همزمان با روز جهانی آزادی مطبوعات، شماری از خبرنگاران و مسئولان رسانهها در کابل، میگویند که وضع محدودیتها و شریکنشدن اطلاعات دستاول از سوی نهادهای حکومتی، روی کمیت و کیفیت محتوای تولیدشده در رسانهها اثر منفی گذاشته است.
رابعه سادات -نام مستعار-، خبرنگار در یکی از رسانههای صوتی در کابل، میگوید که بسیاری از گزارشهایش به دلیل شریکنشدن اطلاعات دستاول از سوی نهادهای حکومتی، از نشر باز مانده یا به گونهی ناقص نشر نشده است. او میافزاید: «وقتی گزارش همان روز را میخواهم نشر کنم، اطلاعات به موقع به دسترس قرار نمیگیرد؛ با نهادها که پرسشهای خود را شریک میکنم، از میان شش پرسش دو-سه پرسش اصلی بدون پاسخ میماند و این سبب شده که گزارش تازگیاش را از دست دهد یا نشر نشود.»
سیدبلال صیاد، خبرنگار در تلویزیون خصوصی «یک»، میگوید که محدودیتها در برابر کار خبرنگاران، انگیزهی اطلاعرسانی را در او تضعیف کرده است. «وقتی کاری را انجام میدهیم و در جریان کار با فشار روبهرو شویم، این فشارها خستهکننده است و باعث بیانگیزگی و ازبینرفتن آرامش میشود؛ چالشهای موجود نمیگذارد که ما به کار خبرنگاری ادامه بدهیم و مجبور میشویم که این کار را ترک کنیم.»
سلاموطندار را در اکس دنبال کنید
وجود چالشها در برابر فعالیت خبرنگاران و رسانهها، سبب شده که گردش آزاد اطلاعات در افغانستان با مشکل روبهرو و به گفتهی فعالان رسانهای، ماهیت اصلی رسانهها دگرگون شود.
احمدزبیر قاسمی، مسئول یکی از رسانههای صوتی در کابل، میگوید که پس از وضع دستهای از محدودیتها بر رسانهها، کیفیت و کمیت محتوای نشراتی رسانهاش به گونهی چشمگیری افت کرده است. او میافزاید: «در سه سال گذشته ما بسیار محتوای بیکیفیت را شاهد نشرش استیم و این بسیار نگرانکننده و دور از فعالیت رسانهای است؛ شریکنشدن اطلاعات به خبرنگاران هم روی کیفیت کار اثر مانده و ما میخواهیم برای حل این مشکل توجه کنند.»
قاسمی، تأکید میکند که به دلیل محدودیت در پرداختن به شماری از سوژهها و نشر آن، شمار کارمندانش را کاهش داده است.
محدودیت دسترسی به اطلاعات و مشکلات اقتصادی در برابر رسانهها، از مهمترین چالشها در برابر فعالیت رسانهها در افغانستان عنوان شده است.
در سوی دیگر، در تازهترین ردهبندی جهانی از آزادی مطبوعات که از سوی سازمان خبرنگاران بدون مرز نشر شده، افغانستان در جایگاه ۱۷۵ قرار گرفته است. دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) نیز، به مناسبت این روز اعلام کرده که محدودیتها و مشکلات اقتصادی، دسترسی شهروندان افغانستان به اطلاعات را به گونهی جدی با خطر روبهرو کرده است.
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
با این همه، وزارت اطلاعاتوفرهنگ حکومت سرپرست، میگوید که امارت اسلامی در بیش از سه سال گذشته، گامهایی جدی را در راستای دسترسی خبرنگاران به اطلاعات، حل مشکل اقتصادی رسانهها و معیاریسازی نشرات آنها برداشته است.
خُبیب غفران، سخنگوی این وزارت، میگوید که امارت اسلامی برای پاسداری از آزادی رسانهها تلاش کرده و مقررههایی که در بخش فعالیت رسانهای وضع کرده، محدودیت نبوده، بل که کوششی در راستای معیاریسازی نشرات رسانهها است. «ما موضوع دسترسینداشتن به اطلاعات را تا اندازهی زیاد حل شده است؛ اما در برخی موضوعها حساسیتهایی در موضوعها میباشد که نهادها در موقع معین با رسانهها شریک میکنند که این نمیتواند دلیلی بر این باشد که دسترسی به اطلاعات وجود ندارد.»
سوم می در ۱۹۹۳ از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به هدف افزایش آگاهی در بارهی اهمیت آزادی رسانهها و یادآوری وظیفهی دولتها برای احترام و پشتیبانی از حق آزادی بیان، به عنوان روز جهانی آزادی مطبوعات نامگذاری شده است.