با نزدیک‌شدن به پایان مهلت تعیین‌شده از سوی حکومت پاکستان برای خروج مهاجران غیرقانونی افغان از این کشور، شمار زیادی از شهروندان مهاجر افغانستان که به کشور بازگشته اند؛ می‌گویند که این بازگشت، آن‌ها را در شرایط دشوار و آینده‌ای ناروشن قرار داده است.
شماری از مهاجران افغان که پس از سال‌ها زندگی در پاکستان، به وطن بازگشته اند، از روبه‌روشدن با شرایطی که برای گریز از آن افغانستان را ترک کرده بودند، شکایت دارند. شمس، یکی از مهاجران افغان که به دلیل نداشتن مدرک قانونی اقامت در پاکستان، از این کشور اخراج شده، می‌گوید که این جا نه زمینه‌ی کار برای او فراهم است و نه سرپناهی برای گذراندن شب‌ورزوش دارد. «ما خیلی سال‌ها شد که از افغانستان به پاکستان مهاجر شده بودیم؛ در این مدت، خانه‌های ما هم خراب شده است. در آن جا کاروبار و دکان داشتیم و حالا کار نداریم؛ نگرانیم چه گونه روزگار را بگذرانیم.»
سلام‌وطندار را در شبکه‌ی «ایکس» دنبال کنید
امین‌الله، دیگر مهاجر افغان که به تازگی به کشور باز گشته، از حکومت سرپرست و نهادهای کمک‌رسان می‌خواهد که برای رسیدگی به وضعیت مهاجرانی که از پاکستان آمده اند، برنامه‌های کمکی روی دست بگیرند. «خواست ما این است که هم‌راه ما همکاری صورت بگیرد؛ چون همه مردم غریب و مظلوم اند؛ خیلی‌ها سرپناهی برای زندگی ندارند و خیلی‌ها هم درآمدی برای گذراندن زندگی در این جا ندارند.»
هم‌زمان با این، روند اخراج و بازگشت داوطلبانه‌ی مهاجران افغان از ایران نیز، در ماه‌های پسین شدت گرفته است. بر اساس اطلاعاتی که مقام‌های محلی امارت اسلامی در نیمروز با رسانه‌ها شریک کرده اند، در میزان سال روان، ۵۷ هزار و ۳۸۲ تن از ایران به افغانستان بازگشته اند که در مقایسه با یک ماه پیش‌تر آن افزایش یافته است. در سنبله‌ی سال روان، ۴۱ هزار مهاجر از این کشور برگشته بودند.
در سوی دیگر، آگاهان مسائل اقتصادی، بازگشت سیل‌آسای مهاجران افغان به کشور را در شرایطی که افغانستان با بحران اقتصادی روبه‌رو است، نگران‌کننده می‌خوانند. لعل زازی، آگاه مسائل اقتصادی، می‌گوید: «در شرایطی که بی‌کاری زیاد شده است، پروژه‌های اقتصادی متوقف است و تمویل‌کنندگان جهانی، کمک‌های شان به افغانستان را کاهش داده اند، برگشت مهاجران، مشکلات اقتصادی را زیاد خواهد کرد.»
به باور آگاهان، بازگشت ناخواسته‌ی مهاجران در کنار این که آن‌ها را در شرایط دشوار قرار می‌دهد، بخشی از سرمایه که از طریق آن‌ها به اقتصاد خانواده‌ها و کشور تزریق می‌شد نیز، دیگر وجود نخواهد داشت. ظاهر بهزاد، دیگر آگاه مسائل اقتصادی نیز، می‌گوید: «برگشت مهاجران در شرایط فعلی بار مسئولیت بیش‌تری را به گردن دولت می‌گذارد؛ زیرا شکاف فقر بیشتر و فرصت‌ها کم‌تر شده است. در نتیجه ما شاهد یک سلسه ناهنجاری‌ها در جامعه خواهیم بود.»
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
پس از این که پاکستان دستور خروج مهاجران غیرقانونی افغان از این کشور را تا پایان اکتبر، صادر کرد، هزاران مهاجر افغان به وطن بازگشته اند. با این که آمار دقیقی از شمار بازگشت‌کنندگان در دست نیست؛ اما بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی مسئولان محلی در گذرگاه مرزی سپین‌بولدک_چمن، روزانه به گونه‌ی میانگین ۱۹۰ خانواده از پاکستان وارد افغانستان می‌شود.
با این حال، امارت اسلامی، تا اکنون برنامه‌ی روشنی برای فراهم‌کردن زمینه‌ی کار برای بازگشت‌کنندگان روی دست ندارد. تلاش کردیم در این گزارش دیدگاه مسئولان امارت اسلامی را داشته باشیم؛ اما موفق نشدیم.
