سلام‌وطندار نینگ ۲۱ عیال بیلن اۉتکزگن صحبتی اساسیده، عیاللر گه سپورت کلوب‌لری و دم‌آلیش پارک‌لر ایشیگی یاپیلگنیدن سۉنگ اولر نینگ روحی و جسمانی قیینچیکلری آرتگن. اوشبو عیاللردن ۱۷ نفری روحی و تورت نفری دیابت، بیل آغریق، ایاغ آغریق کبی کسل‌لیکلر گه چلینگنلر.
بو عیاللر گه کوره، کلوب‌لر و پارک‌لر ایشیگی یاپیلگچ، روحی و جسمانی قیینچیلیک‌لری آرتیب و جسمانی سلامت‌لیک‌لری یامانلشگن. مذکور عیاللردن تورت نفری کسللیکلری اوچون سپورت قیلیش‌لری کېره‌ک، لېکن عیاللر نینگ سپورت قیلیشی اوچون هېچ جای یوق‌لیگینی اېته‌دیلر.
۲۱ یاشر زهرا هاشمی نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، توزوم اۉزگریشیدن کېین سپورت اوچون کلوب گه باره آلمه‌گن و حاضر روحی قیینچیلیک بیلن دوچ بولگن.
اونگه کوره: «مکتب و بیلیم یورت‌لر ایشیگی یاپیلگچ جیم گه باره آلگنیم یوق در حقیقت مملکت ده اسلام امیرلیگی حاکمیت نی آلگنیدن سۉنگ. سلامت‌لیگیم گه تأثیر قیلگن همده روحی قیینچیلیکّه سبب بولگن، هېچ بیر مسئله‌نی درک اېته آلمه‌ی من روحی نقطه‌ی نظر دن احوالیم یخشی اېمس چونکه اوی ده من.»
افغانستان بویلب اسلام امیرلیگی حاکمیت نی آلگنیدن کېین سپورت قیله آلمه‌گن بیرقطار عیاللر ناساغلام بولیب و وزن‌لری کوپهیگنیدن شکایت قیله‌دیلر.
جسمانی قیینچیلیک بیلن دوچ بولگن عیاللردن اسما گه کوره: «توزوم اۉزگریشیدن اول برچه عیاللر نینگ کلوب و پارک باریش گه حق‌لری بار اېدی. بیراق اۉزگریشیدن کېین جیم‌لر ایشیگی یاپیلدی و اۉزیم نینگ روحی قیینچیلیگیم بارلیگی اوچون سپورت قیلیشیم کېره‌ک و فکریم آرام بولیشی اوچون یخشی محیط لازم و جیم یاپیلگچ کونسه‌یین روحی قیینچیلیگیم آرتماقده چونکه پارک‌لر گه باره آلمه‌یمیز و وزنیم هم کوپه‌یماقده.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
شونینگدیک جسمانی قیینچیلیک بیلن دوچ بولگن عیاللردن باشقه بیری پروین نینگ ایتیشیچه: «کلوب بارمه‌گنیمدن ایکّی ییل اۉتماقده و جیم گه باره آلمسلیگیم سببی توزوم اۉزگریشی دیر. اۉزیم نینگ نه فقط تنه‌م تنبل و چرچه‌گن بلکه روحی نقطه‌ی نظر دن یخشی اېمس من، حیات و کېله‌جکّه امیدیم یوق.»
عین‌حالده، کسللیکلری اوچون شفاکار گه مراجعت قیلگن بیرقطار عیاللر نینگ ایتیشلریچه، شفاکارلر اولر گه سپورت قیلیشنی مصلحت بیرگن، اسلام امیرلیگی تامانیدن عیاللر گه یره‌تیلگن چېکلاولر و اولر پارک‌لر گه باریب سپورت قیله آلمسلیک‌لری، اۉزلرینی دوالش اوچون اولرنی قیینچیلیک بیلن دوچ قیلگن.
بو عیاللردن رابعه گه کوره: «۵۷ یاشر من، شکریم بار و قان باسیمیم یوقاری و شفاکار گه مراجعت قیلدیم سپورت قیلیشیمنی مصلحت بیردی، لېکن بوتون مکان‌لر ایشیگی یاپیق و سپورت قیلیش اوچون هېچ جای یوق.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
اوشبو عیاللردن باشقه بیری نرگس نینگ ایتیشیچه: «کسل‌لیگیم کوپ ایاغ آغریق و بیل آغریق من و شفاکار گه مراجعت قیلدیم پیاده یوریشیمنی مصلحت بیردی و حاضرگی قلتیس احوال باعث انیق بیر جای گه باریب یوره آلمه‌یمیز، پارک‌لر بار اېدی اما حاضر یاپیق و شو پارک‌لر ایشیگی آچیلیشنی اېسته‌ی من.»
