سلام‌وطندار برای بررسی نقش فراگیری حرفه در زندگی جوانان تحصیل‌کرده، گفت‌وگویی را با ۳۴ جوان در شماری از ولایت‌ها انجام داده که نتیجه‌ی آن نشان می‌دهد جوانانی که افزون بر تحصیل حرفه‌ای را نیز فرا گرفته اند، در زندگی شان موفق و از اقتصاد پایدارتری برخوردار اند.
از میان ۳۴ جوان گفت‌وگوشونده در این گزارش، ۱۷ تن در کنار تحصیل حرفه‌ای را نیز فرا گرفته اند و از این راه نیازهای زندگی شان را تأمین می‌کنند.۱۷ تن از پاسخ‌دهندگان که تنها تحصیل کرده، گفته اند که به دلیل فراهم‌نبودن زمینه‌ی کار در رشته‌ی تحصیلی شان و بلدنبودن حرفه‌ای با مشکلات اقتصادی روبه‌رو اند.
بنفشه، باشنده‌ی فاریاب که در رشته‌های قابلگی و حقوق و علوم سیاسی مدرک کارشناسی دارد، می‌گوید که به دلیل فراهم‌نبودن زمینه‌ی کار در این دو بخش و بلدنبودن حرفه‌ای، ماه‌ها می‌شود که بی‌کار است. او می‌افزاید: «اکنون بی‌کار هستم و کار دیگری را هم بلد نیستم؛ اگر یک حرفه را بلد می‌بودم که در اقتصاد خانواده‌ام کمک می‌کرد، خیلی خوب می‌بود؛ اما متأسفانه که هیچ حرفه‌ای را یاد ندارم.»
محمد‌یونس که هنوز نتوانسته حرفه‌ای را بیاموزد، می‌گوید از این که در کنار فراگیری تحصیل به یادگیری حرفه‌ای نپرداخته پشیمان است. «کاش درکنار تحصیل یک حرفه را یاد می‌گرفتم مانند ترمیم موتر، خیاطی و یا حرفه‌های دیگر که امروز از طریق کار در همان حرفه می‌توانستم به خانواده‌ی خود یک لقمه نان پیدا کنم.»
محمد پوپل، کارمند یکی از شرکت‌های مخابراتی، می‌گوید که دوست دارد در کنار کار در رشته‌ی تحصیلی‌اش، حرفه‌ای را نیز بیاموزد. «حرفه‌ای را یاد ندارم؛ چون مصروف درس بودم، هنگامی که نظام تغییر کرد، یک سال بی‌کار بودم و هیچ چیز از دستم نمی‌آمد و اکنون هم نگرانم که حرفه‌ای را بلد نیستم.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
احمد‌نصیر، کارمند یکی از نهادهای دولتی در کابل، می‌گوید: «مدرک کارشناسی دارم و در یکی از بخش‌ها مصروف کار هستم؛ در کنار تحصیل هیچ حرفه‌ای را فرا نگرفته‌ام و این موضوع برایم قابل نگرانی است؛ چون اگر وظیفه‌‌ام را از دست بدهم، دیگر هیچ منبع درآمد ندارم.»
۱۷ جوان پاسخ‌‌دهنده که در کنار تحصیل به فراگیری حرفه‌ای نیز پرداخته، گفته اند به دلیل فراهم‌نبودن زمینه‌ی کار در بخش‌های تحصیلی شان، از راه حرفه‌ای که آموخته اند نیازهای زندگی شان را تأمین می‌کنند.
محمد‌جواد، باشنده‌ی بامیان که در رشته‌ی فلسفه مدرک کارشناسی دارد، می‌گوید که در دوره‌ی دانش‌جوی‌اش به یادگیری حرفه‌ی خیاطی نیز پرداخته و اکنون سرگرم کار در این بخش است. «در کنار این که تحصیلم را پیش می‌بردم، خیاطی هم یاد می‌گرفتم؛ چون وضعیت اقتصادی ما خوب نبود؛ از طریق خیاطی مصرف تحصیل و زندگی خود را برآورده می‌کردم.»
نفس، باشنده‌ی جوزجان که در بخش قابلگی تحصیل کرده، می‌گوید که به دلیل فراهم‌نبودن زمینه‌ی کار در این بخش، از راه کار در بخش صنایع دستی به اقتصاد خانواده‌اش کمک می‌کند. او می‌افزاید: «یخن، چادر و دیگر صنایع دستی می‌دوزم؛ این کار را از مادرم آموخته‌ام؛ به دلیل فراهم‌نبودن کار در بخش قابلگی در این بخش کار می‌کنم. فراگیری حرفه به اقتصاد ما کمک کرده.»
