۱۲ جون برابر با روز جهانی مبارزه با کار کودکان است. هم‌زمان با این روز، شماری از کودکان کار در کابل، میگویند که غم نان و ناداری خانواده‌های شان، پای آنان را به جاده‌ها کشانیده است.
یک کودک با کراچی تک‌چرخ، دیگری با سطلی از نوشیدنی‌ها به دست، یکی با فروش پلاستیک و شماری هم با جمع‌آوری زباله‌ها در گرما و سرما، برای تهیه‌ی لقمه‌نانی کار می‌کنند.
امید، پسر ۱۱ساله که با کراچی تک‌چرخش در جاده‌های کابل بار مردم را انتقال می‌دهد، می‌گوید که تنها نان‌آور خانواده‌ی هشت‌نفره‌‌اش است.
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
او می‌افزاید: «پیاز، کچالو، آرد و این‌ها را می‌برم؛ پدرم حالا بی‌کار است. مردم بیشتر بار خود را به من نمی‌دهند، میگویند نمی‌توانی، چپه می‌کنی؛ گرمی است، بار گرنگ می‌باشد؛ همین سختی‌ها را دارد. روزانه ۷۰ تا ۸۰ افغانی کار می‌کنم؛ جمع می‌کنم؛ یک تا یک‌ونیم سیر آرد می‌گیرم.»
امید می‌گوید با این که سه ساعت در روز مکتب هم می‌رود؛ اما شب‌ها از شدت خستگی، توان رسیدگی به درس و مشقش را ندارد.
وارث ۱۰ساله نیز که روزانه بیش از پنج ساعت در گرمای سوزان جاده‌ها آب می‌فروشد، می‌گوید که بارها مردم او را دشنام داده و بارها نیز به خاطر کارش بازداشت شده است.
او می‌افزاید: «در خانه پنج نفر هستیم؛ تنها خودم کار می‌کنم؛ ساعت ۱۲ چاشت مکتب می‌روم. گرمی و سردی به من آزاردهنده نیست؛ عادت کردیم. به مردم که می‌گویم آب می‌گیری، دشنامم می‌دهند؛ زشت رویه می‌کنند؛ ما را به غریب‌کاری نمی‌مانند؛ ما را بندی می‌کنند. اگر کار نکنم، برادرهای خردم، خواهرانم و مادرم گشنه می‌مانند.»
در سوی دیگر، برخی از کودکان کار برای به‌دست‌آوردن مزد بیشتر، مکتب را رها کرده اند و تمام‌وقت کار می‌کنند.
نایب ۱۳ساله که ۱۲ ساعت در روز سرگرم جمع‌آوری سبزی‌ها از میان زباله‌دانی‌های شهر است، می‌گوید: «مکتب نمی‌روم؛ تا صنف دوم خواندیم. در خانه ۱۰ نفر هستیم؛ تنها نان‌آور خانه هستم؛ پوست‌های تربوز را جمع می‌کنم؛ در گاوداری مزدور هستم و به گاوها خوراکی پیدا می‌کنیم.»
در همین حال، دفتر هم‌آهنگ‌کننده‌ی کمک‌های انسان‌دوستانه‌ی سازمان ملل متحد (اوچا)، نیز امروز با پخش گزارشی گفته است که ۱۶۰ میلیون کودک در سراسر جهان مصروف کار اند. به گفته‌ی این نهاد، ۱۹ درصد کودکان در افغانستان مصروف کارهای شاق اند.
اوچا نوشته است: «در افغانستان ۱۹ درصد کودکان مصروف انجام کارهای شاق اند؛ این نگرانی جدی برای رفاه و آینده‌ی آن‌ها است. ما باید باهم کار کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که هر کودکی فرصت یادگیری و رشد در یک محیط امن را دارد.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
با این حال، شماری از آگاهان حقوقی و اجتماعی، از اثرهای مخرب روانی و فیزیکی کار کودکان هشدار می‌دهند.
احمدراشد صدیقی، به سلام‌وطندار می‌گوید: «انجام کارهای شاق بالای اطفال از نگاه روحی و جسمی تأثیر منفی می‌گذارد؛ مانع آموزش و پیش‌رفت شان است. وقتی اطفال به کار فرستاده شوند، این‌ها با هر رقم خشونت در محیط و اجتماع سر می‌خورند؛ همین در ذهن شان نهادینه می‌شود و این در آینده جامعه را به کج‌روی می‌کشاند.»
گفتنی است که وزارت کار و امور اجتماعی، بدون ارائه‌ی آمار مشخصی از شمار کودکان کار در افغانستان، از پیکار این وزارت با کار کودکان اطمینان می‌دهد.
