سلاموطندار برای بررسی همخوانی نصاب تحصیلی دانشگاهها با نیازهای بازار کار، با ۲۶ دانشآموخته در رشتههای متفاوت گفتوگو کرده است. از میان این ۲۶ دانشآموخته، ۱۴ تن شان از بهروزنبودن نصاب تحصیلی دانشگاهها، محدودبودن و همخوانینداشتن آن با نیازهای بازار کار و از نداشتن آموزشهای عملی شکایت دارند. آنها، میگویند که این کمبودیها در جریان یادگیری، سبب شده که پس از فراغت، در محیط کاری با چالش روبهرو شوند.
۱۲ تن از گفتوگوشوندگان این گزارش، از کاربردیبودن آن چه در دانشگاه آموخته اند رضایت دارند. شش تن این دانشآموختگان، از رشتهی دندانپزشکی، سه تن از قابلگی، پنج تن از روزنامهنگاری، سه تن از اقتصاد، چهار تن از حقوق، یک تن از جیولوژی و معدن، یک تن از رشتهی زبان و ادبیات فارسی، یک تن از زبان و ادبیات آلمانی، یک تن از کشاورزی و یک تن هم از رشتهی آموزشوپرورش از دانشگاههای دولتی و خصوصی فارغ شده اند.
از این میان شش تنی که از دندانپزشکی فارغ شده اند، پنج تن آنها، میگویند که آن چه در دانشگاه آموخته اند، در ساحهی کاری کاربرد زیادی نداشته است.
این دانشآموختگان، بهروزنبودن نصاب تحصیلی در افغانستان را چالشی جدی سر راه دانشجویان میدانند و از وزارت تحصیلات عالی، میخواهند که به بازبینی نصاب تحصیلی دانشگاهها توجه جدی داشته باشند.
شماری از دانشآموختگان رشتههای پزشکی، میگویند که آن چه در دانشگاه آموخته اند، در محیط کار کاربرد قابل توجهی نداشته و تنها تا اندازهای توانسته به آنها کمک کند.
سلاموطندار را در اکس دنبال کنید
سهیلا رازق که از رشتهی دندانپزشکی دانشگاه طبی کابل فارغ شده و اکنون به عنوان دندانپزشک سرگرم کار است، میگوید: «موضوعهایی را که در دانشگاه میخواندیم به کار در کلینیک ربطی ندارد؛در چند کلینیک که رفتم چیزی را که ما خواندیم با کار آنها مطابقت نداشت.»
حسینه رسولی که از رشتهی دندانپزشکی دانشگاه طبی کابل فارغ شده است نیز، میگوید: «چیزی را که باید یاد میگرفتیم، نگرفتیم؛ با چالش روبهرو استیم؛ چون چیزهایی که در دانشگاه آموختیم موردهای ابتدایی بود و کفایت نمیکرد؛ درس و کتابهای بیشتر باید اضافه میشد.»
دانشآموختگانی که در این گزارش با آنها گفتوگو شده، از برجستهبودن جنبهی تیوریک نصاب تحصیلی دانشگاهها نیز شکایت دارند. به گفتهی آنها، در دورهی دانشجویی به آموزشهای عملی توجهی صورت نمیگیرد.
امیره احمدی، قابله در یکی از شفاخانهها در کابل، میگوید که در دورهی دانشجویی کمتر به کار عملی دانشآموزان توجه میشد. او میافزاید: «در دانشگاه طوری که باید تدریس میشد ،متأسفانه نمیشود به خصوص کارهای عملی؛ با این که در دانشگاه شرایط کار عملی فراهم بود متأسفانه رهنمای خوب نداشتیم.»
شهاب قیام، مهندس، میگوید: «آن چه که باید در رشتهی ما تدریس میشد و عملی کار میشد مانند سافتویرهای کاربردی، متأسفانه کار نشد؛ در این بخش توجه صورت نگرفته است.»
بهروزنبودن مواد درسی، از دیگر چالشهایی است که دانشآموختگان را در ساحهی کاری با مشکل روبهرو میکند.
شماری از دانشآموختگان در این گزارش، میگویند که نصاب تحصیلی در افغانستان، مطابق معیارهای جهانی نیست و بخش زیای از مواد درسی دانشگاهها با گذشت سالها بهروزرسانی نمیشود.
مزمل محرابی، دانشآموختهی خبرنگاری، میگوید که به دلیل بهروزنبودن نصاب تحصیلی دانشگاه اکنون در محیط کار با مشکل روبهرو است. «مواد درسی دانشگاهها از سالهای قبل است؛ مشکلات وجود دارد؛ مهارتهایی که باید میآموختیم آموزش داده نشد؛ درسی که در بخش رادیو و تلویزیون خواندیم، از گذشتهها بود و وقتی که در کار آمدم دیدم تفاوت داشت.»
گلشیر، دانش آموختهی اقتصاد، میگوید: «کتابها بهروز نشده است و این موضوع مشکلات به وجود میآورد؛ کتابها مطابق بازار کار نیست و از ۲۰ سال پیش است.»
در همین حال، ۱۲ تن از ۲۶ گفتوگوشونده در این گزارش، از آن چه در دانشگاه آموخته اند رضایت دارند و آن را برای رفع نیازهای شان در محیط کاری مهم میدانند.
علی رضا، خبرنگار، میگوید که در دورهی تحصیلیاش مهارتهای کاربری را فرا گرفته است. او میافزاید: «مهارتهایی که آموختم کاربردی بود؛ درسها نظری بود؛ اگر درسهای دانشگاه نمیبود حالی در کار نمیبودم؛ چالشهای کوتاهمدت بود که رفع کردم.»
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
خدیجه مایار، دندانپزشک، میگوید: «زیاد کاربردی بود و همان چیزهایی که خواندم، حالا عملی کار کردم. افغانستان کشور نیست که تحصیل باکیفیت داشته باشد؛ ولی با آن هم خوب بود.»
شماری از کارشناس حوزهی آموزش بر این باور اند، آن چه در دانشگاهها تدریس میشود بیشتر جنبهی تیوری دارد؛ چیزی که باعث میشود دانشآموختگان در محیط کار با چالش روبهرو شوند.
بلوشه جلیلی، استاد در یکی از دانشگاههای خصوصی، میگوید: «متأسفانه آن چه که در دانشگاهها تدریس میشود با آن چه که یک دانشجو در ساحهی کار روبهرو میشود، متفاوت است؛ در دانشگاهها بیشتر درسها تیوری است و عملی درست کار نمیشود.»
همین گونه، قیس محمدی، کارشناس مسائل آموزشی، میگوید: «در افغانستان ساخت برنامهی درسی بهگونهی مسلکی صورت نمیگیرد و آن چه که ساخته میشود توسط ذهنیتهای گذشته است؛ موضوعهای جدید نیست؛ دولت باید بعد از هر ۱۰ سال ببیند چه چیزها در دنیای نوین بهروز شده است و در نصاب تعلیمی بگنجاند.»
خواستیم در این گزارش دیدگاه وزارت تحصیلات عالی را نیز داشته باشیم؛ اما با تلاشهای زیاد موفق نشدیم.
با این همه، به باور کارشناسان، بهروزبودن نصاب تحصیلی دانشگاه و کاربردیبودن آن، یکی از نیازهای مهم دانشجویان است که بایستی به آن توجه شده و در رشتههای علوم طبیعی، به نقش آموزشهای عملی نیز نیاز است که توجه شود.