خلق‌ارا باله‌لر کونی؛ «کونده ۵۰-۱۰۰ افغانی ایشله‌ب و اویگه نان آلیب کیته‌من»

خلق‌ارا باله‌لر کونی دنیا بویلب نشان‌لنگنی بیرحالده، بیراق افغانستان ده مینگ‌لرچه باله آچلیک، قحط‌چیلیک و باشقه بیر قطار قیین‌چیلیک‌لر بیلن روپه‌ره‌لر.

کمبغل‌لیک، ایش‌سیزلیک و سرپرست‌سیزلیک، کوپینچه باله نینگ کابل سرک‌لریده ایشلش و عایله خره‌جتینی تامینلش گه مجبور قیلگن. ۱۱ یاشر شاداب و ۱۲ یاشر شعیب، کابل سرک‌لریدن بیریده تورت ییل‌دن بیری بوت رنگ قیله‌دیگن باله‌لردن دیر. اوشبو باله‌لر بوت رنگ قیلیش بیلن عایله‌لری‌نینگ دستلبکی نیازلرینی تامین قیله‌دیلر.

شاداب نینگ ایتیشیچه: «تورت ییل‌دن بیری ایشله‌یمن؛ اوی گه بیش‌ کیشی‌میز. کونده ۵۰-۱۰۰ افغانی ایشله‌ب و اویگه نان آلیب کیته‌من.‌ کیچیک بیر ایناغه‌م هم ایشله‌یدی. اوی‌گه بولیب، مکتب باریش و درس اوقیش نی ایسته‌یمن. قلم و کتابچه‌م بولیشینی ایسته‌یمن.»

بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!

شونینگدیک شعیب نینگ ایتیشیچه: «بوت رنگ قیله‌من؛ وضعیت خراب دیر، بو ییرگه ایشله‌یمن که بیر ایکی لقمه نان تاپیلسه. کونده ۱۵۰-۲۰۰ افغانی ایشله‌یمن. بو ایش نی قیلیب، کیچه‌گچه بیر لقمه نان پولینی تاپه‌من.»

بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ انسان‌پرورلیک یاردم‌لرنی هماهنگ قیلووچی نهادی (اوچا)، نینگ معلوماتی اساسیده، افغانستان ده باله‌لردن ۱۹ فایزی ایشچی‌لیک بیلن شغللنگن. باله‌لردن کوپینچه‌سی هر کونی آچ مکتب باریب و قشاق‌لیک طفیلی باشقه ایکی میلیون ۹۰۰ مینگ باله توییب آوقت‌لنمه‌یدی.

هلمند ولایتی سرکلریدن بیریده قول اوستیده سودا ساته‌دیگن باله‌لردن محمدامین نینگ ایتیشیچه، باشقه باله‌لر کبی مکتب باریش نی ایسته‌یدی؛ بیراق کمبغل‌لیک سبب ایشلش گه مجبور دیر. «کمبغل‌میز و مکتب باره آلمه‌یمیز. ایرتنگ‌دن آخشم‌گچه شو ییرده ایشله‌یمن. بو کوپ قیین بیر ایش دیر. مین هم مکتب باریب، شفاکار یا-ده انجنیر بولیشنی ایسته‌یمن.»

شونینگدیک فرید تعلیم‌دن محروم بولیب و عایله نیازلرینی تامین‌لش اوچون غور ولایتی سرک‌لریدن بیریده کهنه تیمیرلرنی ییغیب و اولرنی ساتیش گه مجبور دیر. «پولیمیز یوق. کهنه تیمیرلرنی ییغیب ساته‌من و اونینگ پولی گه نان آله‌من. درس اوقیمه‌یمن. کونده ۵-۳۰ افغانی ایشله‌یمن و باریب اویگه مصرف قیله‌من.»

باله‌لر حقلری فعالی مژده عزیزی نینگ ایتیشیچه، آغیر ایشلر بیلن باله‌لر‌نینگ شغللنگنی، اولرنینگ تعلیم‌دن اوزاق بولیشلری و کیله‌جکلری‌نینگ جدی خوف بیلن روپه‌ره بولیشی گه سبب بوله‌دی. «باله‌لر تحصیل و باله‌لیک دوری‌دن اوزاق قالیب و یخشی بیر حیات گه ایگه بوله آلمه‌یدیلر. شونینگدیک روحی نقطه‌ی نظری‌دن هم اولر گه یامان تاثیر قویه‌دی. باشقه بیر تاماندن، جمعیت‌گه هم سلبی تاثیر قویه‌دی.»

بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!

