افغانستان‌ده ایشسیزلیک یاشلرنینگ اساسی قیینچیلیک‌لریدن سنله‌دی که اولرنینگ کېله‌جکّه نسبتن امیدوارلیگینی کم‌رنگ قیلگن. سلام‌وطندارنینگ اوقیش‌نی بیتّیرگن ۱۹ یاش بیلن اوتکزگن صحبتی اساسیده، بو یاشلر بیلیم یورت‌دن فارغ بولگنلریدن کېین هېچ ایش تاپه آلمه‌گنلر.
اوشبو یاشلرنینگ ایتیشلریچه، ایش قیدیریش اوچون نیچه مرته دولت و نادولتی نهادلر گه مراجعت قیلیشگن؛ بیراق ایش تاپه آلمه‌گنلر.
کابل‌لیک ۲۲ یاشر حمیرا، قابله‌لیک بولیمیدن فارغ بولگن ایتیشیچه، اوتگن آلتی آی‌ده کېتمه-کیت ایش قیدیرگن بولسه‌ده؛ لېکن تاپیلمه‌گن. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «افسوس بیلن ایش تاپه آلمه‌دیم؛ کوپینچه مرکزلر گه مراجعت قیلدیم تاپیلمه‌دی؛ اوتگن آلتی آی‌ده بیلیم یورت‌دن فارغ بولگچ ایش تاپیش اوچون کوپ اوریندیم.»
هرات یشاوچیسی ۲۱ یاشر حفیظه گه کوره، اداره‌لرده‌گی واسطه‌بازلیک یاشلرنینگ ایش تاپیشی گه تأثیر قویگن. اونینگ ایتیشیچه: «کوپ ایش قیدیردیم؛ بیراق تاپیلمه‌دی؛ مسئله هم تانیش دیر؛ تانیشینگیز یخشی بولمسه ایشگه آلیشمه‌یدی؛ بونی یانیده تجربه هم مهم دیر.»
بیلیم یورت‌لرده ایش تاپیش و ایش اورگه‌تیش عملی برنامه‌لر یوق‌لیگی، یاشلرنینگ ایشسیزلیک اصلی دلیللریدن دیېله‌دی.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
کابل‌لیک ۲۳ یاشر امین، کابل بیلیم یورتی زراعت بولیمیدن فارغ بولگن ایتیشیچه، اوقیش بولیمی افغانستان ایش بازاری بیلن تېنگ اېمس‌لیگی طفیلی کوپینچه یاشلر بیلیم یورت‌دن فارغ بولگنلریدن کېین تقدیرسیز قالیشی گه سبب بوله‌دی. اونگه کوره: «اوقیش پیتیده ایش قیدیریش گه باغلیق هېچ نرسه اورگتیلمه‌یدی؛ بیلیم یورت‌ده بو حقده بیر مضمون بولسه، حاضر احتمال ایش تاپگن بولردیک.»
اوشبو گزارش‌ده صحبت قیلگن اوچ کیشی، بیلیم یورت‌ده تیوری شکلده تدبیرکارلیک حقیده تعلیم کورگنلر؛ بیراق بو اوقیش‌لر بیلیم مهارت‌لرینی آشیریش و ایش تاپیش گه یاردم بیرمه‌گنینی اېته‌دیلر.
اداره و تجارت بولیمیدن لسانس مدرکی بولگن ۲۲ یاشر صاحبه گه کوره، ایش امکانیت‌لری یوق‌لیگی طفیلی بیلیمی‌دن فایده‌لنه آلمه‌یدی. «بیلیم یورت‌ده تدبیرکارلیک آتیده بیر مضمون بار اېدی؛ سی‌وی قنده‌ی یازیلیشینی اورگندیک؛ بیراق ایش امکانیتی یوق که ایش محیطی‌ده بیلیمی‌میزدن فایده‌لنسه‌ی»
باشقه تاماندن، بیلیم یورت استادلریدن بیرقطاری‌نینگ ایتیشلریچه، اوقیش دستوری‌ده‌گی کوچ‌سیزلیک، یاشلرنینگ ایش تاپه آلمسلیک اساسی قیینچیلیک‌لریدن دیر.
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
بیلیم یورت استادی شهزاد آرین، افغانستان اوقیش دستوری ایش بازاری بیلن تېنگ اېمس‌لیگینی اوقیگن یاشلرنینگ ایش‌سیز قالیش اساسی سبب‌لریدن دیېدی. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «افغانستان‌ده عملی ایش‌لر گه اونچه‌لیک اعتبار بیریلمه‌یدی و سبب بوله‌دی یاشلر فارغ بولگنلریدن کېین کوپینچه قیینچیلیک بیلن روپه‌ره بولسه‌لر؛ ایش تاپیش و تدبیرکارلیک بیر نتیجه بولیشی کېره‌ک که طلبه و اوقووچی اوقیش‌نی بیتّیرگندن سۉنگ اۉز بولیمیدن آلیشی لازم.»
بیلیم یورت استادلریدن باشقه بیری ارشاد عظیمی گه کوره: «افغانستان کوپینچه بیلیم یورت‌لری‌نینگ اوقیش دستوری ایش بازاری بیلن تېنگ اېمس؛ کوپینچه طلبه‌لر بیر تشکیلات‌ده ایش امکانیتی یره‌تیلیش ایزیده دیر و ییللر بویلب اهمیتی بولمه‌گن بیر لوازم‌نی تاپیش اوچون سرگردان دیر.»
اداره و پالیسی عامه‌دن لسانس مدرکی بولگن عبدالوفی نایب‌زی گه کوره، دولت اوقیش دستورینی اصلاح قیلیش، خصوصی بولیم بیلن هماهنگ بولیش و مسلک اورگه‌نیش برنامه‌لرنی ایجاد اېتیش بیلن ایش‌سیزلر سانینی کمه‌یتیریشی ممکن. «حکومت ایش امکانیتی کوپه‌یشی اوچون پالیسی توزیشی کېره‌ک؛ هر فاکولته اوقیش ییلی یکونیده مسلک اورگه‌تیش دستورلرنی اوتکزیشی لازم؛ هر ییلی بشری منبع گه قنچه‌لیک احتیاج بارلیگی انیقلنسه و بیلیم یورت‌لر بیلن هماهنگ بولسه‌لر.»
برچه‌سی بیلن، سرپرست حکومت سۉزلاوچیسی ذبیح‌الله مجاهد، اسلام امیرلیگی افغانستان اهالیسی اینیقسه یاشلر گه ایش امکانیت‌لرینی یره‌تیش گه متعهدلیگینی معلوم قیله‌دی.. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «اسلام امیرلیگی هر ساحه‌ده قوربی یېته‌دیگن، لیاقتی بولگن یاشلر گه، ایش امکانیتینی یره‌تیش گه متعهد دیر.»
افغانستان‌ده هر ییلی دولت و خصوصی بیلیم یورت‌لرنینگ تورلی فاکولته‌لریدن مینگلب کیشی فارغ بوله‌دی، بیراق ایش امکانیتی یوق‌لیگی باعث بو یاشلرنینگ کوپینچه‌سی فارغ بولگچ ایشسیزلیک و نامعلوم کېله‌جک بیلن روپه‌ره بوله‌دیلر.
