اسلام امیرلیگی حاکمیتیدن کیین افغانستان نینگ تورلی حدودلریده ایکی قوم یا که ایکی عایله اورته‌سیده جنجل یوز بیرگن و بو جنجل‌لر نینگ اکثریتی، ییر مالکیتی اوستیده بولگنی ایتیلگن.
ییر و یشش اوی‌لر مالکیتی اوستیده بولگن نزاع‌لردن بیری، اوتگن ییلی تخار خواجه‌بهاءالدین تومنی مهاجر قیشلاق ده یوز بیرگن. اوشبو نزاع دن کیین اسلام امیرلیگی، جنجل نی حل قیلیش اوچون بیر هیئت نی تخار گه یوباردی و مذکور هیئت اوز تیکشیروولریدن کیین جنجل نی پاکستان دن مالکیت دعوا قیلیب کیلگن مهاجرلر فایده‌سیگه فیصله قیلدی. اوشبو هیئت ۱۴۰۱_ییل عقرب آیی ده آلگن قرارلری اساسیده مجبوری کوچیریلگن عایله‌لر گه، جواجه‌بهاءالدین تومنیده باشقه منطقه‌دن ییر بیریلگنینی اعلام قیلدی.
شو بیلن بیرگه، اوی_جای‌لرینی مجبوری ترک ایتگن عایله‌لردن بیرقطاری نینگ ایتیشلریچه، اولر اوچون عدالت تأمین بولمه‌گن. اولر گه کوره، وعده بیریلگن ییرلر حاضرگچه اولر اختیاری گه بوتکول تاپشیریلمه‌گن.
مهاجر قیشلاق دن مجبوری کوچیریلگن‌لردن بیری اسمی سر قالیش شرطی بیلن سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، اوی_جای‌لری دن مجبوری کوچیریلگنلر قیین احوال ده تیریکچیلیک قیلماقده‌لر. او دولت تامانیدن آواره‌لرگه اختصاص بیریلگن ییرده محلی رسمی‌لر تامانیدن اوی قوریش اجازه‌سی بیریلمسلیگی گه اشاره قیلیب کوپه‌یتیریشیچه: «اسلام امیرلیگی دن طلبیمیز انیق دیر، فرمان گه بناً عمل قیلیش‌لری کیره‌ک، محلی رسمی‌لر یشاوچیلرنی بیزاوته قیلمسلیگی لازم، اوشبو کون‌لرده جنجل تاپیلماقده. اولر یشاوچیلرنی اوی_جای قوریش گه قویمه‌یدی، صادر بولگن فرمان عملی بولیب و یشاوچیلر قیینچیلیگی حل بولیشی کیره‌ک.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
اوتگن ییلی فاریاب ده ییر و ییلاولر اوستیده نیچه مراتبه جنجل یوز بیرگن ایدی. اوتگن ییلی دلو آی ده، فاریاب ولایتی خواجه‌ناموسی تومنی یشاوچیلریدن قطاری، مذکور ولایت حاکمی نینگ دفتری برابریده ناراضی‌لیک همایش اوتکزیب، قوراللی کوچی‌لردن بیرقطاری اولر نینگ میراثی ییلاولرینی زوردن آلگنلرینی ادعا قیلگنلر. اوشبو ناراضی‌لیک دن بیر یریم آی اوتسه ده، لیکن فاریاب محلی حکومتی تامانیدن اولر نینگ طلبی گه دقت قیلینمه‌گن و بو موضوع، کوچی‌لر و خواجه‌ناموسی بومی یشاوچیلری اورته‌سیده جنجل یوز بیریشی گه سبب بولیب و بیش کیشی نینگ یره‌لنیشی گه ضامن بولگن.
