شماری از موترفروشان، موترداران و ترمیم‌کاران موتر در هرات از خریدوفروش و قاچاق مواد مخصوص «تصفیه‌کنندۀ دود موتر» در سلنسر موترها، از سوی واردکننده‌گان و برخی از ترمیم‌کاران موتر در این ولایت خبر می‌دهند. آنان می‌گویند، از چندی به این‌سو شماری از واردکننده‌گان و ترمیم‌کاران موتر در این ولایت سنگ‌های تصفیه‌کنندۀ دود موتر را که در سلنسر موترها جاسازی‌شده است، بیرون کرده و به ایران و پاکستان قاچاق می‌کنند.
آنان می‌افزایند که شماری از واردکننده‌گان موتر در گمرکات نیز این مواد را برای فروش و قاچاق از سلنسرهای موترها بیرون می‌کنند. به گفتۀ موترفروشان و ترمیم‌کاران موتر در هرات، بهای این مواد که به گونۀ سنگ است، در هر موتر نظر به مدل آن متفاوت می‌باشد. آنان می‌گویند که این مواد از ۵ هزار افغانی تا ۴۰ هزار افغانی ارزش دارد.
امید، یک تن از ترمیم‌کاران موتر در هرات می‌گوید، روزانه موترهای بسیاری را ترمیم می‌کند که مواد مخصوص تصفیه‌کنندۀ دود از سلنسر آن‌ها بیرون کشیده شده است. او به سلام‌وطندار می‌گوید که در جریان یک‌سال گذشته برخی واردکننده‌گان موتر، ترمیم‌کاران و موترفروشان مواد مخصوص تصفیه‌کنندۀ دود موتر را از سلنسر موترهای مدل بالا خالی و به ایران و پاکستان قاچاق می‌کنند.
به گفتۀ امید، در ایران از این مواد برای جلوگیری از آلوده‌گی هوا استفاده می‌شود و این مواد از طریق پاکستان به دُبی و چند کشور دیگر صادر می‌شود. این ترمیم‌کار موتر می‌گوید که در هر موتر نظر به مدل آن از سوی شرکت‌های جهانی موترسازی به منظور جلوگیری از آلوده‌گی هوا یک تا چهار سنگ تصفیه‌کنندۀ دود جاسازی شده و در موترهای مدل بالا ۳ تا ۴ سنگ تصفیه‌کنندۀ دود وجود دارد.
ترمیم‌کاران موتر می‌گویند که با بیرون‌کردن این مواد از موتر، مصرف تیل موتر بالا می‌رود و نیز دود می‌کند. ولی‌احمد، یکی دیگر از ترمیم‌کاران موتر در هرات می‌گوید، هم‌اکنون بیش از ۷۰ درصد موترهای تازه‌واردشده به این ولایت، سنگ‌های تصفیه‌کنندۀ دود ندارند. به گفتۀ او، برخی ترمیم‌کاران این مواد را از موترها دزدی می‌کنند.
سیداحمد، یک تن از موترفروشان در هرات می‌گوید، بهای موترهایی که مواد تصفیه‌کنندۀ دود دارند، با موترهایی که این مواد را ندارند نیز ۲۰ تا ۴۰ هزار افغانی بیشتر است. به گفتۀ او، هم‌اکنون شماری از موترها در این ولایت بدون داشتن مواد تصفیه‌کنندۀ دود، گشت‌وگذار می‌کنند که سبب آلوده‌گی هوا شده است.
برخی از باشنده‌گان هرات از قاچاق این مواد به بیرون نگرانی می‌کنند و می‌گویند که اگر جلو این کار گرفته نشود، آلوده‌گی هوا در کشور بیشتر افزایش خواهد یافت.
در این حال، کسانی که این مواد را خریدوفروش می‌کنند و نمی‌خواهند نام‌شان گرفته شود، به سلام‌وطندار می‌گویند که این مواد به دلیل کاهش نرخ تومان در ایران، در پاکستان بازار خوبی دارد.
حضرت‌علی ابدالی، رئیس حفاظت از محیط زیست هرات بیرون‌کردن و قاچاق سنگ‌های تصفیه‌کنندۀ دود موتر را برای افزایش آلوده‌گی هوا یک تهدید جدی می‌داند و می‌گوید، موترهایی که این مواد را ندارند، دود بیشتر تولید می‌کنند. به گفتۀ او، به‌زودی کمیسیونی متشکل از ریاست محیط زیست، ریاست ترافیک، دادستانی کل، پولیس و شهرداری برای رسیده‌گی به این موضوع، ایجاد خواهد شد.
مدیریت ترافیک هرات اما می‌گوید که هنوز شکایتی در این باره به این نهاد ثبت نشده است.
این در حالی‌ست که سالانه هزاران تن در کلان‌شهرهای کشور به دلیل آلوده‌گی هوا بیمار می‌شوند. بر بنیاد آمارهای وزارت صحت، در سال ۲۰۲۰ نزدیک به ۵۰۰۰ تن در کشور در اثر بیماری‌های مرتبط به آلوده‌گی هوا جان باخته‌اند.