نتیجه‌ی این گفت‌وگو، نشان می‌دهد که جوانان تحصیل‌کرده‌ای که حرفه‌ای را بلد استند، در مقایسه با جوانانی که تنها تحصیل کرده اند نسبت به آینده‌ی شان خوش‌بین‌تر اند.
محمد‌رحیم، آموزگار در یکی از مکتب‌های خصوصی، می‌گوید که خیاطی را نیز بلد است و برای بهبود وضعیت اقتصادی‌اش در هر دو بخش کار می‌کند. او با خوش‌بینی نسبت به آینده‌اش می‌افزاید:«از مکتب که رخصت می‌شوم، به طرف دکان خیاطی خود می‌روم؛ از دو بخش درآمد و زندگی خوب دارم؛ اگر کار در مکتب را ترک کنم، از راه خیاطی می‌توانم نیازهای خانواده‌ام را تأمین کنم.»
احمدسمیر که از دانش‌کده‌ی ژونالیزم فارغ شده است، می‌گوید: «در یکی از رسانه‌ها کارمند هستم و مستری‌گری هم دارم؛ خوش‌بختانه زندگی خوبی دارم؛ در وقت‌هایی که بی‌کار استم به دکان می‌روم.»
در این گزارش با شماری از جوانانی که در دوره‌ی دانش‌جوی شان قرار دارند نیز گفت‌وگو شده است. ۱۱ تن از این جوانان، گفته اند که تلاش دارند از طریق یادگیری حرفه‌ای به مهارت‌های شان بیفزایند.
سلما سلیم که دانش‌جوی سال دوم دانش‌کده‌ی کیمیا است، می‌گوید: «در کنار تحصیل به خیاطی نیز مصروف استم؛ پنج سال می‌شود در بخش خیاطی کار می‌کنم؛ کار در بخش خیاطی بر زندگی‌ام تأثیر مثبت داشته و توانستم ضرورت‌های زندگی‌ام را برآورده کنم.»
فریده کریمی نیز، می‌گوید:«صنف دوم دانش‌گاه بودم که دانش‌گاه‌ها بسته شد؛ وقتی دانش‌جو بودم خیاطی هم یاد گرفتم؛ اکنون خیاطی می‌کنم و می‌توانم از راه خیاطی خود درآمد داشته باشم؛ یادگیری حرفه برای فردی که تحصیل‌کرده باشد یا نه، خیلی خوب است.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
صنم که دانش‌جوی سال سوم دانش‌کده‌ی حقوق است، می‌گوید که پس از بسته‌شدن دانش‌گاه‌ها بر روی دختران تلاش کرده حرفه‌ای را بیاموزد. او می‌افزاید: «حالا که بی‌کار استم کوشش می‌کنم که یک حرفه را بیاموزم تا بار دوش فامیل خود نباشم؛ فراگیری حرفه برای هر فرد یک نیاز است به ویژه در شرایطی که کاریابی در بخش‌هایی که تحصیل می‌کنیم کم است.»
با این همه، شاکر یعقوبی، کارشناس اقتصادی، می‌گوید که جوانان با فراگیری تحصیل و حرفه و کار در بخش‌های گوناگون میتوانند به رشد اقتصاد افغانستان کمک کنند. «یادگیری حرفه در هر جامعه یکی از پایه‌های اساسی در رشد و توسعه‌ی اقتصادی پنداشته می‌شود؛ افراد وقتی دارای مهارت‌ها و تخصص‌های عملی باشند، میتوانند در عرصه‌های مختلف اقتصادی فعالیت کنند و به تولید کالا‌ها و ارائه‌ی خدمات بپردازند.»
راشد صدیقی، جامعه‌شناس، می‌گوید: «یک جامعه از نگاه اقتصادی به بخش‌های مختلف نیاز‌مند است هم از نگاه علمی و هم از نگاه مهارت‌های شغلی یا حرفه که می‌تواند نقش بزرگی در اقتصاد کشور بازی کند؛ هر جامعه‌ای که بتواند از همین دو بُعد خود را رشد بدهد، آن جامعه با رفاه و سعادت‌مند می‌شود.»
تلاش کردیم دیدگاه وزارت کار و امور اجتماعی را در باره‌ی فراهم‌کردن فرصت‌های شغلی به جوانان نیز داشته باشیم؛ اما موفق نشدیم.
شماری از جوانان تحصیل‌کرده در افغانستان، پس از فارغ‌شدن از دانش‌گاه‌ها به دلیل فراهم‌نبودن فرصت‌های شغلی یا بی‌کار می‌مانند یا به کار در بخش‌های دیگر رو می‌آورند.