شونینگدیک، اوشبو ییل حمل آیی ده فاریاب ده، ییلاو اوستیده ایکی مراتبه جنجل یوز بیرگن؛ دستلبکی جنجل فاریاب دولت‌آباد تومنیده ایکی ایناغه فرزندلری اورته‌سیده یوز بیریب و اوچ کیشی نینگ اولیمی گه سبب بولگن و اوشبو تومن ده‌گی ایکینچی نزاع ده، قوراللی کوچی‌لر ییلاو اوستیده مالکیت دعوا قیلیب و محل یشاوچیلری دن سکیز کیشی نینگ یره‌لنیشیگه سبب بولگن.
بونگه علاوه، سرپل ده هم، یشش اوی و ییرلر مالکیتی اوستیده ایریم جنجل‌لر یوز بیرگن، اوشبو جنجل‌لردن بیری مذکور ولایت نینگ مرکزی حدودلری سیدآباد منطقه‌سیده ایکی قوم اورته‌سیده یوز بیرگن، مذکور نزاع اسلام امیرلیگی نینگ اره‌لشووی طفیلی تامان‌لردن بیری نینگ فایده‌سی گه حل ایتیلگن.
عایله اعضالری، ییر اوستیگه مالکیت دعواسی بولگن سرپل سیدآباد منطقه‌سی یشاوچیلریدن لال‌بی‌بی نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه: «اوچ جریب ییریمیز و ایکی حویلی‌میز بار؛ اوستیده هر کونی جنجل دیر، نیمه قیلیشنی بیلمه‌ی میز؛ زیریکتیک.» او اسلام امیرلیگی دن قیینچیلیک‌لری گه چیک قوییشنی سوره‌یدی.
اوتگن ییل حوت آیی ده سرپل نینگ البدر تومنیده جنجل باعث، اسلام امیرلیگی تامانیدن قریب ۸۰ هزاره عایله‌سی زوردن کوچیریلیب و اولر اورنیده کوچی‌لرنی ییرلشتیرگن. اوشبو مسئله گه دایر اسلام امیرلیگی نینگ قراری ایریم قرشیلیکلر بیلن روپه‌ره بولگن.
اوتگن ییل قوس آیی ده، سرپل ده سکیز قیشلاق اهالیسی مجبوری کوچیریش گه قرشی «قومی ستم» شعاری بیلن ناراضی‌لیک بیلدیردیلر. سرپل‌لیک گلنار آلتی آی آلدین، اسلام امیرلیگی نینگ قراری گه بناً اوز ییرلرینی قولدن بیرگن، او اوشبو قرار دن ناراضی ایکن‌لیگینی بیلدیریب سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، بیش جریب ییری بولیب و ۱۵ ییل دن بویان اوندن فایده‌لنیب کیلماقده ایدی، بیراق او ییردن کوچیش گه مجبور قیلینگن.
شونینگدیک، اوتگن ۲۰ ییل ده، دایکندی، قندهار و بادغیس یشاوچیلری ییر مالیکیتی اوستیده جنجل و مجبوری کوچیریلیش گواهی بولگنلر.
۱۴۰۰_ییل سنبله آیی ده قندهار یشاوچیلریدن قطاری، «فرقه» اسملی منطقه دن قریب اوچ مینگ هزاره عایله‌سی مجبوری کوچیریلیشی گه قرشی اعتراض قیلگنلر. اوشبو منطقه دن کوچیریلگن‌لردن شریف الله گه کوره، اسلام امیرلیگی مذکور منطقه نی ترک ایتیش اورنیده اولر گه پول وعده قیلگن ایدی؛ بیراق اوشبو پول حاضرگچه توللنمه‌گن. او حکومت دن وعده‌سی گه عمل قیلیب و اوزلری گه باش‌پنه قوریش اوچون وعده قیلگن پول نی تولشینی طلب قیله‌دی.
اوتگن ییل حوت آیی ده، بادغیس ولایتی غورماچ تومنیده ییر اوستیده کوچی‌لر و محل یشاوچیلری ارا جنجل ده، ایکی کیشی هلاک بولیب و باشقه ایکی کیشی یره‌لندی.
بیزلرنینگ توییترده هم تعقیب قیلینگ!
