حیاتالله روحانی، مدیر عمومی مبارزه با مواد مخدر، هدف از راهاندازی برنامههای فن و حرفه را توانمندسازی افراد معتاد به مصرف مخدر و فراهمسازی زمینه اشتغال برای آنها پس از ترک اعتیاد عنوان میکند.
هنگام قصهکردن از روزهای رفته، زبانش دچار لکنت میشود، انگار چیزی او را در گذشته آزار می دهد. «۳۰ سال میشه سرگردان و پریشان بودیم؛ اینمی پودر بود، تریاک بود، چرس بود؛ همینها رَ استفاده میکردم. یک بد بیجا کردیم که همینها رَ استفاده کردیم، کسی طرفم نمیدید که چرا این مرض رَ در جان خود داری، امی خویش و قوم هم که مره میدید، فاش میگفت. شبها در روی جادهها میخوابیدم.»
روزهایی در زندگی میآید که زیبایی و شادی رنگ میبازد و چشمهای آدمی از اشک تهی میشود؛ اما دردها همچنان پابرجاست؛ دردهایی که منتظر التیامیافتن است. زینب، مادری از میدانشهر، مرکز میدانوردک، سالهای زیادی را با چشمانی اندوهبار به دروازهی حویلی خیره میماند تا پسرش از دام اعتیاد به مخدر، رهایی یافته و با سری بدون نشئه به خانه بازگردد.
نتیجهی گفتوگوی سلاموطندار با ۱۸ جوان مصرفکنندهی داروهای نشئهآور، نشان میدهد که دسترسی به این دست داروها ساده و بهای آن نیز پایین است. جوانان گفتوگوشونده در این گزارش، گفته اند که آنان میتوانند به سادگی داروهای نشئهآور را از فروشندگان مواد و عمدهفروشیهای دارو در کابل و ولایتها، بخرند.
راحلهی ۲۹ساله، یکی از زنان معتاد به مصرف مواد مخدر که حالا دورهی ترک اعتیاد را در مرکز درمانی ویژهی زنان معتاد به مواد مخدر در شهر کابل سپری میکند، میگوید که شوهرش مواد مخدر مصرف میکند و او را نیز وا داشته که مخدر مصرف کند. او که اکنون جایی برای رفتن ندارد، با سه کودکش در این مرکز درمانی شبوروز میگذراند.
اینجا از منطقههای پایانی شهر نیمروز است و بیشتر کسانی که از مهاجرت بازگشتهاند، در این منطقه سکونت دارند. مهاجران بازگشته از روزگار مهاجرت و راههای مهاجرت بیاسناد قانونی/نامنظم قصههای تلخ دارند.
به باور اکثر پژوهشگران، خاستگاه اعتیاد زنان و دختران بیشتر در بنیان خانواده شکل میگیرد. خشونتهای خانوادهگی، نبود فضای امن در بیرون از خانه، بیاعتمادی میان فرزندان و پدرومادرها از عوامل بنیادی روآوردن دختران و زنان به اعتیاد شناخته شده است.
