کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان امروز (یک‌شنبه، هشتم حمل/فروردین) یافته‌های گزارش تحقیقی‌اش از «وضعیت حقوق بشری اشخاص دارای معلولیت در افغانستان ۱۳۹۹» را منتشر کرد. یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که در ۱۴ سال گذشته شمار افراد دارای معلولیت بیش‌تر شده است.
بر بنیاد یافته‌های این گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر، شمار افراد دارای معلولیت به دلیل جنگ، ناامنی و انفجار ماین‌ها در این مدت، ۱۱ درصد افزایش داشته است. در این تحقیق با یک‌هزار و ۵۰۴ تن در ۲۲ ولایت کشور مصاحبه شده است که یک‌هزار و ۱۹۲ تن آن مرد و ۳۱۰ تن دیگر آن زن بوده‌اند.
یافته‌های کمیسیون مستقل حقوق بشر نشان می‌دهد که ۱۳.۹ درصد کل جمعیت کشور؛ یعنی چهار میلیون و ۴۷۵ هزار و ۸۰۰ تن را افراد دارای معلولیت تشکیل می‌دهند. این کمیسیون گفته که میزان افراد دارای معلولیت در ۱۴ سال گذشته ۱۱.۲ درصد افزایش یافته است.
براساس یافته‌های این تحقیق، از میان یک‌هزار و ۵۰۴ تن از مصاحبه‌شونده‌گان، یک‌هزار و ۴۲ تن (۶۹.۳ درصد) دارای معلولیت فیزیکی از نوع نقص عضو، ۲۹۴ تن (۱۹.۵ درصد) معلولیت حسی فیزیکی، ۴۲ تن (۲.۸ درصد) دارای معلولیت بیولوژیکی و متابولیسمی مانند بیماری‌ها یا عارضه‌های دیابت، فشارخون، صرع، مهرگی و اوتیسم و ۶۸ تن (۴.۵ درصد) معلولیت ذهنی و روانی بوده‌اند. هم‌چنان ۵۸ تن (۳.۹ درصد) دیگر نیز دارای معلولیت مضاعف بوده؛ به این معنا که دو یا بیش از دو نوع معلولیت داشته‌اند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر جنگ، انفجار ماین‌ها، روی‌دادهای ترافیکی، استفاده از داروی خودسر، رعایت‌نکردن ایمنی در محل زنده‌گی، تطبیق‌نکردن واکسن و مراقبت‌نکردن زنان در دوران بارداری را از جمله عامل‌هایی خوانده است که در افزایش میزان افراد دارای معلولیت نقش داشته‌اند. کمیسیون مستقل حقوق بشر نیز گفته است که اشخاص دارای معلولیت، از جمله اقشار آسیب‌پذیر جامعه بوده و نیازمند پشتی‌بانی خاص از سوی خانواده‌ها، اجتماع، به‌ویژه دولت و نهادهای مسوول‌اند.
بر بنیاد یافته‌های این کمیسیون، این افراد با توهین، آزار و اذیت، خشونت فیزیکی در محیط خانه و اجتماع، محرومیت از پشتی‌بانی اعضای خانواده و منع رفت‌وآمد و معاشرت با اقارب و دوستان مواجه‌اند.
کمیسیون مستقل حقوق یادآوری کرده است که افراد دارای معلولیت بر علاوۀ این چالش‌ها، هنوز موانع جدی در راستای دست‌رسی به حق آموزش، به‌ویژه در زمینۀ توسعه و تجهیز نهادهای آموزشی و تحصیلی خاص روبه‌رو اند. در گزارش گفته شده است که موانع تعلیمات فراگیر برای دانش‌آموزان دارای معلولیت‌های بینایی و شنوایی وجود دارد.
طبق معلومات این کمیسیون، هنوز روند ارایۀ خدمات صحی به اشخاص دارای معلولیت رضایت‌بخش نیست و دست‌رسی اشخاص دارای معلولیت به حق کار، با چالش‌ها و محدودیت‌هایی روبه‌روست.
کمیسیون مستقل حقوق بشر از کم‌کاری دولت در زمینۀ فراهم‌کردن سهولت برای افراد داری معلولیت انتقاد کرده و گفته که حکومت تاکنون نتوانسته است کامل در راستای تعهدات ملی و جهانی خود، مطابق با قوانین ملی و کنوانسیون‌ها و میثاق‌های جهانی، در زمینۀ شمولیت اشخاص دارای معلولیت در ساختار‌های دولتی و غیردولتی، عمل‌کرد رضایت‌بخشی از خود ارایه کند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر برای رسیده‌گی به این چالش‌ها به حکومت پیشنهاد داده است که جای‌گاه اشخاص دارای معلولیت در روند صلح را تثبیت و به عنوان یکی از گروه‌های عمدۀ قربانیان جنگ و منازعه در گفت‌وگوها دخیل کند. این کمیسیون از حکومت خواسته است که در راستای توسعه، تجهیز و انکشاف محیط‌های تعلیمی عمومی، در راستای تعلیمات فراگیر، به‌خاطر شمولیت تمامی دانش‌آموزان دارای معلولیت‌های مختلف در روند تعلیم، اقدامات جدی را روی‌دست گیرد.