اسلام امیرلیگی حاکمیتیدن کیین، دایکندی یشاوچیلری نینگ مجبوری کوچیریلیشی حقیده میدیالر گه گزارش‌لر ترقه‌لگن.
دایکندی یشاوچیلریدن بیری اسمی سر قالیش شرطی بیلن ایتیشیچه، یشش اویی اسلام امیرلیگی کوچلری تامانیدن تارتیب آلینیب و اوزی کوچیریلگن. اونگه کوره، آواره بولیش‌لری سبب ایناغه‌سی مملکت نی ترک قیلیب ایران گه مهاجر بولگن.
گرچند، اسلام امیرلیگی اوشبو نزاع‌لر حل ایتیلیشیدن ایشانچ بیره‌دی؛ بیراق ایریم موردلرده دعوا تامان‌لریدن بیری، حکومت نینگ قراری دن ناراضی‌لیک بیلدیریب و عدالت تأمین ایتیلیشینی سوره‌یدیلر.
اسلام امیرلیگی جنجل‌لرنی قنده‌ی حل قیلگن؟
اوشبو جنجل‌لر باعث، تنقید قیلووچیلر اسلام امیرلیگینی بیر تاماندن طرفدارلیک قیلیش گه عیبلب ایتیشلریچه، حکومت اوشبو قرارلری بیلن انیق کیشی‌لرنی دعوا بولگن منطقه ده ییرلشتیره‌دی. ییر و یشش اوی‌لر مالکیتی اوستیده‌گی جنجل‌لردن اکثریتی، پاکستان دن کیلگن کوچی‌لر فایده‌سی گه حل ایتیلگن.
شکایت قیلووچیلر، ادعا قیلووچیلرنی قوراللی بولیش و زوروانلیککه عیبلشه‌دی.
شو بیلن بیرگه، چیگیره، قوم و قبیله‌لر وزیرلیگی سوزلاوچیسی حمدالله فطرت گه کوره، اوتگن بیر ییل ده اولکه بویلب ۳۱ قومی بویوک نزاع مذکور وزیرلیک تامانیدن حل قیلینگن.
اونگه کوره، بو گَل ۵۰ واقعه محلی اداره‌لر تامانیدن حل قیلینگن.
ییر مالکیتی اوستیده جنجل سببی نیمه؟
اسلام امیرلیگی نینگ ایکینچی مرتبه حاکمیتیدن کیین، غصب بولگن دولت ییرلرینی اثباتلش کمیسیونی عدلیه وزیرلیگی ییتکچیلگیده تشکیل ایتیلگن و مذکور کمیسیون ایریم موردلرده یشاوچیلرنی مجبوری کوچیریب و اولر نینگ ناراضی‌لیگی بیلن روپه‌ره بولگن.
ییر و ییلاولر مالکیتی اوستیده بولگن جنجل مسئله‌سی سابق حکومت‌لرده تامیری بولسه ده؛ بیراق اسلام امیرلیگی حاکمیتیدن سونگ، کوچی‌لر و پاکستان دن کیلگن مهاجرلر نینگ دعوالری، کوپراق تخار و سرپل ده قومی قرشیلیکلر گه سبب بولگن.
حقوقی ایش بیلرمان سبحان مصباح گه کوره، ییر و یشش اوی مالکیتی اوستیده جنجل کبی قضیه‌لر، بیر محکمه تامانیدن طرف‌سیز، عادلانه و شفاف تیکشیریلمه‌گونچه، مملکت ده بو گَل نزاع‌لر دوام تاپیشی ممکن.
ایتیش کیره‌ک که، سونگی ایکی ییل ده کوپراق ییر و ییلاولر مالکیتی اوستیده جنجل یوز بیرگن، جنجل منطقه‌لرده وقتینچه‌لیک تیریکچیلیک قیلیب کیله‌یاتگن دعوا بیر تامانی کوچی‌لر دیر و هوا ساووق بولیشی بیلن، افغانستان نینگ جنوبی ولایتلری یا پاکستان گه کوچه‌دیلر.
