شماری از زنان در ولایت‌های سیلاب‌زده، می‌گویند که به دنبال سرازیرشدن سیلاب‌ها در یک ماه پسین، به خدمات صحی دست‌رسی ندارند. این زنان می‌گویند که سرازیرشدن سیلاب‌ها و دوربودن مرکزهای درمانی از محل زندگی شان، سبب شده است که به هیچ گونه امکانات صحی دست‌رسی نداشته باشند.
در این گزارش با ۱۷ زن، پنج زن در هرات، پنج زن در تخار، چهار زن در بدخشان و سه زن در ننگرهار، گفت‌وگو شده است. از این میان، دو زن گفته اند که پس از سرازیرشدن سیلاب‌ها، خدمات صحی محدودی از سوی حکومت سرپرست یا نهادهای امدادرسان به آن‌ها ارائه شده است؛ اما ۱۵ تن دیگر گفته که هیچ کمکی دریافت نکرده اند.
از ۱۷ زنی که در این گزارش با آن‌ها گفت‌وگو شده است، ۱۰ تن آن‌ها باردار اند. آن‌ها، می‌گویند که سیلاب‌ها در کنار واردکردن زیان‌های جبران‌ناپذیر مالی، آن‌ها را در وضعیت بد صحی نیز قرار داده است. پنج زن و دختر دیگر، می‌گویند که به دنبال سرازیرشدن سیلاب‌ها، در دوره‌ی قاعدگی به هیچ گونه مواد اولیه‌ی صحی دست‌رسی ندارند.
خالده از بدخشان که پنج فرزند دارد، می‌گوید که در هنگام سرازیرشدن سیل، شش‌ماهه باردار بود؛ اما ازدست‌دادن سرپناهش در اثر سرازیرشدن سیلاب و دوربودن از مرکزهای درمانی، سبب شد که جنینش را از دست بدهد.
او می‌افزاید: «زیاد ترسیدم؛ به کلینیک هم رفتم؛ خون‌ریزی کردم؛ طفلم را هم از دست دادم. در خانه مشکلات هم زیاد است؛ شوهرم هم بی‌کار است؛ همه مسئولیت‌ها بردوش خودم هست که دوا/دارو بگیرم؛ طفلم را در شفاخانه از دست دادم؛ از شفاخانه هم چیزی نیست تا این که واسطه نباشد، همین که خود مان پول نداریم؛ چیزی نداریم؛ چیزی نیست.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
فریبا از ولسوالی ادرسکن هرات که باردار است، می‌گوید که سرازیرشدن سیل او را در حالت ترس و اضطراب قرار داده است و حالا ترس این را دارد که جنینش آسیب ندیده باشد.
او می‌افزاید که پیش از سرازیرشدن سیل، تحرک جنینش را حس می‌کرد؛ اما اکنون جنینش تحرک ندارد و به دلیل نبود مرکز صحی و پزشک در ولسوالی ادرسکن، هنوز جنینش را معاینه نکرده است.
او می‌افزاید: «دست‌پاچه شدم وقتی که خبر شدم سیل می‌آید، حتا نزدیک بود به زمین بخورم. بچه داشتم، خیلی وضعیت من خراب بود. تا چند شب، نمی‌خوابیدم، بیدار بودم و می‌گفتم حالا شاید دوباره سیل بیاید. روز هم نمی‌خوابم و شب هم نمی‌خوابم، بچه‌ی من قبلاً حرکت داشت، حالا حرکت هم ندارد. کلینیک چیزی به ما نزدیک نیست. فعلاً هم داکتر چیزی نیست.»
با این حال، شماری از زنان باردار در تخار، می‌گویند که پس از سرازیرشدن سیل در ولسوالی نمک‌آب این ولایت تا کنون، در وضعیت بد صحی قرار دارند. آن‌ها می‌افزایند که درد شدید پیش از زایمان را تحمل می‌کنند؛ اما تا کنون هیچ گونه کمک بهداشتی به آن‌ها ارائه نشده است.
گل‌شاه ۳۵ساله، زن باردار در ولسوالی نمک‌آب تخار، می‌گوید: «هشت ماه حمل دارم؛ خیلی با مشکلات روبه‌رو شدم؛ هنوز همه جانم درد می‌کند و نزدیک بود طفلم را از دست بدهم. تمام داروندار مان را سیلاب برد؛ نه به ما کمک شده و نه کدام کلینیکی در نزدیکی ما وجود دارد؛ خیلی مشکلات داریم.»
فرشته‌ی ۲۲ساله، دیگر زن باردار در ولسوالی نمک‌آب تخار، نیز می‌گوید: «بعد از سیلاب‌آمدن خیلی ترسیدم؛ تمام ذهنم و فکرم پرت است؛ احساس می‌کنم همین حالت می‌آید؛ شب‌وروز خواب ندارم؛ خیلی می‌ترسم نشود طفلی که در بطن دارم را از دست بدهم؛ چون یک نوع درد پیش از وقت گرفته است. کلینیک هم در نزدیکی ما وجود ندارد؛ هیچ کمکی‌های درست به خانم‌های حامله نشده است.»
در کنار این، شماری از زنان و دخترانی که در هنگام سرازیرشدن سیل در مناطق شان دوره‌ی قاعدگی را سپری می‌کردند، می‌گویند که با ازدست‌دادن همه امکانات زندگی شان در سیلاب‌ها، اکنون به امکانات نخستین صحی مانند نوار بهداشتی دست‌رسی ندارند.