شو بیلن بیرگه روانشناس‌لر نینگ ایتیشلریچه، سپورت انسان‌لر نینگ روح و جسمانی سلامت‌لیگی اوچون مهم دیر و یالغیز سپورت بیلن ساغلام و فکر آرام بولیشی ممکن. اولر نینگ ایشانچی گه کوره، عیاللر گه یره‌تیلگن چېکلاولر و دم‌آلیش پارک‌لر ایشیگی یاپیق‌لیگی ساغلیق نقطه‌ی نظردن جمعیت نی تحرک‌سیز و کسل قیلیشی ممکن.
روانشناس‌لردن هیبت ابراهیم نینگ ایتیشیچه: «تدقیقات‌لر اساسیده افسرده‌لیک کمه‌یشی و چېک قوییلیشی گه سبب بوله‌دیگن اسلوب‌لردن بیری سپورت قیلیش دیر، تصور قیلینگ مکتب‌لر یاپیلیشی عایله‌وی، اجتماعی زوره‌وانلیک، کم‌سیتیش قیینچلیگی بیلن دوچ بوله‌دیلر و بو موردلر خاتین قیزلر اۉرته‌سیده کم‌سیتیش تویغوسی تاپیله‌دی و حتا اۉزلرینی اۉلدیریش گه سبب بوله‌دی.»
عصب بولیمی شفاکارلری هم تن سلامت‌لیگی اوچون سپورت قیلیشنی مصلحت بیریب و عیاللر نینگ سپورت قیله آلمسلیگی و پارک‌لر گه باره آلمسلیگینی عقلی و عصبی کسل‌لر کوپه‌یش عاملی عنوان قیله‌دیلر.
عصب بولیمی شفاکاری عبدالرب حمیدی گه کوره: «سپورت سپر دیر و کسل‌لر گه توسیق بوله‌دی بیراق افسوس بیلن کوپینچه کسل‌لر دارو استعمال قیله‌دی اما سپورت قیلمه‌یدیلر. اولر گه سپورت قیلیشنی مصلحت بیره‌میز چونکه هم قان چربی‌سی و هم قان باسیم‌لری، بیل آغریق و ایاغ آغریق‌لری یخشی بوله‌دی. بیر ییل سپورت قیلگن و هېچ سپورت قیلمه‌گن کیشی اۉرته‌سیده فرق کوپ دیر.»
عیال حقوقی فعاللریدن بیرقطاری، عیاللر نینگ سپورت و پیاده یوریشی گه یره‌تیلگن چېکلاولر بیکار قیلینیشی گه تأکیدلب، دین نقطه‌ی نظریدن عیاللر نینگ سپورت قیلیشی اوچون هېچ قیینچیلیک یوق‌لیگینی اېته‌دیلر.
عیال حقوقی فعالی وژمه یعقوبی گه کوره: «عیاللر نینگ جیم گه باریشی و اولر گه پارک‌لر ایشیگی یاپیلیشی سیاسی و دینی قیینچیلیگی یوق دیب اویله‌ی من چونکه بو یالغیز سپورت دیر و سپورت نی سیاست بیلن هېچ علاقه‌سی یوق و جیم‌لر عیاللر گه مخصوص دیر و بوتون عیاللر سپورت قیله‌دی و عیاللر گه جیم‌لر ایشیگی آچیلیشی درکار، انسان‌لر نینگ روحی سپورت بیلن تینچ‌لشه‌دی و روح تینچ بولسه حیات نی گوزه‌ل‌لیک بیلن اۉتکزیش ممکن.»
اوشبو گزارش ده حکومت مسئوللری نینگ فکر-ملاحظه‌سینی اورگه‌نیش اوچون تلاش قیلدیک، لېکن کېتمه-کیت قونغیراق‌لر بیلن اولر جواب قیتریش گه حاضر بولمه‌دیلر.
افغانستانده سرپرست حکومت حاکم بولگنیدن سۉنگ، عیاللر تعلیم، تحصیل، ایش، دم‌آلیش و سپورت قیلیش ساحه‌لریده تورلی چېکلاولر بیلن دوچ بولگنلر. بو چېکلاولر جمعیتده عیاللر نینگ کمه‌یشی و اولر نینگ روحی و جسمانی سلامت‌لیگی اوستیگه سلبی تأثیر قوییب و اولر نینگ اجتماعی و اقتصادی احوالینی ضعیف‌لشتیرگن.
