ایرته توغیش یا-ده وقتدن آلدین توغیش قیینچیلیگی فقط افغانستان کبی مملکتلرده یوق، بلکیم دنیانینگ هر بیر چیکهسیدهگی عیال بو قیینچیلیک بیلن روپهره دیر. کنر تاغلی بیر ولایت بولیب و بو ییرده هم عیاللردن کوپینچهسی اوشبو قیینچیلیکدن اذیت چیکهدی؛ بیراق اولردن کوپ قطاری بو وضعیتنینگ عاقبتلریدن خبرسیز بولیب یا-ده اولرگه اونچهلیک اعتبار قرهتیلمهیدی.
کنر ولایتی اسمار تومنی یشاوچیسی شریفهنینگ ایتیشیچه، عایلهسیده حاملهدار عیاللر اوچون مناسب امکانیتلر یرهتیلمهگن. اونینگ کوپهیتیریشیچه، تعیینلنگن وقتدن آلدین چقهلاقنینگ توغیلگنیده، آنهلر اوزلری و چقهلاقلرینینگ ساغلیگیدن خواطرلنهدیلر.
شریفهنینگ اورغولشیچه: «اونملی بولگن نرسه، آنهنینگ ساغلیگی دیر؛ بیراق عایلهلر اونچهلیک اعتبار قرهتمهیدیلر. چقهلاق اوچون مناسب شرایط یرهتیلیشی کیرهک بولگن وقتده و آنهنینگ اوخلهشی و خواطرجمعلیگی کیرهک بولگنیده، عایلهلردهگی موجود شرایط سبب آنهلرگه بو کبی فرصتلر یرهتیلمهیدی. کوپینچه خواطرلریمیز بار، کسلخانه یقین ایمس، توغیش وقتیده چقهلاقنینگ ساغلیگیگه ییتیشیش اوچون طبی خذمتلردن فایدهلنیش امکانیتی کوپ ایمس. شونینگدیک عایلهلر و حتا آنهلر آرهسیده، آنه یا-ده چقهلاقنینگ اولیم خوفی بار.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفهمیزگه باش اورینگ!
کنر یشاوچیلریدن باشقه بیری عالیهنینگ ایتیشیچه، قیشلاقلریده عایلهلر ساغلیق و درست شکلده آوقتلنیشلریگه توجه قیلمهیدیلر که بو اوزی وقتدن آلدین توغیشگه سبب بولهدی. اونینگ کوپهیتیریشیچه، توجهسیزلیکلر سبب، بعضا ینگیلیکده توغیلگن چقهلاق جانینی قولدن بیرهدی.
عالیه قوشنیلریدن بیرینینگ کورگن قیینچیلیگی توغریسیده ایتیشیچه: «قوشنیلریمیزدن بیری کوپ ایش قیلهر ایدی، درست آوقتلنه آلمس ایدی و ساغلیق مراقبتلرگه هم قول تاپه آلمس ایدی. چقهلاغی وقتدن آلدین دنیا گه کیلدی و نیچه کوندن کیین اولدی. وقتدن آلدین توغیش آنهنینگ توجهسیزلیگی اوچون یوز بیردی. کوپینچه قیینچیلیکلر بار ایدی، جدی روحی باسیملر، کیتمه-کیت دعاخوانلیکلر و حتا جراحی عملیات گه نیاز بولدی. ساغلیق مراقبتلر ضعیف ایدی، انه شوو سبب وقتدن آلدین چقهلاغی دنیا گه کیلدی.»
نسایی-ولادی بولیمی خادملریگه کوره، آنهنینگ ساغلیق قیینچیلیگی و مناسب آوقتلنمسلیگی، وقتدن آلدین توغیشنینگ سببلریدن دیر. خصوصی کلینیکلردن بیریده قابله صفتیده ایشلهیدیگن ناهیدهنینگ ایتیشیچه، بیر آنهسی چقهلاغینی حاملهدارلیکنینگ ۳۷ هفتهسی یکونلنمسدن آلدین دنیا گه کیلتیرسه اونی وقتدن آلدین توغیش دیهدیلر. اونینگ کوپهیتیریشیچه، وقتدن آلدین توغیلگن چقهلاقنینگ وزنی آز و عادی چقهلاقلرگه نسبت کوپراق ساغلیق خوفلری آستیده قرار تاپهدی.
