر گه کوره، وزیرلیک عیاللرنی دمآلیش جایلری، بازارلر، هوتللر یا که توی سالونلریدن قطعی چېکلهگن. اصلیده ایسه وزیرلیکنینگ یولی جوده عادی؛ عیال-ایرکک ارهلشووینی آلدینی آلیش و حجاب قاعدهلریگه رعایه قیلیش. شو چېکلاولردن باشقه عیاللر گه یا که آدملر گه هېچ قندهی چېکلاو قوییلمهگن.»
شونی ایتیش جایز که، اگر مسئول تشکیلاتلر و عایلهلر هر ایکیلهسی اوز مجبوریتلریگه اعتبار بیرسه، دمآلیش اوچون قولهی جایلر یرهتیش و بیلگیلنگن قاعدهلرگه رعایه قیلیش آرقهلی بو معمانی اساسی طرزده حل قیلیش ممکن.