شونده‌ی بیرحالده، ایش و اجتماعی ایشلر وزیرلیگی مسئوللری نینگ ایتیشلریچه، اوتگن نیچه دهه‌ده باله‌لر اوروش و طبیعی بحران‌لر قربانی‌سی بولگن. ایش و اجتماعی ایشلر وزیرلیگی سوزلاوچیسی سمیع‌الله ابراهیمی نینگ ایتیشیچه، سرپرست حکومت باله‌لر قیین‌چیلیگی حلی اوچون سعی‌وحرکت قیلیب و سرپرست‌سیز باله‌لر گه مهربان‌لیک اویینی قورگن.

ایش و اجتماعی ایشلر وزیرلیگی سوزلاوچیسی نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «کابل و باشقه ولایت‌لرده سرپرست‌سیز باله‌لر گه مهربان‌لیک اوی‌لری فعال بولگن. مذکور مهربان‌لیک اوی‌لرده قریب ۱۰ مینگ باله حیات کیچیره‌دی که اولر گه آزیق-آوقت، کییم-کیچگ و ساغلیق خذمت‌لرینی ارائه قیلیب و یشش وضعیت‌لری گه جدی شکلده توجه قیله‌میز. برچه خره‌جتلر وزیرلیک بودجه‌سیدن توللنه‌دی.»

اوشبو کون بیلن بیرگه، افغانستان ده بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ انسان‌پرورلیک یاردم‌لرنی هماهنگ قیلووچی نهادی (اوچا)، نینگ اعلام قیلیشیچه، افغانستان‌لیک باله‌لر آرام حیات، تعلیم گه قول گه تاپیش و یخشی بیر کیله‌جککه امیدوارلر. شونینگدیک اروپا اتفافی خلق‌ارا باله‌لر کونی مناسبتی گه، افغانستان‌لیک باله‌لر گه نسبت تعلیمی برنامه‌لر، ساغلیق‌نی سقلش بولیملری آرقه‌لی قوللب-قوتلشی و تعهدی نی اعلام قیلگن.

خلق‌ارا باله‌لر کونی؛ «ایشلمه‌گنیم پیتده، ایرتنگ چای ایچه‌‌آلمه‌یمن»

کابل شهری «چهار‌قلعه‌ی وزیرآباد» منطقه یشاوچیسی و شهرنو پارکی یقینی‌ده ایشله‌یدیگن ۱۴ یاشر منصور نینگ ایتیشیچه، قشاق‌لیک سبب ایکی ییل‌دن بیری تعلیم‌ نی ترک قیلیب و ایشلش گه مجبور بولگن. سکیز کیشی‌لیک عایله سرپرستی بولمیش منصور نینگ ایتیشیچه: «ایرتنگ‌دن آخشم‌گچه ایش بیلن مصروف‌مین، آته‌م کسل دیر. قول و ایاغی فلج بولگن. ایشلمه‌گنیم پیتده، عایله‌م آچ قاله‌دی، باشقه هیچ کیم یوق که ایش قیلسه. مکتب گه باره‌دیگنلر نینگ کورماق مینی اوچون کوپ قیین دیر که اوزیم کیته آلمه‌یمن.»

شونینگدیک کابل شهری «تایمنی» منطقه‌سیده آفتابه ساته‌دیگن ۱۳ یاشر فهیم نینگ ایتیشیچه، بیش ییل‌دن بیری شهر سرکلریده ایشچیلیک قیلیب و بو مدت‌ده تورلی‌خیل ایشلر نی تجربه قیلگن دیر. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، کیله‌جک‌ده شفاکار بولیش نی ایسته‌ر ایکن؛ بیراق قشاق‌لیک اونینگ ایسته‌گی گه ییتیشیشنی حسرت گه اوزگرتیرگن. «ایشلمه‌سم ایرتنگ چای نی ایچه‌ آلمه‌یمن. حاضرگچه ایشلمه‌گن‌مین، هیچ کیم آفتابه ساتیب آلمه‌گن، چای ایچگنیم یوق. آفتابه ساتیب آلگنلری صورت‌ده، چای ایچه‌من. بعضی کونلر بیران کیشی نان آلگنی‌ده مین گه هم نان آلیب بیره‌دی. شونینگدیک ینگی کییم و ایسته‌گنیم ییمک نی ساتیب آلالمه‌یمن.»

بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!

افغانستان ده دستلبکی حقلریدن محروم بولگن میلیون‌لرچه باله یانیده، سونگی کون‌لر ایران و پاکستان‌دن قیته‌دیگن اونلب مینگ باله‌ هم، اولر گه قوشیله‌دی؛ خلق‌ارا باله‌لر کونی نی حتا تاتیمه‌گن باله‌لر دیر. پاکستان دن ینگی‌لیکده قیتگن و اسپین‌بولدک ده قیتگنلر نینگ مخصوص کمپی‌ده حیات کیرچه‌دیگن ۱۵ یاشر نورالله نینگ ایتیشیچه، حاضر ایسه دایمی باش‌پنه و مکتب گه باریش نی ایسته‌یدی. «پاکستان ده درس اوقیدیم؛ بیراق برچه نرسه نی قوییب کیلدیک، کمپ‌ده‌میز؛ باش‌پنه‌میز یوق. بیزلر گه باش‌پنه و تعلیم زمینه‌سی یره‌تیلیشی نی ایسته‌یمیز.»

