ده روز از بازگشت هیأت مذاکره‌کنندۀ صلح افغانستان به کابل می‌گذرد و اگر بر اساس توافق صورت گرفته گفت‌وگوها در ۱۶ جدی آغاز شود، هیأت تا ۱۳ روز دیگر باید به دوحه پایتخت قطر بازگردد. در بیانیۀ مشترکی که از سوی هیأت‌های مذاکره‌کنندۀ طالبان و حکومت افغانستان در ۲۲ قوس منتشر شد، آمده که برای مشورت بیشتر در مورد فهرست‌های پیشنهادی در آجندا، مذاکرات دور دوم در ۱۶ جدی آغاز می‌شود.

هیأت مذاکراتی صلح حکومت با وجود تأکید عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه، توضیحی در بارۀ موارد پیشنهادی در آجندای مذاکراتی ارائه نکرده است. هرچند هیأت از زمان بازگشت به کابل مشغول دیدار با مقام‌های حکومتی و سیاست‌مداران بوده اما تاکنون روشن نیست که این دیدارها چه تأثیری روی مذاکرات آینده خواهد گذاشت. بر اساس سازوکار توافق‌شده، هیأت باید با شورای عالی مصالحه در مورد آجندای مذاکراتی توافق کند اما در واقعیت هیأت مذاکراتی صلح به دو فرقه «سپیداری‌» و «ارگی» تقسیم‌اند.

عمدتاً مذاکره‌کننده‌گان وابسته به رهبران سنتی و مجاهدین پیشین که در مورد مذاکرات صلح توافق نظر دارند، در محور سپیدار تجمع دارند. مذاکره‌کننده‌گان که مأموریت دولتی دارند و یا از حلقۀ قدرت معرفی شده‌اند، ترجیح می‌دهند که از ارگ دستور بگیرند. دو طرف روی دو موضوع متفاوت تأکید دارند، ارگ به این نظر است تا زمان انتقال محل گفت‌وگوها از قطر به داخل خاک افغانستان دور دوم مذاکرات آغاز نشود. طالبان با این خواست قاطعانه مخالف‌اند، زیرا به پندار آنان چنین تصمیمی به معنی سپردن زمام مذاکرات و سرنوشت گروه به حکومت افغانستان است. پس از امضای توافق‌نامه با آمریکا، طالبان دومین موفقیت‌شان را با تحمیل توافق‌نامه به عنوان اساس در کارشیوۀ مذاکراتی به دست آوردند و حاضر به واگذاری موقف‌شان نیستند.

درخواست انتقال محل مذاکراتی به داخل کشور چون عملی نیست، از سوی بسیاری از جمله آمریکا و سپیدار تلاشی برای سبوتاژ روند صلح تلقی شده است. هژمونی حاکم در روند صلح به گونۀ کامل مخالف منافع ارگ است و فرجام آن در بهترین حالت تشکیل حکومت موقت و عزل محمداشرف غنی از رأس قدرت است. ارگ زیر فشار جامعۀ جهانی، اجباراً با روند گفت‌وگوها همراه شده و از هر امکانی برای اخلال در روند مذاکراتی سود می‌برد. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا حدود یک ماه دیگر جای خود را به جو بایدن واگذار می‌کند. هرچند دستگاه دیپلماسی آمریکا به طرف‌های دخیل در جنگ افغانستان از جمله ارگ اطمینان داده است که با آمدن بایدن سیاست آمریکا در پیوند به صلح تغییر نخواهد کرد، با این وجود ارگ بایدن را کورسوی امید می‌بیند.

سکاندار ارگ، نشانه‌های تغییر در سیاست آمریکا و در نتیجه امکان بقا را با آمدن جو بایدن می‌بیند، به همین دلیل تلاش تأخیر در آغاز روند دوم گفت‌وگوها با احتیاط به پیش می‌رود. از سوی دیگر سپیداری‌ها که به تشکیل حکومت موقت و عزل محمداشرف غنی توافق دارند، به برگزاری دور دوم گفت‌وگوها در زمان تعیین‌شده اصرار دارند. درخواست برای تأخیر در آغاز دور دوم گفت‌وگوها از طریق جناح ارگ در گروه هیأت مذاکراتی حکومت مطرح شد و سپس هیأت مذاکراتی طالبان نیز به آن توافق کرد.

آمریکا و سپیدار از تأخیر در روند مذاکرات ناخشنودند. سپیدار تلاش دارد مذاکرت در تاریخ توافق‌شده دو باره آغاز شود و به همین دلیل پیوسته تکرار می‌کنند که مذاکرات در تاریخ تعیین‌شده دو باره آغاز گردد. اما یک اشکالِ جدی وجود دارد که احتمالاً مذاکرات را با تأخیر مواجه خواهد کرد. فهرست پیشنهادها در آجندای مذاکراتی غامض است و نیاز دانسته می‌شود، حدود ثغور آن واضح شود.

توضیح آن وابسته به برگزاری کمیتۀ رهبری شورای عالی مصالحه است که رهبری آن را عبدالله عبدالله به دوش دارد. پیش از این ارگ تعمداً افتتاح شورای عالی مصالحه را به تأخیر انداخت، اما پس از افتتاح این شورا به نظر می‌رسد که سپیدار کفایت لازم برای استفاده از فرصت را ندارد. عبدالله پس از بازگشت هیأت به کابل تاکنون موفق نشده کمیتۀ رهبری شورای عالی مصالحه را برگزار کند و تحرک لازم هم برای انجام این امر دیده نمی‌شود.

سپیدار با وجود آن که مشتاق است مذاکرات در تاریخ تعیین‌شده آغاز شود، اما با بی‌اعتنایی به توضیح مفاهیم پیشنهادی در آجندا عملاً برخلاف خواست خود است. رئیس شورای مصالحه به جای حل مشکل که فوریت دارد به تاجیکستان رفته و معلوم نیست که سفر به تاجیکستان چه تأثیری روی روند جاری مذاکرات خواهد گذاشت. متحدان سیاسی سپیدار که در تلاش کنترل کامل بر امور صلح‌اند از بی‌اعتنای عبدالله ناراض‌اند.

از جانب دیگر ارگ از موضع متناقض سپیدار خشنود است و تلاش دارد کمال استفاده را از این وضعیت ببرد. مشخص نیست که مذاکرات در تاریخ تعیین‌شده برگزار خواهد شد یا خیر، اما یک عضو مذاکراتی صلح به تازگی گفته است که اگر موضع جمهوریت واضح نشود، برگزاری دور دوم مذاکرات بی‌معنی خواهد بود. در سوی دیگر هیأت طالبان از شش روز به این طرف در پاکستان، پایگاه اصلی طالبان به سر می‌برد و بدون اتلاف وقت سرگرم گفت‌وگو با رهبری طالبان‌ است.

مرتبط با این خبر:

به اشتراک بگذارید:
تحلیل‌های مرتبط

اخبار و گزارش‌های سلام وطن‌دار را از شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید: