یافتههای سلاموطندار از نظرسنجی ۴۱۲ دختر و زن در ۲۶ ولایت افغانستان نشان میدهد که ۸۴ درصد اشتراککنندگان این نظرسنجی از سوی همجنس خود با خشونت روبهرو بوده و ۱۶ درصد دیگر در پاسخ به پرسشهای این نظرسنجی گفته که هیچ خشونتی تا کنون از سوی همجنس شان ندیده اند.
از مجموع کسانی که در این نظرسنجی گفته اند از سوی همجنس خود خشونت دیده؛ ۹۱ درصد با خشونت روانی، چهار درصد با خشونت فیزیکی و چهار درصد دیگر همزمان با هر دو نوع خشونت (فیزیکی و روانی)، از سوی همجنس خود روبهرو شده اند.
یکی از اشتراککنندگان نظرسنجی که نمیخواهد در گزارش نامی از او برده شود و با خشونت روانی از سوی زنی دیگر روبهرو شده است، به سلاموطندار میگوید: «ببینید مسخرهشدن شاید یک موضوع زیاد خُرد به نظر دیگران بیاید؛ اما شما نمیفهمید وقتی کسی حس حقارت و حس عیبداشتن را به شما میدهد، این حس شما را از درون میکشد. دختران کاکایم همیشه به خاطر چاقی که دارم، مرا مسخره میکنند و میگویند که بدقواره و بدشکل هستی.»
همچنان، در این نظرسنجی محلی که بر زنان متضرر خشونت صورت گرفته نیز بررسی شده است، از میان ۳۴۴ زن خشونتدیده، ۱۸۲ تن آنان با درصدی ۵۳ گفته که بیشتر در محیط خانه مورد خشونت قرار گرفته و ۱۹۴ تن دیگر هم با درصدی ۴۷ در محیط بیرون از خانه تجربهی خشونت داشته اند.
از جمع کسانی که در محیط خانه مورد خشونت قرار گرفته، ۴۲ درصد در خانهی پدر و ۵۸ درصد هم در خانهی شوهر از سوی همجنس خود خشونت دیده اند.
سلاموطندار را در اکس دنبال کنید
به این ترتیب، از جمع کسانی که در محیط خانه مورد خشونت قرار گرفته، ۵۶ درصد گفته که عمههای شان زنانی بوده که با آنان خشونت کرده و پس از عمه، زن برادر با ۲۸ درصد دومین زنی است که پاسخدهندگان گفته اند عامل خشونت در برابر آنان بوده اند. مادربزرگ، مادر و مادر ناتنی نیز هر کدام با درصدیهای ۱۰، ۲ و ۱ زنانی بوده که دختران و زنان سرویشده را به نحوی مورد خشونت قرار داده اند.
شریفه، از میان دختران سرویشده، به سلاموطندار میگوید که همه کودکی و نوجوانیاش در کشمکش و جدال عمه با مادرش گذشته و حتا این کشمکشها نزدیک بود به جدایی پدر و مادرش بینجامد.
او میافزاید: «مه و خواهر برادرهایم هیچ وقت نفامیدیم مشکل عمیم چی بود، خود شان مادرم ره به پدرم گرفته بودن اما هر روز هر روز فقط جنگ بود ده خانی ما پدر و مادرم جنگ می کدن پدرم مادرمه میزد که چرا همراه عمیم زبان بازی می کنه عمیم حتی ما ره هم ارام نمیماند میگفت دخترای خانه مانده بدبخت شما ره بخاطر مادر تان کسی نمیگیره خانه ره به ما زندان ساخته بود ده خانی خود ما باور کو که نمیتانستیم به ازادی چیزی بخوریم حتا لقمه های ما ره شمارش می کد با بیدرایم خوب بود همیشه می گفت زندگی ما سر امی بچا استوار اس شما باید مثل نوکر بر شان کار کنین.»
همچنان، ۸۳ درصد از زنانی که در خانوادهی شوهر از سوی زنی خشونت دیده، گفته اند که خشو و ننو عامل خشونت بر آنان بوده؛ در حالی که زن ایور و امباق با درصدیهای ۱۵ و ۱ درصد کمترین نوع خشونت را در خانواده برای زنان متأهل اعمال کرده اند.
خالده، یک تن از زنان متأهل اشتراککننده در این سروی، میگوید: «بعد از ی که عروسی کدم دو امو روز دوم همسایه امد که فرش زیر پایت از مه اس بتی که مهمان دارم بخدا که خشک شده بودم بعد از عروسی بیخی گدایی ره دیدم به جایی رسیدیم که حتا در رمضان وقتی خشویم خانه نمی بود ما روزه ما ره میخوردیم از بس که کل چیز ره سرما قطع کده نمیفامم چی میکنه خدا روزی رسان اس اما کل خوراکی ها ره قید میکنه مثل خر سر مه و زن ایورم کار میکنه اما نمیفامم ایقدر گشنگیش بخاطر چی اس خودش همراه دخترایش ای قسم نیس فقط ما ره نوکر خریده باشه.»
مریم، یک تن دیگر از زنان متأهل اشتراککننده در این سروی، نیز میگوید: «کاری که ننویم میکنه هیچ دختری نمیکنه فقط شوی مه خواستگار او بود که ایقه بد اس همراهم هر روز جنک هر روز سروصدا بیخی روانی شدیم مه درس خوانده استم میخواستم کار کنم فقط بخاطر امی ننونیم نتانستم کار کنم چون فقط در بین ۵ بچه یکی است هر چی بگویه برش میکنن مه ره نماند کار برم که خودش ده کار خانه تنها بود بر مه کار خانه سختی نداره ولی دیگم ره یک روز نمک میندازه یک روز میسوزانه کارهای اشتکانیش دیوانیم کده قار کدم رفتم خانی پدرم اما پس ناچار امدم مه زن عروسی کده استم دیگه خانی پدر هم جای ندارم.»
یافتههای این سروی از پاسخدهندگان نشان میدهد که تنها نسبتهای فامیلی نیست که سبب خشونت زن علیه زن میشود، از مجموع ۳۴۴ دختر و زن که قربانی خشونت همجنس شان بوده، ۱۶۲ تن شان در محیط بیرون از خانه خشونت را تجربه کرده اند.
۵۵ درصد دختران و زنان وظیفهدار اشتراککننده در این سروی، گفته اند که در محیط کار بیشترین و شدیدترین خشونت توسط همکار علیه شان اعمال شده است. ۸ درصد از آزار و اذیت کارفرمایان شان گفته اند و ۱۵ درصد دختران و زنان گفته اند که در مکانهای آموزشی و توسط آموزگاران شان که زن بوده است، مورد خشونت روانی و فیزیکی قرار گرفته اند.
یک تن از اشتراککنندگان که از سوی همکارش در محل کار مورد خشونت قرار گرفته است، میگوید که اذیتشدن توسط همجنس درد بیشتر دارد: «مه وضعیتی ره تیر کدم و تجربه کدم که حتا به دشمنم هم اوقسم یک حالت ره نمیخایم حالیکه فکر می کنم فقط بخاطر بخلی در مقابل من و استعداد من و در بخاطر جایگاهی که من داشتم و میخاست که اموره بدست بیاور اما چون او استعداد توان نداشت کوشش میکرد که من را و شخصیتم را در محیط کاریم خراب بسازد و اگه می توانستم هم در مقابل این کارش لتش می کدم خو نتانستم.»
بر اساس یافتههای سروی، ۲۵ درصد دختران و زنان گفته اند که فکر میکنند بخل و رقابتهای ناسالم از دلیلهای خشونت زن در برابر زن است. ۴ درصد فرهنگ مردسالار در جامعه و نابرابری جنسیتی را ریشهی خشونتها میدانند و یک درصد هم باور دارند که آگاهینداشتن از حقوق و بیسوادی، میتواند زمینهساز خشونت زن علیه زن باشد.
نادیه، یکی از دختران، در مورد بخل و حسادت که سبب خشونت زن در برابر زن میشود، چنین میگوید: «اولادهای کاکایم یک قسم عقدهیی استن زور شان میته، بخیل استن ببینین مثلا مه یکجای خوب وظیفه دارم اما دخترای کاکایم ندارن امی زور شان میته حسود استن هر جای که میشینن میگن که نادیه دختر خراب اس او جایی که کار می کنه خدا میفامه چی کارا میشه تو ای کالا پوشیدنش ره سیل کو خلاصه هرکاری که مه کنم یک عیب حتما در او میکشن صرف بخاطریکه مه ره تخریب کنن چرا چون خود شان ده جای مه نیستن.»
