کندز، در شمال‌شرق کشور، از ولایت‌های ناامن است. این ولایت، در سال‌های پسین دو بار به‌دست گروه طالبان افتاده و درگیری‌های پی‌هم و بی‌کاری در آن سبب شده که صدها جوان به بیرون از کشور آواره شوند.
بسیاری از جوانان افغانستانی که در سال‌های پسین به‌‌‌دلیل ناامنی، اندک‌بودن زمینه‌های کاری و ادامۀ آموزش بهتر، کشور را از مسیر نامنظم ترک کرده‌اند، حکایت‌های دردناکی دارند.
یکی از این جوانان، عبدالله صالح‌زی است. او ۲۴ سال دارد و باشندۀ ولایت کندز است. عبدالله پس از فراغت از مکتب و سپری‌کردن آزمون کانکور، به انستیتیوت تکنالوژی و کمپیوتر کابل راه یافت و با گذراندن این دورۀ آموزشی، مدرک نیمه‌عالی از این رشته را به‌دست آورد.
شدت جنگ و ناامنی و مشکلات اقتصادی در کشور و ادامۀ آموزش بهتر و فراهم‌شدن زمینه‌های کاری مناسب در بیرون از کشور، عبدالله را واداشت که از مسیر نامنظم وارد ایران شود و از آن‌جا به ترکیه برود.
این جوان کندزی، برای نخستین‌بار یک‌ونیم سال پیش از راه نامنظم به ایران رفت. او پس از چهار ماه اقامت غیرمجاز در این کشور، خواست به ترکیه برود، اما نه‌تنها که به هدفش نرسید، بل از ادامۀ آموزش بهتر و کار در آن‌جا محروم شد و دوباره به کشور بازگشته است. صالح‌زی اکنون در وضعیت بهتری قرار دارد. او هم‌اکنون آموزشش را ادامه می‌دهد و هم‌چنان در یک مکتب خصوصی تدریس می‌کند.
عبدالله در بارۀ مشکلات مهاجرت نامنظم در گفت‌وگو با سلام‌وطندار می‌گوید، در این راه روی‌دادهای تکان‌دهنده‌یی را تجربه کرده و قاچاق‌بران انسان علاوه بر اخذ پول هنگفت از او و دوستانش، آنان را بسیار اذیت کرده‌اند.
«وضعیت در کندز خراب بود، از سویی جنگ و ناامنی و از سویی هم بی‌کاری سبب شد که به کابل بروم. فکر کردم که کابل مرکز است، شاید در آن‌جا کار پیدا شود؛ ولی کار پیدا نشد. تصمیم به این گرفتم تا به بیرون از کشور بروم و در آن‌جا هم کار کنم و هم تحصیلاتم را ادامه بدهم.»
عبدالله می‌گوید که قاچاق‌بران انسان با او و هم‌راهانش مانند حیوان برخورد کرده و با کودکان نیز سروصدا و رفتار زشت می‌کردند.
عبدالله می‌گوید، پس از متحمل‌شدن مشکلات بسیار در مسیر مهاجرت نامنظم، توسط پولیس ترکیه از مرز این کشور به ایران رد مرز شد و از آن‌جا یک‌سال پیش با دستِ خالی به کشور بازگشته است.
او از تمام جوانان افغانستانی که قصد سفر از راه‌های نامنظم به کشورهای هم‌سایه و اروپایی را دارند، می‌خواهد که از این کار دست بکشند.
ماتی بگشی، کارشناس در دفتر هیأت ناروی برای مهاجران یا NRC می‌گوید، آنان با مهاجرانی که از ایران و ترکیه رد مرز می‌شوند، در منطقه مرزی اسلام‌قلعۀ هرات و میلَک نیمروز مساعدت می‌کنند.
آقای بگشی می‌گوید، گزارش‌های آنان نشان می‌دهد که شمار عودت‌کننده‌گان در کندز از ماه حمل به این‌سو، افزایش چشم‌گیری داشته است.
غلام سخی رسولی، رئیس مهاجران و عودت‌کننده‌گان ولایت کندز می‌گوید، در یک‌سال گذشته در این ولایت، ۱۰ هزار و هفت تن به کشور بازگشته‌اند که از این میان، ۷۴۵ تن آنان با خانواده و ۹ هزار و ۲۶۲ تن دیگر به شکل انفرادی از مرزها رد شده‌اند.
به گفتۀ او، از میان ۱۰ هزار و هفت تن که به صورت نامنظم به کشور بازگشته‌اند، با ۵۰۰ خانواده در هم‌آهنگی با دفتر سازمان جهانی مهاجرت یا IOM و برخی نهادهای دیگر کمک‌های غذایی، غیرغذایی و پول نقد صورت گرفته است.
رئیس مهاجران و عودت‌کننده‌گان کندز، علت نرسیدن مساعدت‌ها برای بازگشت‌کننده‌گان باقی‌مانده در این ولایت را گسترش ویروس کرونا، بسته‌بودن نهادهای خیریه، ادامۀ جنگ و ناامنی‌ها می‌داند و می‌گوید، تلاش دارند که در روزهای آینده به افرادی که به صورت نامنظم وارد این ولایت شده‌اند، کمک کنند.