افغانستان ایش قانونینینگ ایکینچی مادهسی، تورتینچی بندیگه کوره، مدیریتی لوازملریده تینگلیک، لوازمنی آشیریش و خادملر اوچون تینگ امتیازلر کفالتلنگن. بیراق قطار حقوقشناسلرنینگ ایتیشیچه، مدیریتی لوازملریدهگی خادملر، عیال و ایرککلر فرق قیلمسدن تینگ حقوقلر گه ایگه بولیب، بو حقوقلر لوازمنی آشیریش، معاش و باشقه امتیازلرنی اۉز ایچیگه آلهدی.
بعضی ایشچی عیاللر سلاموطندار بیلن صحبتده ایتیشلریچه، ایش جایلریده اولرنینگ حقوقی امتیازلری اعتبارسیز قالدیریلهدی. اولر شونی قوشیمچه قیلهدیلر کی، جنسلری سببلی مدیریتی لوازملریگه چیقه آلمهیدی و کوپلب حاللرده ایرککلر گه نسبتن کمراق معاش آلهدیلر.
کابللیک ۵۶ یاشر شیما وزیری گه کوره، ۳۳ ییل تورلی کسلخانهلرده نسایی-ولادی شفاکاری صفتیده ایشلهگن، بیراق اونینگ تأکیدلشیچه، هرات ولایتینینگ شیندند تومنیدهگی کسلخانهلردن بیریده، اۉزینینگ و همکسبلرینینگ ملَکهسیزیگه قرهمی، مدیریت لوازمیده بیلیمسیز بیر کیشی یېتیب تعیینلنگن.
او شوندهی دیېدی: «۱۵ یا کی ۱۶ ییل آلدین، مین هرات ولایتی شیندند تومنیده ایشلهگن پیتیم، مدیریت لوازمیده ایشلش قابلیتیگه ایگه بولگن عیاللر بار اېدی؛ بیراق افسوس کی چوپان بولگن بیلیمسیز بیر ایرکک ساغلیقنی سقلش مدیری صفتیده ایتیب تعیینلندی او بیزنینگ ایشیمیز گه و عموماً توشونمهیدیگن ساحه بیلن باغلیق بولگن ایشلریمیزگه ارهلشردی. حتا بعضی خارجی سمینارلر گه باریشیمیز گه هم توسقینلیک قیلردی.»
کابللیک ۳۵ یاشر زهره گه کوره، ۱۰ ییل دوامیده مملکتدهگی بیر اخبارات آژانسیده ایشلهگن، بیراق ایرکک حکمرانلیگی سبب، شو دور مابینیده اونینگ لوازمی و آیلیک معاشی اۉزگرمهگن. او شونی قوشیمچه قیلهدی، عدالتسیزلیکلر گه قرشی آواز کوترگن پیتیده ایشیدن بوشهتیلگن.
زهره شوندهی دیېدی: «مینگه حکمرانلیک قیلگن عینن شو ایرککلر مینی میداندهگی لایحهلر گه یوباریشردی و شو بیلن بیرگه، ادارهدهگی ایشلرنی هم اوستیمگه یوکلشردی. برچه یوقاری معاشلرنی ایرککلر آلردی، عیاللر گه رخصت بیریشمس، اولرنینگ صلاحیتینی پایمال قیلیشردی.»
اوشبو گزارشده صحبت قیلگن عیاللرنینگ ایتیشیچه، ایش جاییدهگی و مدیریت لوازملریدهگی تینگسیزلیک فقط شو حالتلر بیلن چېکلنمهیدی. اولرنینگ تأکیدلشیچه، ایرکین رقابت جریانیده هم عیاللرنینگ قابلیتی و صلاحیتی جنسیت سبب اعتبارسیز قالدیریلهدی.