در این سروی راههای مبارزه با خشونت زن در برابر زن نیز بررسی شده است. از مجموع ۴۱۲ دختر و زن اشتراککننده، ۷۸درصد شان گفته اند که برای مبارزه با پدیدهی خشونت زن در برابر زن، باید برای زنان آگاهی داده شود؛ ۴ درصد هم گفته اند که نابرابری جنسیتی میان دختر و پسر باید ریشهکن شود و ۳ درصد هم گفته اند که با فراهمسازی زمینهی استقلالیت فردی برای زنان، میتوان معضل خشونت زن در برابر زن را ریشهکن کرد.
با این حال، شماری از جامعهشناسان و روانشناسان، سروی سلاموطندار در بارهی معضل خشونت زن در برابر زن را تمجید میکنند؛ اما نتایج این سروی را مبنی بر این که ۸۴ درصد پاسخدهندگان از سوی همجنس شان خشونت دیده اند، اسفبار میخوانند و میگویند که نیاز است برای ریشهکنکردن خشونت در کشور، اقدامات جدی صورت گیرد.
راشد صدیقی، جامعهشناس، میگوید که بیسوادی و آگاهینداشتن زنان از حقوق شان، اصلیترین عامل خشونت زن در برابر زن است. به باور آقای صدیقی، خشونت زن در برابر زن، میتواند پیامدهای ناگوار چندلایهای در جامعه داشته باشد و همدیگرپذیری و اعتماد میان افراد در جامعه را از بین میبرد.
در همین حال، لیزا حقجو، روانشناس، میگوید که حس سرخوردگی و حقارت ناشی از خشونت همجنس میتواند سلامت روحی زنان را تهدید کند و میتواند بسترساز خشونتهای وحشتناک از سوی جنس مخالف هم شود.
از سویی هم، فعالان حقوق زن، با ابراز نگرانی از بیتوجهی به معضل خشونت زن در برابر زن، میگویند که رشد فزاینده آن میتواند بنیاد تمامی مبارزههای حقوقی برای زنان را سست کند و زنان بیشتر از پیش در معرض خشونت از سوی مردان قرار گیرند.
نجمه فرهمند، یک تن از فعالان حقوق زن، با تأسفآورخواندن این پدیده میگوید وقتی زنی علیه همجنس خودش خشونت روانی یا فیزیکی میکند، در حقیقت «زیگنالی» به مردان زورگو میفرستد که شما هم میتوانید هر گونه که خواسته باشید، این جنس را اذیت کنید.
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
نگرانیها از افزایش گونههای مختلف خشونت علیه زنان در حالی بیان میشود که به باور آگاهان حقوقی، حتا در نظام پیشین کشور نیز به نوع خشونت زن در برابر زن پرداخته نشده بود.
زهره الیاسی، دادستان پیشین در دادستانی منع خشونت علیه زن، میگوید با این که دادستانیهای این ریاست در ۳۴ ولایت افغانستان فعال بود؛ اما زنان بیشتر از خشونتهایی قضیه درج میکردند که عامل آن مردان بودند؛ در حالی که با بررسی قضیه مشخص میشد که عامل اصلی خشونت صورتگرفته زنی از خانواده بوده است.
با این حال، نورسما سادات، از وکیلان مدافع، میگوید که ازمیانرفتن نهادهای حامی زنان میتواند زمینهساز افزایش گونههای خشونت با عاملهای گوناگون در جامعه شود. به باور او، در کشوری که در سیستمهای قضایی آن صدای زنان بازتاب نیابد، اگر زنی مورد خشونت از سوی هر عاملی واقع شود، به آن رسیدگی صورت نمیگیرد و میزان خشونتها نیز افزایش مییابد.
مسئولان در حکومت سرپرست اما میگویند که حقوق تمامی انسانها در افغانستان به شمول زنان، در چارچوب شریعت اسلامی تأمین شده و افزایش معضل خشونت زن در برابر زن، هیچ ربطی به سیاستهای حکومت سرپرست ندارد. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی، به سلاموطندار میگوید که این مسئولیت خانوادهها است تا چهگونگی برخورد زنان با همدیگر را آموزش دهند.
یافتههای این سروی در حالی از لایههای مختلف خشونت در برابر زنان پرده برمیدارد که چندی پیش سلاموطندار با راهاندازی یک سروی، نشان داد که از هر ۴ زن بررسیشده در سروی، ۳ زن در افغانستان با خشونت روبهرو اند؛ نتیجهای که حکایت از آمار بلند خشونت عیله زن در افغانستان دارد.