حلیمه از ولسوالی وردوج بدخشان، دختری که از دست‌رسی‌نداشتن به امکانات صحی در دوره‌ی قاعدگی شکایت دارد، می‌گوید: «از این که خودم مریض ماهوار بودم، دل‌درد شدید هم داشتم، لباس‌هایم همه تر شده بود؛ هیچ لباس برای پوشیدن نداشتم. در قریه‌ای که زندگی می‌کنیم، کلینیک و شفاخانه هم نیست که دوا بگیریم؛ تا صبح از دل‌درد شدید خوابم نبرد؛ گریان کردم. تا کنون هیچ کسی به کمک ما نیامده است.»
گل‌ناز از ننگرهار، دیگر دختری که از دست‌رسی‌نداشتن به امکانات صحی در دوره‌ی قاعدگی شکایت دارد، نیز می‌گوید: «در وقت سیلاب‌ها اصلاً به خدمات صحی دست‌رسی نداشتم و مشکلات زیاد داشتم. تمام وسایل میکروبی شده بود. در عادت ماهوار دختران به لوازم بهداشتی نیاز دارند که در آن وقت وجود نداشت.»
در همین حال، شماری از پزشکان، می‌گویند که دست‌رسی‌نداشتن زنان به خدمات بهداشتی به ویژه مادران در دوره‌ی بارداری، سبب می‌شود که آن‌ها به کم‌خونی، ناتوانی جسمی و ناخوشی‌های روانی مبتلا شوند.
سونیتا بهرام، معالج امراض نسایی-ولادی در این باره، می‌گوید: «هرگاه برای خانم‌های حامله زمینه‌ی درست‌تر برای وقایع و تداوی درست مساعد نباشد، باعث می‌شود که طفل و مادر درست رشد نکنند. مادر به کم‌خونی یا ضعیفی مواجه می‌شود و از روح‌وروان ناآرام باشد و بالاخره باعث می‌شود که طفل طرف پراسترس تولد شود و سیلاب‌ها بیشتر روح‌وروان دخترخانم‌ها را مغشوش کرده و باید خدمات صحی مخصوص به شکل خدمات اولیه برای این‌ها ارائه شود.»
در کنار آن، شماری از فعالان حقوق زن که برای کمک به زنان به مناطق سیلاب‌زده رفته اند، دست‌رسی زنان به خدمات صحی در روستاها و مناطق دوردست را خیلی محدود عنوان کرده و از حکومت سرپرست و نهادهای امدادرسان می‌خواهند که زمینه‌ی دست‌رسی زنان و دختران به خدمات اولیه‌ی صحی را فراهم کنند.
حمیرا فرهنگ‌یار، فعال حقوق زن، در این باره می‌گوید: «من در قریه‌ها شاهد مرکز صحی نبودم که کدام دفتری باشد و به مردم آگاهی صحی دهد. آن جا تعداد زیادی از خانم‌ها و دخترخانم‌ها بودند؛ طبعاً که از نیازهای اساسی آن‌ها است به خصوص زنان که حمل دارند، به این‌ها باید رسیدگی شود یا دخترهای جوانی که پریود می‌شوند، به آن‌ها باید کمک‌هایی صورت بگیرد؛ کمک‌ها خیلی جزی بود.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
پرویزاحمد فیضی، سخن‌گوی صلیب سرخ در افغانستان، می‌گوید که این نهاد از فبروری سال روان با شریک خود جمعیت هلال‌احمر افغانی، در ولایت‌های مختلف به سیلاب‌زدگان کمک‌های مالی و صحی ارائه کرده است.
او می‌افزاید: «از ماه فبروری سال جاری تا کنون به شریک خود که هلال‌احمر افغانی است، برای آسیب‌دیدگان برف‌باری‌های سنگین و سیلاب‌های اخیر در سراسر کشور کمک مالی کرده‌ایم. این حمایت آن‌ها را قادر ساخته تا به نیازهای فوری جوامع آسیب‌دیده رسیدگی کنند. ما اقلام ضروری صحی را به شفاخانه‌های ولایتی کندز، بغلان و غور اهدا کردیم تا ظرفیت آن‌ها را برای ارائه‌ی خدمات اضطراری برای مردم آسیب‌دیده از سیلاب‌های اخیر افزایش دهیم.»
در همین حال، مدثر همراز، سخن‌گوی دفتر جمعیت هلال‌احمر افغانی، می‌گوید که این اداره به دنبال سرازیرشدن سیلاب‌ها، به ۱۸ هزار مرد و زن در ولایت‌های سیلاب‌زده خدمات صحی ارائه کرده است.
او می‌افزاید: «از جمله در ولایت بغلان زیاد تلفات وارد شد و در بخش صحی مردم با مشکلات زیاد روبه‌رو شدند. جمعیت هلال‌احمر افغانی با ارسال تیم‌های صحی به ۱۸ هزار تن کمک‌های صحی انجام داد است که شامل مرد و زن می‌شود و در ولایت‌های سرپل، بغلان، فاریاب، بلخ، نیمروز و دیگر ولایت‌هایی که آسیب دید، هم‌راهش همکاری کرد.»
زنان در حالی از دست‌رسی‌نداشتن به خدمات نخستین بهداشتی شکایت دارند که سازمان جهانی بهداشت، بارها وضعیت دست‌رسی به خدمات بهداشتی در مناطق سیلاب‌زده‌ی افغانستان را، اسف‌بار عنوان کرده است.