کابل یشاوچیسی ۲۶ یاشر (مستعار) زینب، خصوصی یېتکرمهلردن بیریده ایشلهیدی ایتیشیچه، او ایشلهیاتگن یېتکرمهده یوقاری لوازملر، مثلاً کاتبلیک و باش محررلیک، ایرککلر قولیده. او شونی قوشیمچه قیلهدی، بیر نیچه بار اوشبو لوازملر اوچون امتحانده قتنشگن، بیراق عیال بولگنلیگی سبب قبول قیلینمهگن. او شوندهی دیېدی: «مین بیر نیچه ییلدن بیری اولرنینگ خادمی من و امتحانده مدیریت لوازملریگه یول تاپه آلردیم، بیراق عیال بولگنیم سبب لوازمنی بیرمهدیلر و ایرککنی تنلهدیلر. بو بیر نیچه بار صادر بولدی، باشقروچی، کاتب و باش محرر آرقهلی ایرکین رقابت یولی بیلن لوازم گه کیریشیم ممکن اېدی؛ اما توسقینلیک قیلیشدی و سبب صفتیده ایتیشدی، عیال بونی عهدهلهی آلمهیدی.»
بیرقطار حقوقشناسلر، ایش قانونی مادهلرینی تحلیل قیلگن حالده، باشقرو لوازمیدهگی خادملر جنسی کمسیتیشسیز تینگ حقوقلر گه ایگه ایکینلیگینی تأکیدلهیدیلر.
حقوقشناس صالحمحمد فایقنینگ ایتیشیچه: «افغانستان ایش قانونلریگه کوره، ایرکک و عیاللر تینگ حقوقلر گه ایگه، ایشدهگی برقرارلیک و یوقاری لوازملر ایرککلر و عیاللر گه بیر خیل تقدیم ایتیلهدی.»
باشقه بیر حقوقشناس عبدالرحمان صابرنینگ ایتیشیچه، ایش قانونی ایکینچی مادهسی، تورتینچی بندیگه کوره، لوازمنی آشیریش، معاش و امتیازلر خادملر گه تینگ طرزده تقدیم ایتیلیشی لازم. او شوندهی دیېدی: «ادارهلرده لوازمنی آشیریش جهتی بیلگیلنگن و ایش قانونی ایکینچی مادهسی، تورتینچی بندیده ایتیلیشیچه، ایشچی خادمنینگ لوازمینی آشیریش، شونینگدیک، معاش، امتیازلر، مجبوریتلر و ایش ملَکهسینی آشیریش کبی برچه معاشلر خادملر گه تینگ طرزده بیریلهدی.»
اداره و پالیسی بیلرمانلرنینگ فکریچه، افغانستان قانونلریده عیاللرنینگ مدیریت لوازملریده تینگلیگی و لوازمنی آشیریش حقوقی نظرده توتیلگن بولیب، اوشبو قانون مادهلری عملده عملگه آشیریلیشی اوچون ادارهلرده ثمرهلی سیاست یوریتیش طلب ایتیلهدی.
اداره و پالیسی بوییچه بیلرمان سردار محمد ساعی شوندهی دیېدی: «عیاللر ایش و تعلیمدن محروم ایتیلگن بیرحالده، جندر تینگلیگیدن گپیریش واقعیت گه قرهگنده بیر آرزوگه اوخشهیدی. بوگون تحصیل قیلیب و استعدادلی عیاللر کوپراق اویده بیکار و جمعیت گه خذمت قیلیش امکانیتی بیریلمهگن.»
شو بیلن بیرگه، بیرلشگن ملتلر تشکیلاتینینگ عیاللر بولیمی میلادی ۲۰۲۴-ییلده ترقهتگن گزارشیده، افغانستانده اسلام امیرلیگی ایکینچی مرته قدرتنی آلگنیدن سۉنگ، هر ۱۰ عیالدن سکیز نفری تعلیم و رسمی وظیفهدن محروم بولگنلرینی اعلان قیلدی که بو ایش مملکتده عیاللرنینگ ایش وضعیتی گه سیزیلرلی درجهده تأثیر قیلگنینی کورستهدی.