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «چقهلاقنینگ وقتدن آلدین توغیلیشی، حاملهدارلیکنینگ ۳۷ هفتهسی یکونلنمسدن آلدین دنیا گه کیلگنیده یوز بیرهدی. بو قیینچیلیک اینیقسه، عیاللر ییترلی آوقتلنیش، طبی مراقبتلر یا-ده روحی حمایتگه ایگه بولمهگن حدودلرده کوپهیماقده. اونینگ سببلری کوپ دیر؛ ضعیف آوقتلنیش، جدی روحی باسیم، بنگیوار مادهلر، حاملهدارلیک کسللیکلری یا-ده حتا ژنتیکی سببلر. مذکور چقهلاقلرنینگ کوپراق وزنی آز بولهدی، تنفسی قیینچیلیگی بولهدی و جدی ساغلیق خوفلر بیلن روپهره بولهدی. بو قیینچیلیکنینگ آلدینی آلیش ممکن. منظم طبی معاینهلر، ساغلام آوقتلنیش، آرام یشش و روحی قوللب-قوتلنیشنینگ کوپ اونملی رولی بار. مهم نرسه بو که آنهلر اوزیگه هم ارزش قائل بولسه، نه فقط چقهلاغی.»
خصوصی دوالنیش بیر مرکزده اوچ ییلدن بیری ایشلهیدیگن قابلهلردن باشقه بیری زرمینه، آنهلرنینگ ساغلیق قیینچیلیگی، روحی باسیملر و عایلهوی زورهوانلیکلرنی، وقتدن آلدین توغیشنینگ سببلریدن دیهدی.
اونینگ ایتیشیچه: «وقتدن آلدین توغیشنینگ بیرنیچه بیللی سببی بار. اولردن اینگ اونملیسی آنهنینگ جسمانی ساغلیگی دیر، مثلا: یوقاری فشار، شکر، بچهدان یا-ده مثانهنینگ میکروبی بولیشی دیر. باشقه بیر تاماندن، آوقتلنیشنینگ اهمیتی بار؛ بیر آنه پروتین، آهن و ییترلی ویتامینلرنی آلمهگنی صورتده، تنی ضعیف بولهدی و بچهدان چقهلاقنینگ سقلش امکانیتیگه قولدن بیرهدی. شونینگدیک روحی باسیم، کوپینچه خواطرلر، عایلهوی زورهوانلیک یا-ده اویقوسیزلیک، بچهدان گه کوپینچه باسیمنی کیلتیرهدی. بولردن برچهسی توغیشدن آلدینگه سبب بوله آلهدی. ژنتیکی سببلرنینگ هم رولی بار؛ بیر عایلهده بوندن آلدین یوز بیرگن بولسه.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
شوندهی بیرحالده، کنر ساغلیقنی سقلش ریاستیده مسئوللرنینگ ایشانچ بیریشلریچه، بو ولایتده وقتدن آلدین توغیلگن چقهلاقلرنینگ مراقبت قیلینیشی و دوالنیشی اوچون ییترلی امکانیت بار. مذکور ریاست سوزلاوچیسی مجمدایاز صافینینگ ایتیشیچه، وقتدن آلدین توغیشنینگ آلدینی آلیش اوچون ساغلیق مرکزلرده دایمی شکلده آنهلرگه ساغیلق تعلیملر بیریلمهدی.
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «کنر ولایتی کسلخانهسیده، وقتدن آلدین دنیا گه کیلهدیگن چقهلاقلرنینگ دوالنیشی اوچون اَیری بیر بولیمیمیز بار. بو چقهلاقلرنی سقلش اوچون مناسب امکانیت و مسلکی ایشلاوچیلریمیز بار. مذکور چقهلاقلر آنه سوتی بیلن آوقتلنیش امکانیتیگه ییتیشگونگه قدر بو بولیمده سقلنهدی. نیاز بولگنی صورتده، اوشبو چقهلاقلر ۱۵، ۲۰ یا-ده ۲۱ کون بستری بولهدی؛ حاملهدارلیکنینگ مدتی و چقهلاقنینگ وضعیتی گه تیگیشلی دیر و اولرگه برچه نیاز بولگن خذمتلر کورسهتیلهدی. شونینگدیک ساغلیق مرکزلرده، وقتدن آلدین توغیشنینگ آلدی آلینیشی اوچون قابلهلر آرقهلی آنهلرگه ساغلیق تعلیملر بیریلهدی.»
آنهلر و عایلهلر حاملهدار عیاللرنینگ ساغلیق وضعیتیگه توجه قیلگنلری، روحی باسیملر کمهیشی اوچون حرکت قیلگنلری و وقتیده اولرنینگ معاینه اوچون دوالنیش مرکزلرگه آلیب بارگنلری صورتده، بو قیینچیلیکنینگ کمهیشی ممکن. ایشانچلرگه کوره، حاملهدارلیک دورهسیده عیاللرگه مناسب و آرام بیر فضا، ییترلی اوخلهش و ساغلام آوقت یرهتیلگنیده، بو وقتدن آلدین توغیشنینگ آلدینی آلیشگه یاردم بیره آلهدی.