افغانستان ده باله‌لر، شونده‌ی بیرحالده اساسی حقلری گه کامل شکلده قول تاپه آلمه‌یدیلر که، توپلم دسته‌بندی‌ده ییگیت‌لر و کیکسه‌لر گه قره‌گنده کوپینچه فایز نی تشکیل بیره‌دیلر. احصائیه و معلومات ملی اداره‌ آماری اساسیده، افغانستان نفوسینی بیش یاش نی تولدیرمه‌گن باله‌لر ۱۸ فایز و ۱۵ یاش نی تولدیرمه‌‌گن باله‌لر ۴۵‌دن آرتیق فایز تشکیل بیره‌دی. افغانستان ده خلق‌ارا باله‌لر کونی ییتیب کیلگنی‌ده، اوشبو مملکت‌ده یوزلب مینگ باله، سونگی کون‌لر حیات‌لری نینگ یامان کونلری نی تجربه قیلماقده‌لر.

بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ انسان‌دوستلیک یاردم‌لر نی هماهنگ قیلووچی دفتری (اوچا) و بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ باله‌لردن حمایت قیلووچی صندیغی (یونیسف) نینگ گزارشی اساسیده، حاضر ایسه افغانستان ده اوچ میلیون باله، انسان‌پرورلیک یاردم‌لر گه نیازی بار. شونینگدیک، ییل‌ده یوزلب باله افغانستان ده اورورش‌لر جریانیده پارتلمه‌ی قالگن ماده‌لر پارتلشی نینگ قربانی‌سی بوله‌دی که، قشاق‌لیک اونینگ اونملی سبب‌لریدن بیری دیر. حادثه‌لر گه ییتیشیش بوییچه دولت وزیرلیگی نینگ ایتیشیچه، میلادی جاری ییل‌ده افغانستان ده ۲۹۹ باله اوروش‌لر جریانیدن پارتلمه‌ی قالگن ماین‌لر پارتلشی عاقبتیده، اولیب و یره‌لنگن.

شونده‌ی بیرحالده، روان‌شناسلردن قطاری نینگ ایتیشلریچه، باله‌لر نینگ اساسی حقلریدن محروم‌لیگی و حیات کیچیریش اوچون مناسب فضا گه قول تاپه آلمه‌سلیگی، اولر اوچون جدی جسمی و روانی زیان‌لر گه سبب بولگن. روان‌شناس‌لردن زکریا بارکزی نینگ ایتیشیچه: «باله نینگ باله‌لیک چاغیده، یخشی وضعیت گه ایگه بولیشی کیره‌ک که، کیله‌جک‌ده قیین‌چیلیککه روپه‌ره بولمه‌سین. کیچیک یاش کوپ مهم، مکتب‌دن آلدین‌گی دور و کیینگی دور گه توجه بولیشی کیره‌ک.»

بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!

عین حالده، اسلام امیر‌لیگی سرپرست حکومت سوزلاوچیسی ذبیح‌الله مجاهد نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، اسلام امیر‌لیگی باله‌لر نینگ قتیق ایش قیلمه‌سلیگی و اولر نینگ اساسی نیازلری نی یره‌تیش اوچون، برنامه‌لر نی قولگه آلگن دیر. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «افغانستان نینگ اقتصادی وضعیتی او رقم ایمس که، باله‌لر نینگ برچه نیازلری نی یره‌تسه‌ک؛ چونکه افغانستان اوروش کورگن بیر مملکت دیر؛ عاید بوله‌دیگن بولیم‌لر زیان کورگن؛ بیراق باله‌لر نینگ ایشچی‌لیگی‌ آلدی آلینیشی اوچون عموم شکلده یخشی پلان‌لریمیز بار و اولر نینگ تعلیم گه تشویق قیلیش اوچون عمل گه آشیریلیشی ممکن.»

شونینگدیک بال‌لردن بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ باله‌لردن حمایت قیلووچی صندیغی، شونینگدیک ۲۰-نوامبر، خلق‌ارا باله‌لر کونی‌ده ایتیشیچه، باله‌لر تبعیض بولمه‌‌سدن حیات کیچیریش گه حق‌لری بار. بو ییل دنیا بویلب خلق‌ارا باله‌لر کونی «باله‌لردن قوللب-قوتلش» شعاری بیلن نشانلنماقده که، افغانستان ده میلیون‌لرچه باله آچلیک، قحطچیلیک و بیر قطار قیین‌چیلیک بیلن حیات کیچیرماقده. بوندن آلدین افغانستان ده بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ باله‌لردن حمایت قیلووچی صندیغی، افغانستان‌لیک قریب ۸.۷ میلیون باله نینگ تعلیم بولیمی‌ده حمایت گه نیازی بولگنینی اعلام قیلگن ایدی.

خلق‌ارا باله‌لر کونی؛ یونیسف: افغانستان باله‌لری کوپراق انسان پرورلیک یاردم‌لر گه محتاج دیر

بوگون (یک‌شنبه، ۲۹ عقرب/۲۰ نومبر) خلق‌ارا باله‌لر کونی گه ماس دیر. اوشبو کون مناسبتی بیلن بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ باله‌لردن حمایت قیلووچی صندیغی (یونیسف) مسئوللری نینگ ایتیشلریچه، افغانستان و آسیا جنوبی مملکت‌لریده ۱۵ میلیون باله، انسان پرورلیک تیز یاردم گه محتاج دیر.

بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ باله‌لردن حمایت قیلووچی صندیغی (یونیسف) نینگ ارتباط‌لر بولیمی باشلیغی سام مورت نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، افغانستان ده‌گی باله‌لر انسان پرورلیک تیز یاردم گه محتاج  دیر.

سام مورت گه کوره: «افغانستان نینگ انسان پرورلیک یاردم‌لر گه نیازی کوپه‌یماقده و تأسف بیلن باله‌لر کوپراق محتاج دیر. یونیسف ۱۵ میلیون دن آرتیق باله انسان پرورلیک یاردم‌لر گه محتاج دیر خواطرده. بو نیازمندلیکلر ییگولیک ماده، یوقوملی کسللیکلر و ایچیملیک سوولر و ساغلیک مراقبت‌لردن عبارت دیر.»

بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!

بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ باله‌لردن حمایت قیلووچی صندیغی، اسلام امیرلیگی یاردمی بیلن قیز و اوغیل باله‌لر نینگ وضعیتی یخشی‌لنیشی اوچون کوپراق دقت قیلینیشیگه امید بیلدیره‌دی.

عین‌حالده، افغانستان ده مینگلب باله قشاق‌لیک باعث، باله‌لیک دنیالریدن اوزاق ده بولیب و عایله‌لری نینگ خرجت‌لرینی تأمینلش مقصدیده تون_کون تینمسدن، آغیر و اینگیل ایشلرنی قیلماقده‌لر.

شهر ده تیلنچیلیک قیله‌دیگن کیچیک یاشر مروه نینگ ایتیشیچه، اقتصادی قیینچیلیک باعث بو ایشگه یوز کیلتیرگن. اونگه کوره: «آتم ناگران دیر و ایشله‌ی آلمه‌یدی و مین ایسه ۵ کیشی‌لیک عایلم نینگ نفقه‌سینی تأمینلش گه مجبور من و هر کونی ۱۰۰ افغانی دن آزراق ایشلب و عایلم نفقه‌سی اوچون صرفله‌ی من.»

بیر لقمه نان تاپیش اوچون شهر یشاوچیلری نینگ بوت‌لرینی رنگلش بیلن مصروف زبیر گه کوره: «بوت رنگله‌ی من، آتم‌نی کراچیسی بار و هر کونی قولی بوش اوی گه قیته‌دی، ۱۰ یاشر من و عایلم نینگ کتته اوغلی، عایلم نینگ نفقه‌سینی تاپیش اوچون سعی وحرکت قیلیشیم کیره‌ک.»

بیزلرنینگ توییترده هم تعقیب قیلینگ!

سابق حکومت ایش و اجتماعی ایشلر وزیرلیگی نینگ معلوماتی اساسیده، افغانستان ده ۳.۷ میلیون باله ایشله‌یدی که اولردن کوپی شاقه ایشلر بیلن مصروف دیر.

شونینگدیک اسلام امیرلیگی ایش و اجتماعی ایشلر وزیرلیگی نینگ ارتباط‌لر مسئولی یونس صدیق گه کوره، ۷ مینگ دن ۱۰ مینگ گچه محتاج باله‌لر گه یاردم بیرماقده‌لر.

یونس صدیق نینگ ایتیشیچه: «۷ مینگ دن ۱۰ مینگ باله ایش و اجتماعی ایشلر وزیرلیگی تامانیدن حمایت بولیب و اوشبو وزیرلیک نینگ حمایتی مرکزلریده حیات کیچیرماقده‌لر.»

گرچند افغانستان باله‌لر حقوقی کنوانسیونینی امضا قیلسه‌ده، بیراق اوشبو مملکتده‌گی باله‌لر ایریم قیینچیلیکلر بیلن روپه‌ره دیر و کوپی‌لری آزیق_آوقات خوفسیزلیگی و بیر قطاری ایسه، ساغلیک خوفسیزلیگی و تعلیم دن محروم دیر.